رازهای فرح در هفت گنبد

کیوان مهرگان -  در نمایشگاه پنج گنج موزه هنرهای معاصر تهران دو نقاشی هم از فرح اصولی (زاده ۱۳۳۲) نقاش معاصر ایرانی به نمایش در آمده است. یکی از این دو کار یک نقاشی به نام هفت گنبد است که باردیگر نگاه نافذ و تحلیلگر این نقاش معاصر ایرانی را در یک اثر منحصر به فرد به نمایش گذاشته است.

برای کسانی که آثار فرح اصولی را دنبال می کنند می داننند که سبک نقاشی‌های او ترکیبی از نقاشی مدرن و مینیاتور ایرانیست. مضامین نقاشی این هنرمند ملهم از مسائل اجتماعی بخصوص مسایل مبتلا به زنان ایرانی معاصر است.پیش از انکه نگاه خودم را درباره هفت گنبد توضیح بدهم لازم است این توضیح هم در قدر و قیمت آثا فرح اصولی بگویم که نقاشی ها او در مجموعه موزه متروپولیتن نیویورک، موزه هنر مدرن لس آنجلس و موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شوند.

اصولی در نقاشی هفت گنبد با الهام از بهرام نامه یا هفت پیکر نظامی گنجوی جهانی که می بیند را سامان می دهد.

او یک زن را در هفت موقعیت متفاوت ومختلف را در هفت حجره یا هفت اتاق با هفت کار ویژه ایی که یک مرد از او انتظار دارد را به تصویر کشیده مثلا زنی در حال شیر دادن(مادر) زنی در حال نواختن(هنرمند)زنی در حال کتاب خواندن(دانشمند) زنی در حال آراستن، زنی در حال فرشته گونگی و...

اصولی در این نقاشی با ظاهری کلاسیک انتظارات مردان از زنان امروزی را تصویر کرده است. نکته جالب در این نقاشی مردی است که در وسط قرار دارد و از نظر اشغال فضا دو برابر فضایی که زن در آن قرار دارد را اشغال کرده است(شاید اشاره ای به سهم دوبرابری مرد نسبت به زن در ارث یا شهادت دو زن به اندازه یک مرد یا خون بهای دوبرابری یک مرد به یک زن و... باشد). این مرد به رغم اینکه در وسط کادر قرار دارد اما تنهاست و پشت به این هفت موقعیت ایستاده است.

اصولی، هفت زن را در هفت حجره یا پنجره‌ای قرار داده که ساختاری مردانه دارند و می‌تواند به نرینگی اشاره داشته باشد؛ گویی او زنانی را به تصویر می‌کشد که در سیطره فرهنگ مردسالاری حاکم بر این دیار، کوشیده‌اند روزنه‌ای به جهان بیرون باز کنند.

فرح اصولی نقاش نخبگان نخبه است. مخاطبان آثار او به سادگی نمی توانند از کارهای او رمز گشایی کنند. به نظرم برای فهم کارهای او باید ترکیب از سواد بصری،جامعه شناختی، سیاسی، روانشناختی داشت. او عامدانه مخاطبانش را از بین همه اقشار و طبقات انتخاب نمی کند.

از آثار اصولی می توان اینگونه برداشت کرد که او مانند یک فیلسوف به گونه ای سخن نمی گوید(در اینجا نقاشی نمی کشد) که همه فهم باشد. اصولی از مخاطبش می خواهد خودش را ارتقا بدهد.سوادش را بیشتر کند. قوه تحلیلی ذهنش را فعال نگه دارد. برای همین اگرچه ظاهر کارهایش آرکائیک است اما باطن آنها امروزی به واقع گزنده و درگیرکننده است.

هر بار به هر نقاشی اصولی نگاه می کنید سر سری از آن نگذرید.لایه های مختلف آن را کشف کنید. لذتی که در کشف لایه های پیچیده آثار این هنرمند است درست مانند حل یک مساله غامض ریاضی یا یک معما یا فهمیدن یک راز لذت را در وجود تماشاگر جاری و ساری می کند.

این خوش اقبالی بزرگی است که می توان در زمانه ای زیست که اصولی نقاشی های مهمش را در تهران به نمایش گذاشته. به موزه هنر های معاصر بروید و این اثر منحصر به فرد را تماشا کنید.این نمایشگاه تا 18 فروردین پذیرای علاقه مندان خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

هجوم حشرات به موزه هنرهای معاصر/ مدیر موزه: نگران نباشید

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی دوره صفوی را در اروپا ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر