.png "عصر ایران")
۱۶ آبان ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۶ آبان ۱۴۰۳ - ۰۰:۲۵
تجمع صهیونیست‌ها در تل‌آویو (فیلم) گزارشی از سالنامه مهاجرتی ایران:
سالانه ۶۵۰۰۰ نفر از ایران مهاجرت می‌كنند
شیوه حكمرانی و مملكت‌داری، بی‌ثباتی اقتصادی، شرایط تحریم ایران و نوسان قیمت ارز و تورم از جمله عوامل مهم تاثیرگذار بر میل به مهاجرت بیش از ۸۰۰۰ ایرانی شركت‌كننده در پیمایش‌های بررسی میل و تصمیم به مهاجرت است.
زهرا علی‌پور در اعتماد نوشت:
داستان مهاجرت ایرانیان اگرچه در نیم‌قرن گذشته خبرساز بوده اما در دو دهه گذشته و در هر رخداد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیش از پیش برجسته شده و به سرخط اخبار هم رسیده است.
در همین روزهای پرالتهاب انتهای تابستان و پاییز امسال هم بار دیگر این موضوع خبرساز و رسما اعلام شده كه میزان فروش خانه‌های مناطق بالاشهر تهران شاهد رشد غیرمنطقی بوده است.
مهاجرت كادر درمان در دوران كرونا، میزان مهاجرت دانشجویان و همچنین تلاش برای كسب ویزای استارت‌آپی هم در همین چندسال گذشته گوشه‌ای دیگر از خبرسازی سریال میل به مهاجرت ایرانیان است.
در این بین و در تكرار چنین موضوعی فضا برای شایعه و اخبار غیرمستند هم باز است و افكار عمومی كمتر با داده‌های مستند مهاجرت روبرو شده است. داده‌های تازه «رصدخانه مهاجرت ایران» می‌گوید كه ۲۹ هزار ایرانی در كادر درمان امریكا هستند. این اطلاعات همچنین می‌گوید كه ایرانیان از نظر تعداد مهاجران فعال در بخش سلامت امریكا در رتبه ۲۴ در میان مهاجران این بخش قرار دارند. سالنامه مهاجرتی این مركز آمار قابل‌تامل دیگری هم دارد كه در این گزارش به آنها پرداخته می‌شود.
چرا به گزارش‌های آماری نیاز داریم؟
یك بار دیگر به فضاسازی و آمار مختلف از مهاجرت ایرانیان بپردازیم؛ آماری كه حتی بارها از زبان برخی مسوولان و كارشناسان هم به‌اشتباه و غیردقیق بیان شده است. عادت به بیان گزاره‌های كلی و بدون استناد شاید «همان ناخودآگاه تاریخی است كه از طریق زبان در اعمال انسان‌ها ریشه دوانیده شده است».
ناخودآگاهی كه از اشتیاق به بازنشر گزاره‌های كلی و بدون منبع و نادقیق تبدیل به میلی اجتماعی می‌شود. در این حالت لزوم بررسی و عادت به پرسیدن از چرایی و «از كجا چنین می‌گویی؟» را به شكل پسینی از اولویت خارج كرده است. از این منظر می‌توان به این گزاره اندیشید كه گزارش‌های كمی و در دسترس عموم، برای تغییر در صورت‌بندی دانایی در یك جامعه تاحدودی مفید باشند یا دست‌كم در این مسیر حركت كنند. اگر تمایل جمعی و ناخودآگاهی را كه به تعریف فوكو از «اپیتسمه» (Episteme) - مجموعه قواعد نانوشته حاكم بر گفتار و نوشتار در هر دوره تاریخی- نزدیك است در اینجا بپذیریم، باید گفت كه چنین گزارش‌هایی می‌توانند صدایی متفاوت و حداقلی در جامعه ایجاد كنند.
در چنین وضعیتی صدای گزاره‌های دقیق یا دست‌كم تلاش برای بیان حقیقت با اعداد یا عبارت‌های روشن و شواهدمحور، معرفتی خلاف رویه حاكم است. رویه‌ای كه می‌تواند با همراهی گسترده‌تر به امری وحدت‌بخش تبدیل شود. وحدتی كه شاید به كنشی رفتاری برای تغییر ذائقه عمومی مردم جامعه یا در مقابل اپیتسمه تعریف شود!
از این منظر شاید بتوان گفت كه انتشار سالنامه مهاجرتی ایران 1401 یكی از تلاش‌هایی است كه برای عادت به تولید و شنیده‌شدن گزارش‌های كمی و شواهدمحور می‌كوشد. تلاشی كه می‌تواند مورد سوال قرار گیرد و از منبع و چرایی گزاره‌ها در آن پرسید و به پاسخ رسید. در ادامه بخشی از مهم‌ترین اطلاعات این گزارش آورده شده است.
میل به مهاجرت از كجا می‌آید؟
در روزهای پایانی هفته گذشته سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱ به عنوان تنها سند مهاجرتی كشور از سوی رصدخانه مهاجرت ایران منتشر شد كه اطلاعات تازه‌ای درباره دلایل میل به مهاجرت ایرانیان و همچنین آمار و ارقام مرتبط در این زمینه دارد. علاوه‌براین مهم‌ترین تفاوت‌های این نسخه نسبت به سالنامه‌های پیشین در اضافه‌شدن بخش‌های «مهاجرت كسب‌وكار»، «مهاجرت كادر درمان»، «مهاجرت‌های اقلیمی» است.
«بهرام صلواتی» مدیر این رصدخانه در نشست رونمایی این كتاب گفت: «سالانه ۶۵۰۰۰ نفر از ایران مهاجرت می‌كنند و شیوه حكمرانی و مملكت‌داری، بی‌ثباتی اقتصادی، شرایط تحریم ایران و نوسان قیمت ارز، تورم از جمله عوامل مهم تاثیرگذار بر میل به مهاجرت بیش از ۸۰۰۰ ایرانی شركت‌كننده در پیمایش‌های بررسی میل و تصمیم به مهاجرت است». اما نتایج این كتاب مهاجرتی چه می‌گوید؟
جایگاه۱۵۰ ایران در شاخص ادراك فساد و رتبه ۱۴۱ در شاخص صلح جهانی
یكی از بخش‌های نخستین این كتاب جایگاه ایران در برخی از شاخص‌های جهانی منتخب را بررسی كرده كه نتایج نشان می‌دهد ایران به جز در شاخص جهانی نوآوری (رتبه 53 جهانی) در بقیه شاخص‌ها وضعیت خوبی ندارد: برای مثال ایران رتبه ۱۴۱ را در شاخص صلح جهانی میان ۱۴۶ كشور، رتبه ۱۰۲ را در قدرت نفوذ گذرنامه میان ۱۱۶ كشور و رتبه ۸۴ در سیستم بهداشت میان ۹۶ كشور جهان را دارد.
امریكا، كانادا و آلمان سه مقصد اصلی ایرانیان
براساس این كتاب و براساس داده‌های موجود، جمعیت ایرانیان (افراد متولد ایران) در 20 كشور با بیشترین جمعیت ایرانی در جهان حدود 2 میلیون نفر تخمین زده می‌شود. امریكا، كانادا، آلمان، تركیه و انگلستان مهم‌ترین كشورهای مقصد مهاجران ایرانی بوده‌اند. در سال‌های 2010 تا 2021 به‌طورمتوسط سالانه حدود 86 هزار ویزا یا اجازه اقامت غیر توریستی برای ایرانیان در اروپا، امریكای شمالی و استرالیا، تركیه و سایر كشورهای OECD صادر شده است.
مهاجرت سالانه ۶۶هزار دانشجوی ایرانی
تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از كشور طی یك-دو دهه گذشته روند صعودی داشته و از تراز 17 هزار دانشجو در سال 2000 میلادی به تراز 66 هزار دانشجو در سال 2020 رسیده است. همچنین رتبه دانشجو فرستی ایران در بازه زمانی 2000 تا 2020 از رتبه 26 در جهان به رتبه 17 تغییر یافته است. امریكا، آلمان، تركیه، كانادا و ایتالیا به ترتیب پنج مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در دنیا هستند.
دانشجویان ایرانی به كدام كشورها مهاجرت می‌كنند ؟
مناطق اصلی تراكم جمعیت دانشجویان ایرانی شامل امریكای شمالی، اروپای غربی، آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه است. كشور امریكا همواره مقصد اول دانشجویان ایرانی برای تحصیل در خارج از كشور بوده و بعد از امریكا كشورهای آلمان، تركیه و كانادا مقاصد محبوب دانشجویان ایرانی به شمار می‌روند. ایجاد محدودیت‌های ویزایی امریكا برای دانشجویان ایرانی طی سال‌های اخیر، ساده‌تربودن دریافت پذیرش در مقاصد بعدی نسبت به امریكا و هزینه پایین‌تر تحصیل در كشورهایی چون تركیه، آلمان، ایتالیا و كانادا به نسبت امریكا از جمله دلایل گرایش دانشجویان ایرانی برای تحصیل در كشورهای دیگر بوده است.
بیش از ۲ هزار ویزای استارت‌آپ، كارآفرینی یا خوداشتغالی برای ایرانیان
یكی دیگر از مهم‌ترین روش‌های جذب نیروی انسانی با كیفیت بالا ایجاد شرایط و برنامه‌های مناسب برای كارآفرینان، سرمایه‌گذاران فعال و استارت‌آپ‌ها است. بیش از 25 كشور هم‌اكنون برنامه ویزای استارت‌آپ خود را فعال كرده‌اند. ایرانیان در سه سال اخیر (2019 تا نیمه اول 2022) از دو كشور كانادا و انگلستان بیش از 2000 ویزای استارت‌آپ، كارآفرینی، سرمایه‌گذاری یا خوداشتغالی دریافت كرده‌اند. به‌طوركلی برای ایرانیان در 12 سال اخیر سالانه به‌طور متوسط حدود 12 هزار ویزا یا اجازه اقامت موقت و دایم كاری در مقاصد امریكا، كانادا، استرالیا، انگلستان و اتحادیه اروپا صادر شده است.
ایرانیان؛ دهمین ملیت از نظر تعداد یونیكورن‌های تاسیس‌شده در امریكا
«یونیكورن» اصطلاحی است كه در چندسال گذشته بارها درایران مطرح شده و به اخبار عمومی هم راه پیدا كرده است. به عبارتی ساده، كسب‌وكاری كه تمامی سهامدارانش خصوصی باشند و بیش از یك میلیارد دلار ارزش داشته باشد، «یونیكورن» خوانده می‌شود.
64 درصد بنیان‌گذاران و هم‌بنیان‌گذاران یونیكورن‌های امریكایی را مهاجران یا فرزندان آنها تشكیل می‌دهند. نتایج این كتاب تازه همچنین می‌گوید كه مجموع ارزش 319 یونیكورنی كه مهاجران در امریكا راه‌اندازی كرده‌اند 1.2 تریلیون دلار است كه این رقم بیش از ارزش تمام شركت‌های بورسی بسیاری از كشورها، از جمله آرژانتین، كلمبیا، پرو، پرتغال، ایرلند، روسیه و مكزیك است.
اثر تحریم‌ها بر وجوه ارسالی مهاجران
آمار بین‌المللی جریان‌های ورودی و خروجی وجوه ارسالی مهاجران كه توسط بانك جهانی منتشر می‌شود برای ایران از سال 2011 در عدد1330 میلیون دلار ثابت مانده و پس از آن تغییری را نشان نمی‌دهد؛ ازاین‌رو این داده برای ایران چندان قابل اتكا نیست.
با وجود اینكه طبق «مقررات معاملات و تحریم‌های ایران» وضع‌شده توسط مراجع قانونی ایالات متحده امریكا (اعم از رییس‌جمهور و كنگره) و همچنین مقررات برخی از دیگر كشورها، وجوه ارسالی مهاجران به‌طور مستقیم متاثر از تحریم‌ها نبوده و محدودیت مقداری بر آنها اعمال نمی‌شود.
اما بسته به شیوه ارسال، ارسال‌كننده و منبع كسب وجوه ارسالی، محدودیت‌هایی بر تراكنش‌های مهاجران قابل اعمال هستند یا اجازه قبلی برای انجام آنها لازم است.
در اغلب موارد، ارسال وجه به صورت مستقیم امكان‌پذیر نبوده و نیازمند موسسات مالی كشورهای واسط است. آنچه بیشتر تراكنش‌های مهاجران ایرانی یا اتباع خارجی داخل ایران را تحت‌تاثیر قرار داده و محدود می‌كند، محدودیت‌ها و تحریم‌های اعمال‌شده بر سیستم بانكی كشور است. در نتیجه در عمل، با عدم دسترسی به سیستم بین‌المللی انتقال پول و عدم فعالیت موسسات مالی خارجی در ایران، تراكنش‌های مهاجران محدود شده و به حداقل می‌رسند.
با فرض ادامه تحریم‌ها علیه سیستم بانكی كشور، ایجاد كانال‌های نقل و انتقال وجوه مهاجران كشورهای همسایه با ارز دو كشور، بسترسازی برای شروع فعالیت موسسه‌های مالی تخصصی برای ارسال وجوه مهاجران و تدوین و به‌روزرسانی قوانین و نظارت بر فعالیت‌های حواله‌ای صرافی‌های دیجیتال، زمینه را برای افزایش شفافیت و تخمین بهتر منابع ارسالی از ایران و به ایران فراهم می‌كنند.
ایرانیان صاحب بیش از ۱۷ هزار خانه در تركیه
ایرانیان در سال‌های 2020 و 2021 مجموعا 17 هزار و 245 خانه در تركیه خریداری كرده‌اند و سهم آنها از كل خانه‌های خریداری‌شده توسط اتباع خارجی در تركیه در این دو سال به ترتیب 17.4 و 16.9 درصد بوده است.
در سال 2021 میلادی، 936 شركت با شراكت اتباع ایرانی در تركیه ثبت شده است كه نسبت به سال قبل 29 درصد افزایش داشته است. به‌طور كلی در سال‌های 2020 و 2021 مجموعا 1661 شركت با مشاركت اتباع ایرانی در تركیه تاسیس و در كل 22 میلیون و 190 هزار 63 دلار برای ثبت شركت هزینه شده است.
۲۹ هزار ایرانی فعال در كادر درمان امریكا
طبق سرشماری سال 2018 امریكا 29 هزارنفر ایرانی در كل بخش بهداشت و درمان امریكا فعال بوده‌اند كه 24 هزار نفر آنها در مشاغل تخصصی و 5 هزار نفر آنها در مشاغل مراقبتی مشغول به فعالیت بوده‌اند. در میان آنها هشت هزار نفر پزشك و جراح بوده‌اند كه 26 درصد فعالان ایرانی در بخش سلامت امریكا را تشكیل می‌دهند.
ایرانیان از نظر تعداد مهاجران فعال در بخش سلامت امریكا در رتبه ۲۴ در میان مهاجران این بخش قرار دارند. همچنین از نظر نسبت پزشكان به فعالان بخش سلامت با 26 درصد در جایگاه پنجم پس از پاكستان، هند، مصر و تایوان قرار دارند.
افزایش جمعیت مهاجران ایرانی كه هرگز برنمی‌گردند!
براساس نتایج پیمایش‌های رصدخانه مهاجرت ایران، شاخص تصمیم به بازگشت در میان مهاجران ایرانی خارج از كشور از سطح 42 درصد در سال 1396 به سطح 14 درصد در سال 1401 افت داشته است. همچنین تصمیم به عدم بازگشت در میان مهاجران ایرانی خارج از كشور از سطح 10 درصد در سال 1396 به سطح 62 درصد در سال 1401 افزایش داشته است. مسائل اقتصادی، شیوه حكمرانی و مملكت‌داری و وضعیت آزادی‌های فردی و اجتماعی از مهم‌ترین دلایل عدم بازگشت مهاجران ایرانی به كشور هستند.
تمایل یك درصد مهاجران ایرانی برای بازگشت به كشور
تحلیل یافته‌های گالوپ از مصاحبه با حدود 64 هزار مهاجر نسل اول بالای 15 سال در حدود 160 كشور جهان حاكی از آن است كه به‌طور میانگین 7 درصد از مهاجران تمایل دارند به زادگاه خود برگردند. تمایل به بازگشت در میان مهاجران ایرانی 1 درصد است كه با میانگین جهانی 7 درصد فاصله قابل‌توجهی دارد.
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
واکنش عارف به یک مصوبه کنکوری النصر با درخشش رونالدو و تالیسکا، العین را در هم کوبید سپاهان انتقام بازی رفت را گرفت؛ پیروزی شیرین مقابل شارجه رازهای لاغری با پیاده‌روی؛ چه زمانی، چگونه و چقدر پیاده‌روی کنیم؟ شگفت‌زدگی آمریکا از اقدام نتانیاهو در اخراج وزیر جنگ اسرائیل بحران عمیق در رژیم اسرائیل؛ نتانیاهو به دنبال برکناری گسترده فرماندهان مسعود شجاعی سکاندار مس رفسنجان شد اختلال در انتخابات آمریکا؛ تهدید بمب‌گذاری در جورجیا و اتهام به روسیه محکومیت ۸۵۰ میلیارد تومانی یک تبعه خارجی به اتهام پولشویی در ایران نتایج انتخابات ایالت فلوریدا امشب اعلام می‌شود بن گویر، وزیر افراط گرای امنیت ملی اسراییل: برکناری گالانت را تبریک می‌گویم؛ با او نمی‌شد به پیروزی رسید نتانیاهو: اعتماد بین من و گالانت از بین رفته بود کمبود پرستار و استفاده از افراد غیرمتخصص؛ چالش‌های جدی در حوزه پرستاری تحقیقات جدید درباره نتانیاهو؛ این بار مسئله امنیتی پیچیده‌تری مطرح است سازمان ملل خواستار کمک فوری کشورها به لبنان شد