روزنامه اعتماد با صالح نکبخت وکیل خانواده مهسا امینی در باره روند پرونده مهسا گفتگو کرده که متن کامل آن را می خوانید:
«خانواده مهسا خواستار تشكیل یك كمیته حقیقتیاب مستقل با حضور 3 تا 5 پزشك معتمد خانواده هستند.» این عباراتی است كه صالح نیكبخت، وكیل خانواده مهسا امینی در گفتوگو با خبرنگار «اعتماد» مطرح میكند.
مرگ مهسا رخداد تلخی كه ناگهان افكار عمومی ایرانیان را در بهت و حیرت فرو برد و منشا شكلگیری مطالبات تازهای در پهنه اجتماع شد. با گذشت بیش از دو هفته از انتشار خبر مرگ مهسا هنوز ابهامات فراوانی در افكار عمومی در خصوص ابعاد و زوایای این حادثه وجود دارد. ابهاماتی كه وكیل خانواده امینی معتقد است، روشن شدن آنها در گرو فعالیت یك كمیته حقیقتیاب مستقل است. كمیتهای كه بیطرفانه شواهد و قرائن را بررسی كرده و به افكار عمومی اعلام كند.
نیكبخت میگوید: رای این كمیته حقیقتیاب مستقل هر چه كه باشد، مورد قبول خانواده و افكار عمومی قرار میگیرد.
وكیل خانواده مهسا امینی با اشاره به وجود برخی ابهامات مانند رد خون مهسا در پشت سر تا پایین جمجمه و گوش وی، خطاب به مسوولان قضایی میخواهد كه زمینه حضور پزشكان بیطرف و معتمد را جهت بررسی شواهد فراهم سازند. از آغاز پرونده مهسا امینی در فضای عمومی جامعه، بسیاری به دنبال رونمایی از ابهام پنهان موضوع بودند.
قرار بود امروز (شنبه) نشست ویژه گزارش پزشكی قانونی با موضوع مرگ مهسا امینی با حضور خانواده مهسا، پزشكان قانونی و مسوولان قضایی پیگیری شود. سرنوشت این نشست چه شد؟
در نخستین جلسه تحقیقات مرتبط با پرونده مهسا امینی، همكار اینجانب دكتر علی رضایی، همراه با پدر و برادر مهسا در دادسرای جنایی حضور یافته و در آن جلسه اعلام كردند كه اولا جز مراجع قضایی در هیچ مرجع دیگری حضور نخواهند یافت و ثانیا خواهان آن هستند كه رسیدگی به پرونده قتل مهسا با حضور هیات حقیقتیابی دنبال شود كه 3 تا 5نفر از آنان از پزشكان متخصص جراحی مغز و اعصاب و نیز پزشك قلب باشد.
آقای شهریاری، معاون دادستان تهران و رییس دادسرای جنایی هم این درخواست را قبول كرده و اعلام كردند برای جلسه تحقیقات با خانواده مهسا تماس گرفته میشود تا مشاوران پزشكی مورد اعتماد خود را همراه داشته باشند. اما بهرغم این قول، غروب روز پنجشنبه، آقای شهریاری با پدر مهسا تماس میگیرد كه روز شنبه ساعت یك بعدازظهر در محل پزشكی قانونی كشور حضور پیدا كنند. امروز(شنبه) راس ساعت یك بعدازظهر در محل پزشكی قانونی حضور یافتیم.
از مجموع اظهارنظرهای صورت گرفته در این نشست كه تنها بخشی از آن به سمع خانواده مهسا رسید، متوجه شدیم، برخی پزشكان قانونی در این نشست، اساسا مرگ مهسا را ناشی از ورود ضربه به جمجمه ایشان ندانسته و اصرار دارند با توجه به اینكه مهسا قرص تیروئید مصرف میكرده، مرگ او را ناشی از بد عمل كردن قرص تیروئید یا بیكیفیت بودن قرص مصرف شده و موارد اینچنینی عنوان كنند.
آیا اجازه داده شد تا روند كلی تحقیقات با حضور پزشكان مشاور و معتمد خانواده انجام شود؟
ما درخواست حضور پزشكان برجسته كشور در زمینه جراحی مغز و اعصاب كه توسط خانواده معرفی شده بودند را مطرح كردیم. افراد برجستهای چون دكتر سیدعلی طباطبایی، دكتر كاظم عباسیون، دكتر صابریون، دكتر مشكین، دكتر فرجی، دكتر پارسا، دكتر باقری و... در لیست ما بودند. افرادی كه سابقه تخصص و تعهد آنها حتی در میان جامعه پزشكی كشور روشن است. همه این پزشكان از اساتید بخش جراحی مغز و اعصاب یا نورولوژیست هستند كه در حال حاضر وابستهاند و هیچ وابستگی به بخش دولتی یا خصوصی ندارند.
من به مرجع قضایی (آقای شهریاری) توضیح دادم كه اگر طبق وعدههای قبلی از این پزشكان معتمد دعوت میشد، هیچگونه توضیح و تفسیر و بهانهای برای زیر سوال بردن نظریه پزشكی قانونی باقی نمیماند. آقای شهریاری گفتند: «قرار بود این كار انجام شود.» اما متاسفانه باید بگویم كه نظر برخی پزشكان قانونی با سوابقی كه در هنگام بستری شدن مهسا در بیمارستان كسری وجود داشت، تفاوت دارد.
در حال حاضر مهمترین ابهامی كه خانواده مهسا و تیم وكلای ایشان دارند، مبتنی بر چه حقایقی است؟
بر اساس شواهد متقن متوجه شدیم، ماموران گشت ارشادی كه از آغاز مهسا را دستگیر كردند دارای دوربین نصب شده روی لباسهایشان بودند. بهطوری كه دخترخاله همراه مهسا كه از ماموران خواهش میكرده مهسا را دستگیر نكنند با این خطاب ماموران مواجه شده كه كنار بایستد تا تصویرش در دوربین پلیس منعكس نشود. با این توضیحات در جلسه امروز(شنبه) با توجه به اینكه فرصتی برای معرفی پزشكان و كارشناسان داده نشد، نشست مطلوب نظر خانواده مهسا امینی قرار نگرفت و آنها بعد از 2ساعت حضور نهایتا نشست را ترك كردند.
این روزها اخبار و گزارشهایی در خصوص عضویت خانواده و نزدیكان مهسا در گروهها، احزاب و... منتشر میشود. این اخبار را تایید میكنید؟
با تاكید تكرار میكنم، خانواده مهسا هیچ ارتباطی با شخص، گروه و تشكیلات علنی و غیرعلنی و قانونی و غیرقانونی ندارند. پدر مهسا كارمند شریف یكی از سازمانهای دولتی است و تنها یك برادر دارد. ارتباط دادن این خانواده به هر دسته و گروهی، كذب است. پدر مهسا دختر خود را دختر همه ایرانیان میداند و از این جهت میگوید، ممكن است اتفاقی كه برای دختر او رخ داده در آینده برای سایر دختران این سرزمین رخ دهد. بنابراین اصرار دارد نظریه پزشكی قانونی بدون شنیدن نظر سایر پزشكان، اساتید و متخصصان اشتباه است. در كل امروز ما پا در هوا ماندیم و امیدواریم در آینده با دعوت از سایر كارشناسان یا نظریه پزشكی قانونی اصلاح یا حداقل دیدگاه پزشكان قانونی تایید شود.
چرا فكر میكنید، ممكن است، نظر پزشكان مستقل با نظر كارشناسان پزشكی قانونی متفاوت باشد؟
بر اساس اعلام پزشكان متخصص و كارشناسان مستقل، مرگ مهسا هیچ ارتباطی با بیماری قبلی ایشان كه برداشتن یك خال یا غده كوچك در بالای چشم ایشان بوده، ندارد. ضمن اینكه مهسا در گذشته هیچ سابقه بیماری قلبی و عروقی و كلیوی نداشته است. نمیتوان مرگ آنی او را (یك ساعت پس از دستگیری) به بیماریهای قبلی و زمینهای ارتباط داد. خانواده او میخواهند بدانند، خونی كه از پایین جمجمه پشت گردن و گوش او تراویده است، ناشی از چه نوع بیماری یا تروما (یعنی ضربه خارجی) است.
خانواده مهسا، تراوش این خون را در چه زمانی دیده و متوجه آن شدهاند؟
عكسی از مهسا، زمانی كه در بیمارستان بوده منتشر شد كه نشان میدهد این خون از پشت سر پایین جمجمه و گوش او جاری شده است. بسیاری از حاضران نیز این خون را دیدهاند. از سوی دیگر رد این خون در پشت گردن، پایین جمجمه توسط غسالان، پدر و مادر و نزدیكان مهسا رویت شده است. البته برخی پزشكانی قانونی اعلام كردهاند این خون مربوط به پس از مرگ مهساست. این دیدگاه مورد قبول خانواده مهسا و ما وكلا قرار نگرفته است. همه این ابهامات با انتشار فیلم دوربین فردی كه مهسا را دستگیر كرده رفع میشود.درخواست ما انتشار هر چه سریعتر این فیلم است.
یكی دیگر از ابهامات این پرونده، مربوط به اظهارنظرهای ابتدایی پزشكان بیمارستان كسری است كه اعلام كرده بودند، ضربهای به سر مهسا وارد شده است. آیا در این خصوص بررسی خاصی داشتهاید؟
در این زمینه یكی از درخواستهای ارایه آن را داشتهایم، پرونده بالینی مهسا در بیمارستان كسری بوده است. همچنین تحقیق از پزشكانی كه وظیفه مراقب و پرستاری از او را داشتهاند. مساله مهمتر این است كه فیلمهای داخل ون و دوربین فردی كه مهسا را دستگیر كرده در كنار فیلمهایی كه در محل گشت ارشاد در خیابان وزرا وجود داشته است، ارایه شود.
به اعتقاد من و نیز پزشكان معتبر و افراد آگاهی كه مورد مشورت قرار گرفتهاند، مهسا بهطور قطع قبل از اینكه به مركز گشت ارشاد برسد، مورد ضربه قرار گرفته است. همچنین بعد از حضور در بازداشتگاه نیز احتمال ورود ضربه به او زیاد است. همه این ابهامات به راحتی از طریق پخش فیلم دوربینهایی كه در محل وجود دارد، روشن خواهد شد.
هرگونه اهمال در انتشار این تصاویر، ممكن است اعتماد عمومی به پزشكی قانونی و سایر نهادهای مسوول را خدشهدار سازد. امیدواریم مسوولان قضایی و متولیان امر زمینه انتشار این تصاویر را فراهم سازند.این درخواست مهم خانواده مهساست.
بسیاری از كارشناسان از ضرورت تشكیل یك كمیته حقیقتیاب مستقل با حضور حقوقدانان، پزشكان و... صحبت میكنند. نمونه تشكیل چنین كمیتهای در زمان دولت سید محمد خاتمی و ماجرای درگذشت زهرا كاظمی وجود دارد. تشكیل این كمیته مستقل چقدر برای خانواده مهسا مهم است.
از ابتدای حضور در جلسات بررسیها تقاضا كردیم كه كمیته حقیقتیابی با حضور حقوقدانان مستقل، روانشناسان، پزشكان معتمد و... تشكیل شود. نظر این كمیته حقیقتیاب هر چه كه باشد، مورد قبول خانواده مهسا نیز قرار خواهد گرفت و شك و تردید را در جامعه از میان میبرد. اما بدون این كمیته مستقل، نمیتوان به مردم قبولاند كه روند بررسی پرونده شفاف و بیطرفانه بوده است.
امروز یك مسوول میگوید، مهسا بیماری قبلی داشته، یكی دیگر میگوید، قرصهای تیروئید مهسا باعث فوت شده، شخصی از بیماریهای دیگر سخن میگوید. این كمیته میتواند ابهامات را روشن كند.
یك پرسش از ابتدای بحث ذهنم را درگیر ساخته، شما در صحبتهایتان بارها از واژه «قتل مهسا» استفاده كردید، چرا میگویید كه مهسا به قتل رسیده است؟
این پرونده توسط قوه قضاییه با عنوان قتل به دادسرای جنایی ارجاع شده است. این عنوان را ما به كار نبردهایم، بلكه رییس دستگاه قضایی دستور رسیدگی ویژه به دادسرای جنایی داده است. اما باید تاكید كنم كه خانواده هرگونه رای از طریق بررسی بیطرفانه با حضور كمیته حقیقتیاب مستقل و با بررسی پزشكان معتمد را میپذیرند، اما اگر اجازه داده نشود، پزشكان معتمد بررسیهای خود را انجام دهند، فیلمهای مورد اشاره منتشر نشوند و به نشانهها متقن توجه نشود قابل قبول نخواهد بود. ضمن اینكه بدون ایجاد این زمینههای شفاف، حتی اگر حكمی صادر شود، ممكن است قانونی باشد اما افكار عمومی را اقناع نخواهد كرد.
دامنه بررسیهای شما تا كجا خواهد بود. آیا تنها به دنبال مجازات متهمان رده پایین هستید یا به نظرتان موضوع باید لایههای بیشتری را در بر بگیرد و صادركنندگان دستور گشت ارشاد نیز باید پاسخگو شوند؟
باید قبول كرد، در مورد مهسا امینی، قتل سیاسی، دستهای یا سازمانی وجود نداشته است. اما رفتاری كه ماموران انجام دادهاند و مهمتر از آن برخی تلاش دارند لایههایی از اصل موضوع را پنهان كنند، باعث شده تا سیمای كشور در سطح جهانی خدشهدار شود.
از سوی دیگر بسیاری از زنان ایرانی نگرانند، چراكه مهسا پوشش نامتعارفی نداشته است. بسیاری از افراد جامعه این نوع پوشش و آزادتر را دارند. برخورد گشت ارشاد اساسا غیرقانونی بوده است. به موجب تبصره ذیل ماده 638 قانون مجازات اسلامی، جرم موضوع این ماده این است كه افرادی كه حجاب شرعی را رعایت نكردهاند، مساله هستند.
حجاب شرعی معانی مختلفی دارد و علمای اسلام نیز از این مساله تعابیر متفاوتی دارند. ارایه تعبیر محدود از این مفهوم اساسا وظیفه پلیس ارشاد نیست. حتی اگر مهسا (و هر دختر دیگری) صدبار پرخاش كرده باشد، نباید با او برخورد میشد، هیچ دادگاهی نیز دستور دستگیری این افراد را نداده است. بنابراین اساس موضوع جرم است.
مهسا سرحال و سالم توسط گشت ارشاد دستگیر شده اما ساعاتی اندك دچار مشكلی شده كه نهایتا باعث مرگ او شده است. باید دید چه عاملی وضعیت مهسا را از وضعیت نرمال به مرگ كشانده است. بنابراین از نظر خانواده دستوردهندگان این دستور نیز مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند. این موضوع در دستور رییس قوه قضاییه نیز ذكر شده تا هر شخصی در هر رده و عنوانی كه مسوول بوده، مجازات شود.
بدون تردید مرگ مهسا یك مرگ طبیعی نبوده است. اما اگر پزشكی قانونی اصرار كند كه حقیقت همانی است كه ما میگوییم، نشان میدهد كه میلی به آشكار شدن حقیقت ندارند.ما هم بدون حضور كمیته حقیقتیاب مستقل نظر پزشكی قانونی را قبول نخواهیم كرد.
گزارش: مهدی بیكاوغلی