روزنامه اعتماد: چرا اصولگرایان رادیکال از هر توافقی در برجام می ترسند؟

بررسی مواضع گوناگون دولتمردان نشان می‌دهد که مخالفان برجام در کابینه نیز اکثریت را در اختیار گرفته‌اند.

اعتماد نوشت: این روزها و همزمان با افزایش دیدارها در وین، در زیر پوست تحولات سیاست داخلی کشورمان، کشاکشی آشکار میان اصولگرایان با رمز عملیات «نفی برجام» شکل گرفته تا برجام بر سر یک دوراهی تاریخی «نفی» یا «احیا» قرار گیرد.

دو راهی عجیب در ساختاری ظاهرا یکدست که بر ابتدای یکی از دو مسیر، محافظه‌کاران سنتی و نئواصولگرایان قرار دارند که معتقدند، مشکلات اقتصادی و تورم افسارگسیخته به اندازه‌ای گلوی مردم را می‌فشارد که تداوم آن ممکن است، مشکلات لاینحلی برای کشور ایجاد کند.

در یک سوی دیگر آن نیز اعضای جبهه پایداری و طیف‌های رادیکال راست نشسته‌اند که معتقدند احیای برجام برای اصولگرایان، هیچ ارزش افزوده سیاسی نخواهد داشت. جماعتی که این سند بین‌المللی را به میدان مینی تشبیه می‌کنند که توسط دولت میانه‌روی روحانی به یادگار گذاشته شده تا ابتکار عمل را از اصولگرایان گرفته و سرنوشت محتومی را پیش روی آنان قرار می‌دهد. اما هرکدام از این رویکردهای سیاسی، نیازمند پیاده‌نظام‌هایی هستند تا بتوانند منویات آنها را در رسانه‌ها، فضای عمومی جامعه و شبکه‌های اجتماعی منعکس کنند.

با برجام مخالفم، پس هستم

این روزها پیاده‌نظام این رویکرد سیاسی در صداوسیما و شبکه‌های اجتماعی شور تلاش بسیاری برای شکل‌دهی فضاسازی‌های مورد نظر صورت می‌دهند. دامنه وسیعی از برنامه‌های گفت‌وگومحور با موضوع نفی برجام و با محوریت انتقاد از مذاکره‌کنندگان دولت قبلی، نشان‌دهنده رویکردی است که رسانه ملی این روزها دنبال می‌کند.

حضور چهره‌هایی چون محمدجواد لاریجانی، سید محمود نبویان و... در برنامه‌های سیما و ترویج این دیدگاه که احیای برجام هیچ کمکی به کشور نمی‌کند و اقتصاد ایران به دلیل امضای برجام است که با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده، بخشی از تلاش‌هایی است که صداوسیما این روزها و هفته‌ها برای نفی برجام در دستور کار قرار داده است.

اما تلاش‌های این رسانه به همین برنامه‌های تولیدشده در رسانه ملی ختم نمی‌شود. پیاده‌نظام جبهه پایداری در فضای شبکه‌های اجتماعی نیز تلاش می‌کنند تا هر آنچه در توان دارند، برای عدم احیای برجام روی دایره بریزند.

مواضع متناقض در دولت

اما در شرایطی که به نظر می‌رسد چهره‌های دولتی نباید مواضع متناقضی در خصوص برجام داشته باشند و لازم است در این زمینه یک صدای واحد از کابینه به گوش برسد، بررسی مواضع گوناگون دولتمردان نشان می‌دهد که مخالفان برجام در کابینه نیز اکثریت را در اختیار گرفته‌اند.

بعد از انتخاب علی باقری کنی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد ایرانی، بسیاری این انتصاب را با توجه به حضور باقری در تیم مذاکراتی سعید جلیلی، ناهماهنگ با شعارها و وعده‌های رییس‌جمهور ارزیابی می‌کردند. اما دولت همواره اعلام می‌کرد که افراد بدون توجه به سلایق سیاسی خود منافع ملی کشور را پیگیری می‌کنند. طی روزها اخیر اما توییتی از یکی از وزرای کابینه در خصوص برجام منتشر شد که بازتاب‌های وسیعی در فضای عمومی کشور پیدا کرد.

رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در توییتی نوشت: «عاشورا به ما یاد داد؛ هرچند همیشه حق تنهاست اما اگر با ولایت باشی جاودان خواهی شد، حتی اگر تعداد یزیدیان زمان به اندازه کل جهان باشند. انقلاب اسلامی ایران برگرفته از عاشوراست و شیعه حسینی نه دل به امان‌نامه یزید خوش می‌کند و نه با ‎#برجام یزیدیانِ زمان تکلیفش را از یاد می‌برد.»

بسیاری از فعالان سیاسی برجام را محصول کلیت نظام دانستند و یک چنین عباراتی را نشان‌دهنده وجود صداهای متناقض در کابینه ارزیابی کردند. محسن رهامی فعال سیاسی اصلاح‌طلب، یکی از همین چهره‌ها است که در پاسخ به توییت رستم قاسمی نوشت: «یزیدیان زمان کسانی هستند که زمینه تحریم‌ها را فراهم و به بهانه دور زدن تحریم، میلیاردها دلار به یغما بردند و بعد از امضای برجام و تایید رهبری و تصویب مجلس، همسو با بیگانگان، ‌در اجرای آن کارشکنی کرده تا با خروج ترامپ از ‎ برجام میلیاردها دلار به ملت ایران خسارت وارد شود.»

با عبور از این رویارویی‌ها به نظر می‌رسد امروز انشقاقی عمیق میان اصولگرایان بر سر «برجام»، تعریف درست «منافع ملی» و «مطالبه ایرانیان» رخ داده است. شکافی که احتمالا تا زمان روشن شدن نهایی تکلیف برجام ادامه خواهد داشت و باعث شکل‌گیری صحنه‌های تازه از مواجهه اصولگران می‌شود.