زمانی که مارک واتنی، فضانورد فیلم «مریخی» (The Martian) که نقش آن را مت دیمون بازی میکرد، خود را در مریخ تنها و رها شده یافت، غذا به اولویت اصلیاش تبدیل شد.
واتنی در نهایت از فضولات انسانی برای بارور کردن خاک نه چندان نرم مریخ استفاده میکند و سیبزمینی میکارد، اما اکنون، گروهی از دانشمندان احتمالا روشی را کشف کردهاند که کمی خوشایندتر است و به کمک آن میتوان در یک قطعه خاک، بهسرعت سبزیهای مریخی کاشت.
پژوهش جدیدی که روز چهارشنبه منتشر شد، نشان میدهد که احتمال رشد دانههای یونجه در خاکی که مشابه خاک مریخ است، وجود دارد. یونجه بهخودی خود مغذی است، اما این پژوهش همچنین نشان داد که گیاه جوانهزده را میتوان بهمنظور بارور کردن خاک و تقویت رشد سبزیهایی مانند شلغم، تربچه و کاهو کمپوست کرد.
اگرچه هنوز تا بهکارگیری نتایج این پژوهش در زندگی واقعی فاصله زیادی وجود دارد (در حال حاضر هیچ ماموریت برنامهریزی شده انسانی به مریخ وجود ندارد)، اما این کشف یک گام رو به جلو دیگر در درک چگونگی بقای انسان در سیاره سرخ به شمار میرود.
الیزابت سوانر، بیوژئوشیمیدان در دانشگاه ایالتی آیووا و یکی از نویسندگان این پژوهش، به ایندیپندنت میگوید: «من فکر میکنم انجام پژوهشهایی مانند این مهم است، چرا که به ما کمک میکند درک بهتری از امکانپذیر بودن انجام چنین اقدامهایی پیدا کنیم.»
«اما سوالی بسیار بزرگتر وجود دارد، اینکه آیا میتوانیم تمام نیازهای کالری و تغذیه فضانوردان را با رشد مواد غذایی در محل تامین کنیم؟»
خاک واقعی مریخ (یا سنگ پوشه که در سطح برخی دیگر از سیارات هم شناسایی شدهاند) به سختی به دست میآید. دکتر سوانر میگوید که تنها نمونههای موجود از این خاک بر روی زمین، از شهابسنگها به دست آمده است.
اما پژوهشگران در ایالت آیووا توانستند سنگ پوشهای (که نسبت به خاک معمولی باغچه، مواد مغذی کمتری دارد) را با خرد کردن سنگهای آتشفشانی شبیهسازی کنند.
یونجه که با نام لوسرن هم شناخته میشود، بهخوبی و بدون داشتن کود یا مواد مغذی اضافی در سنگ پوشه شبیهسازی شده رشد کرد. هنگامی که سنگ پوشه شبیهسازی شده با مقداری یونجه خرد شده ترکیب شد، شلغم، کاهو و تربچه بلندتر از زمانی شدند که در خاک خالی کاشته شده بودند.
بازدیدکنندگان انسانی از مریخ، حداقل بر روی کاغذ، ممکن است بتوانند از یونجه برای ایجاد خاکی حاصلخیزتر از گردوغبارهای سخت و سفت مریخ استفاده کنند، اما پیش از اینکه این کار امکانپذیر باشد چیزهای بیشتری وجود دارد که باید آنها را کشف کرد.
دکتر سوانر خاطرنشان کرد که گیاهان پرورش داده شده بهطور خاص پرکالری نبودند و اگر تلاش ما برای این است که در سیارهای تا این حد خشن مثل مریخ زنده بمانیم، کالری کافی در روز بسیار مهم خواهد بود. او افزود: «پژوهشهای آینده ممکن است این موضوع را بررسی کنند که آیا انواع مختلف محصولات مانند لوبیا نیز در شرایط مشابه میتوانند رشد کنند یا خیر.»
همچنین سوالهایی در مورد نحوه عملکرد سامانه کمپوست یونجه در فضا وجود دارد. برای مثال، احتمالا باید جوی مستقل و مانند زمین وجود داشته باشد تا گیاهان در آن رشد کنند.
شاید مهمترین نکته این باشد که انسانها بر خلاف رویاهای ایلان ماسک برای توسعه قلمرو به سیاره سرخ، هنوز فناوری انتقال افراد به مریخ و بازگشت به زمین را ندارند.
اما این پژوهش که در مجله دانشگاهی «پلاس وان» (PLOS ONE) منتشر شده، ممکن است در اینجا روی زمین هم کاربرد داشته باشد.
بحران اقلیمی، ویرانیهایی را بر سامانههای خاک در سراسر جهان وارد میکند، زیرا خشکسالی باعث خشک شدن زمینهای کشاورزی میشود و در نتیجه تمام مناطق خشکتر میشوند.
دکتر سوانر خاطرنشان کرد که با گرم شدن سیاره، این امکان وجود دارد که مناطقی مانند شمالگان که تا پیش از این کشت محصولات در آنها غیرعادی به نظر میرسید به اندازه کافی گرم شوند و مستعد انجام این کار شوند، بنابراین پژوهش هایی از این دست در خصوص چگونگی تقویت خاک، به کشاورزی غیرفضایی نیز مرتبط خواهد بود.
او میگوید: «من فکر میکنم این پژوهشها کاربردهایی فراتر از مریخ خواهند داشت».
منبع: ایندیپندنت