عصر ایران ؛ارژنگ احمدنیا - ارتقا کیفیت خودورهای داخلی در شرایط تحریم و حالی که امکانی برای استفاده از دانش، سرمایه گذری و تکنولوژی کشورهای پیشرفته وجود ندارد، امری دشوار و زمان بر است. مسیری که تا قبل از تحریمها و قطع ارتباط با جهان آغاز شده بود، نوید تولید خودروهایی با ایمنی، کیفیت و تنوع بیشتر را میداد.
با شروع تحریمها اما اغلب پروژههای مشترک از ادامه کار بازماندند.در فضای برجامی، خودروسازانی مانند سایپا توانستند شرایطی برای تولید خودروهای جدید ایجاد کنند، این روند با تغییر شرایط سیاسی از ادامه کار بازماند و تولید چهار مدل برلیانس، مدل چانگان و آریو متوقف شد، رنو نیز سرنوشت مشابهی یافت و خودروسازان نتوانستند از تکنولوژی روز دنیا در راستای تولید خودروی های جدید و ایمن استفاده کنند.
مانع دیگری که تحریم و قطع ارتباط با جهان در مسیر تولید خودروی با کیفیت داخلی ایجاد کرده، مساله قطعه است.
پیشران صنعت قطعه سازی در کشور خودروسازان هستند، در شرایطی که خودروساز ناچار است با تکنولوژی و استانداردهای 20 یا حتی 30 سال پیش جهان قطعه تولید کند و امکانی برای توسعه کار خود ندارد، بدیهی است که محصولات تولید شده از کیفیت و ایمنی لازم برخوردار نیستند.
واپسماندگی قطعهسازان داخلی در حالی است که استانداردهای شرکتهای معروف قطعهسازی مانند چین،کره و ژاپن به دلیل وجود فضای رقابتی حتی از الزامات قانونی کشورهایشان هم پیشی گرفته، در ایران اما خودروساز به سختی قادر به اعمال استانداردهای قانونی است؛ به عنوان مثال، انجام تستهای مختلف ایمنی به صورت دورهای برای اطمینان از ایمنی خودرو ضروری است در حالی که مراکز انجام اغلب این تست ها در ایران وجود ندارد.
بر اساس توافقاتی که انجام شده، مقرر بود «رنو» در ایران سرمایه گذاری کرده و 300 هزار خودرو تولید کند این پروژه اما متوقف شد، بدیهی است اگر شرکت رنو در ایران شروع به فعالیت میکرد،دانش فنی و تکنولوژی را نیز با خود میآورد.
مساله دیگری که در ارتباط با تولید قطعه و کیفیت خودرو وجود دارد این است که اساسا خودروهای قدیمی باید از رده خارج شوند، زیرا هم مصرف کننده از ظاهر آنها خسته شده و هم خودروی قدیمی ظرفیت محدودی برای ارتقا دارد و اساسا بالابردن ایمنی چنین خودروی توجیه اقتصادی ندارد.
به رغم بعضی اظهارنظرهای غیرکارشناسی و خلاف واقع، خودرو سازان مخالف واردات نیستند زیرا خود نیز از این امکان مانند گذشته منتفع میشوند به عنوان مثال در گذشته خودروهایی مانند «مورانو» و «تیانا» وارد میشد و در ادامه اما داخلیسازی شد.
خودروساز نگران از دست دادن بازار داخلی پس از واردات نیست زیرا تعداد خودروهای وارداتی به دلیل توان ارزی دولت محدود است و به همین اعتبار اساسا رقابتی ایجاد نمیکند به علاوه، نوع و کلاس خودروهای خارجی با خودروهای معمولی که عامه مردم توان خرید آن را دارند قابل مقایسه نیست؛ بنابراین، نه رقابتی ایجاد میشود و نه به زعم عدهای از نمایندههای مجلس فضای تجملاتی و لاکچری در سطح جامعه شکل میگیرد
واردات خودرو اما بی شک بر بازار داخلی و قیمت اثر خودرو گذار است به عنوان مثال، شخصی که تصمیم داشته خودروی اصطلاحا شاسی بلند با قیمت 500 میلیون تومان خریداری کند، با افزایش نرخ ارز که در دست دولت است مواجهه میشود از طرف دیگر واردات هم ممنوع است در نتیجه برای حفظ ارزش پول خود چارهای جز خرید از بازار داخل ندارد
همین مساله بازار را به واکنش واداشته و قیمت دنای 200 تومنی تا 400 میلیون تومان بالا میرود، قیمت سایر خودروها نیز به تبع دنا افزایش مییابد. اما اگر واردات خودرو آزاد شود، قیمت خودروی خارجی کاهش یافته و این کاهش بر قیمت خودروی داخلی نیز اثر گذار است البته به شرطی که واردات قطعه برای قطعه سازان نیز بدون انتقال ارز آزاد شود.
*کارشناس حوزه خودرو