سرگی لاوروف؛ "نگویید حمله، بگویید عملیات ویژه"/ کار مردم اوکراین را چه بنامیم، آقای وزیر!

اگر نام کار روسیه در اوکراین، حمله نیست و عملیات ویژه است کاری که مردم اوکراین دارند انجام می‌دهند چه نام دارد؟

عصر ایران؛ سروش بامداد- وزیر امور خارجۀ روسیه در گفت‌و‌گویی پُر‌تنش با بی‌بی‌سی گفته «ما به اوکراین حمله نکردیم» و آنچه را که در این کشور از 5 اسفند 1400 انجام می‌دهند «اجرای یک عملیات نظامی ویژه» دانسته است.

سرگی لاوروف در توجیه تهاجم روسیه به اوکراین، دلیل این «عملیات نظامی ویژه» را هم این گونه توضیح داده است: «‌به خاطر آن که مطلقاً هیچ راه دیگری نداشتیم تا به غرب بفهمانیم کشاندن اوکراین به ناتو یک اقدام جنایت‌کارانه است».

با این منطق و اگر روسیه یک قدرت نظامی و وسیع نبود کشور دیگری هم می‌توانست با این ادعا که «می‌خواهد به مسکو بفهماند اقدام آنان در حمله و تجاوز به یک کشور مستقل دیگر و عبور از مرزهای بین‌المللی، جنایت‌کارانه است» به روسیه حمله کند و بگوید « ما حمله نکرده ایم بلکه داریم در روسیه عملیات ویژه نظامی انجام می‌دهیم و این عملیات ویژۀ نظامی برای آن است که به روسیه بفهمانیم....».

در این که روس‌ها را تحریک کردند تردیدی نیست. شاید هم عامدانه دام گسترانیدند و روس ها نه که ندانند اما محاسبات‌شان نادرست درآمد چون اولا تصور می‌کردند طرف یک هفته دولت اوکراین را ساقط می‌کنند نه این که از 100 روز هم فراتر رود و رییس جمهوری که او را دلقک می خواندند بماند و بایستد. دوم این که منتظر ماندند تا آنگلا مرکل در اروپا و دونالد ترامپ در آمریکا از قدرت خارج شوند و گمان نمی‌کردند جانشینان این دو مواضعی چنین صریح اتخاذ کنند یا شاید تا ترامپ بود نیازی حس نمی کردند و او خود از درون داشت ضربه می‌زد.

گزارش بی‌بی‌سی البته روایت یک مصاحبه به معنی حرفه‌ای کلمه نبود و موضع داشت و چون مدام در آن قضاوت می‌شدحال آن که باید اجازه می‌دادند مخاطب، خود نتیجه‌گیری کند.

یک سؤال را اما خبرنگار می‌توانست بپرسد و نپرسید (و کاش ترجیح نمی‌داد به جای مصاحبه، مباحثه کند). آن پرسش هم این بود:

«بسیار خوب، آقای لاوروف! فرض می‌کنیم نام کاری که روسیه از 5 اسفند در اوکراین شروع کرده جنگ یا تهاجم یا تجاوز یا حمله نیست و همان که شما می‌گویید درست است و یک عملیات ویژۀ نظامی است. کنش هم نیست و واکنش شماست. با این حساب، نامِ کاری که مردم اوکراین در این چند ماه انجام می‌دهند چیست؟ استقبال، مقاومت، لجاجت، بلاهت یا هر واژۀ دیگر؟»

اصلا فرض می‌کنیم تهاجم روسیه به اوکراین، تجاوز نیست و واکنشی طبیعی است چون نمی‌خواستند همسایۀ دیوار به دیوار ناتو شوند یا چون اوکراینی‌های مخالف را نازی می‌دانند و این بار می‌خواستند «جلوی هیتلر را در مونیخ بگیرند» و فرض می‌کنیم همۀ اینها درست و اصلا تقصیر غرب است و زلنسکی هم خواسته یا ناخواسته بازیچۀ غرب.

اما این که اوکراینی‌ها آغوش نگشوده‌ و فرش قرمز نگسترده‌اند، چه؟ واقعیت دارد یا نه؟ اصلا نمی‌گوییم مقاومت کرده‌اند یا تسلیم نشده‌اند یا رییس جمهوری‌شان محبوب شده و از کلمۀ «مقاومت» هم استفاده نمی‌کنیم چون وقتی واژۀ «حمله» را برنمی‌تابد به طریق اولی مقاومت را هم انکار می‌کند. این را که قبول دارد که اوکراینی‌ها به خاطر آمدن روس ها هلهله نمی‌کنند. اسم این کار چیست؟ لابد نام این هم «توطئه علیه عملیات ویژه» است...