بی-1بی لنسر مقابل تو-160 بلک‌جک/ مقایسه دو بمب افکن مطرح آمریکا و روسیه(+فیلم و عکس)

عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - در اوج جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا در یک رقابت تسلیحاتی شدید درگیر شده بودند. توسعه بهترین هواپیمای نظامی ممکن یکی از اهداف اصلی این دو کشور بود. هر دو طرف می خواستند بر دیگری برتری یابند و هواپیماهای بسیاری در این دوره معرفی شدند.

بمب افکن های توانمند بی-1بی لنسر (B-1B Lancer) و تو-160 بلک‌جک (Tu-160 Blackjack) از جمله شناخته شده‌ترین گزینه هایی هستند که طی این دوران معرفی شدند.

معرفی بمب افکن بی-1 در واقع زمینه‌ساز ساخت بمب افکن تو-160 توسط روس ها شد. تو-160 در واکنش به پروژه بی-1ای (B-1A) آمریکا شکل گرفت که بعدا به بی-1بی تکامل یافت. از این رو، شاید جای شگفتی نباشد که تو-160 شباهت هایی به بی-1ای/بی دارد.

هر دو بمب افکن بال متحرک بی-1بی و تو-160 همچنان در حال خدمت هستند و برای نیازهای راهبردی آمریکا و روسیه از جمله عناصر کلیدی در آسمان محسوب می شوند.

آشنایی با بمب افکن بی-1بی لنسر

بی-1بی لنسر محصول شرکت راک‌ول (Rockwell) و در حال حاضر یکی از سه بمب افکن راهبردی در ناوگان نیروی هوایی آمریکا محسوب می شود. دو هواپیمای دیگر شامل بی-2 اسپریت (B-2 Spirit) و بی-52 استراتوفورترس (B-52 Stratofortress) می شوند.

بمب افکن سنگین، دوربرد و چند منظوره بی-1بی مجهز به بال های متحرک است که هنگام برخاستن و فرود هواپیما باز بوده و هنگام پرواز در سرعت بالا جمع می شوند. تعداد خدمه این هواپیما چهار نفر شامل خلبان، کمک خلبان و دو افسر سامانه های تسلیحاتی است.

نمونه اولیه بی-1ای در سال 1974 نخستین پرواز خود را انجام داد، در شرایطی که مدل بی-1بی پس از آغاز دوباره پروژه ساخت این بمب افکن و در سال 1984 نخستین پرواز خود را انجام داد. طی آن بازه زمانی، الزامات هواپیما تغییر کرده بود. در ابتدا قرار بود بی-1 توانایی پرواز با سرعت 2 ماخ را داشته باشد، و در شرایطی که شوروی در حال توسعه تو-160 در واکنش به مدل بی-1ای بود، اما بی-1بی به بمب افکنی با توانایی پرواز با سرعت 1.25 ماخ تبدیل شد.

طول بی-1بی برابر با 44.5 متر، فاصله دو نوک بال آن در حالت باز 41.8 متر و در حالت جمع شده 24.1 متر و ارتفاع هواپیما 10.4 متر است. وزن این بمب افکن راهبردی 86183 کیلوگرم است.

بی-1بی لنسر نیروی خود را از چهار پیشرانه توربوفن پس‌سوز جنرال الکتریک اف101-جی‌ئی-102 دریافت می کند. شش نقطه اتصال در خارج از بدنه بی-1بی ظرفیت حمل 50000 پوند (22679 کیلوگرم) مهمات را فراهم می کنند. محفظه داخلی مهمات این هواپیما نیز ظرفیت حمل 75000 پوند (34019 کیلوگرم) را دارد.

بی-1بی لنسر سوابق خدمت قابل توجهی دارد. این بمب افکن در دسامبر 1998 برای نخستین بار در عملیات روباه صحرا (Operation Desert Fox) در عراق به کار گرفته شد و پس از آن در عملیات آزادی پایدار (Operation Enduring Freedom) در افغانستان و همچنین در جنگ عراق در سال 2003 حضور داشت.

آشنایی با بمب افکن تو-160 بلک‌جک

تو-160 یک بمب افکن سنگین بال متحرک است که با نام مستعار "قوی سپید" (White Swan) نیز شناخته می شود. تو-160 در سال 2022 همچنان بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین هواپیمای نظامی بال متحرک جهان محسوب می شود. این هواپیما نخستین پرواز خود را در سال 1981 انجام داد و آخرین بمب افکن راهبردی طراحی شده برای اتحاد جماهیر شوروی سابق بود.

همانطور که پیشتر نیز ذکر شد، تو-160 بلک‌جک در واکنش به پروژه بمب افکن بی-1ای آمریکا شکل گرفت، از این رو، روس ها به دنبال بمب افکنی با توانایی پرواز با سرعت بیش از 2 ماخ بودند. به رغم لغو پروژه بی-1ای، شرکت توپولوف و شوروی پروژه تو-160 را ادامه دادند. این هواپیما در سال 1987 خدمت خود را آغاز کرد.

طول تو-160 برابر با 54.1 متر، فاصله دو نوک بال آن در حالت باز 55.7 متر و در حالت جمع شده 35.6 متر و ارتفاع هواپیما 13.1 متر است. وزن این بمب افکن راهبردی 110000 کیلوگرم است. تعداد خدمه این هواپیما چهار نفر است که شامل خلبان، کمک خلبان، و دو افسر سامانه های تسلیحاتی می شوند.

تو-160 بلک‌جک نیروی مورد نیاز خود را از چهار پیشرانه توربوفن پس‌سوز کوزنتسوف ان‌کی-32 دریافت می کند که امکان دستیابی به بیشینه سرعت 2.05 ماخ را فراهم می کنند. دو محفظه داخلی مهمات این هواپیما ظرفیت حمل 99208 پوند (45000 کیلوگرم) را فراهم می کنند.  

از نظر عملیاتی، تو-160 بلک‌جک در مقایسه با بی-1بی لنسر سابقه ماموریتی کمتری دارد. قابل توجه‌ترین حضور این بمب افکن در میدان نبرد به جنگ در سوریه و حضور روسیه در این کشور باز می گردد.

روسیه در حال حاضر روی مدرن‌سازی ناوگان هواپیماهای تو-160 خود کار می کند و نخستین مورد نوسازی شده در ژانویه 2022 پرواز کرد.

مقایسه دو بمب افکن فراصوت

روی کاغذ، تو-160 از برخی جنبه ها نسبت به همتای آمریکایی خود برتر است. این هواپیما سریع‌تر است، می تواند محموله مهمات بیشتری را در محفظه داخلی خود حمل کند و پرنده ای بسیار بزرگ‌تر نسبت به بی-1بی محسوب می شود.

اما باید توجه داشت که تو-160 در واقعیت برای رقابت با نوع متفاوتی از بمب افکن بی-1 ساخته شد. در شرایطی که دوران خدمت آرام‌تری نسبت به بی-1بی داشته است، اما گزارش هایی درباره تعداد کم بمب افکن های تو-160 که قابلیت پرواز دارند، منتشر شده است.

سخن پایانی

بمب افکن بی-1 طی دوران خدمت خود شاهد پیشرفت های بیشتری بوده و توانایی های خود را در میادین مختلف نبرد اثبات کرده است. این در شرایطی است که تو-160 تجربه رزمی محدودتری داشته و به تازگی در حال مدرن‌سازی است. افزون بر این، سقف پرواز 52000 پایی تو-160 کمتر از 60000 پای بی-1بی است. در نتیجه، بی-1بی لنسر را می توان پیروز این نبرد نامید.

بیشتر بخوانید:

تصاویری خصوصی از بمب‌افکن Tu-160

هیولا ؛ برنامه ای با هدف آماده نگه داشتن بمب افکن های بی-1بی لنسر برای میدان های نبرد امروزی (+فیلم و تصاویر)

بمب افکن بی-21؛ رونمایی رسمی از نخستین هواپیمای نسل ششم جهان(+فیلم و عکس)

نماد ملی روسیه در آسمان؛ خرس پرنده 70 ساله خیال بازنشستگی ندارد! (+عکس)

تماشاخانه

عینک عجیبی که با استفاده از هوش مصنوعی چهره افراد را شناسایی می‌کند (فیلم)

۴ میلیون کیلومتر سفر در ایران ؛ عکس‌هایی که حالا ما را به سفر می‌برند (فیلم)

فیلم های دیگر