سالمندی مازندران را تهدید می‌کند

بر اساس گزارش‌ها از سال ۱۴۱۵ ساختار سنی جمعیت ایران تبدیل به هرم سنی سالمندمحور می‌شود. مطابق آخرین سرشماری کشور، ۱۱.۴۱ درصد جمعیت استان مازندران یعنی حدود ۳۰۰ هزار ‏نفر را سالمندان ۶۰ سال و بالاتر تشکیل می‌دهند که این آمارها در دوره های سرشماری قبلی روند صعودی دارد.

مطالعه آمارها و مستندات نشان می‌دهد که شاخص‌های سالمندی استان مازندران از میانگین سالمندی کشور فراتر رفته و به دلیل نرخ پائین ازدواج و تولد و مهاجرت نیروی جوان، شدت سالمندی در استان افزایشی است. مازندران هم اکنون در ردیف ۵ استان پیر کشور قرار گرفته و جالب اینکه از لحاظ تعداد جمعیت زیر ۱۴سال در رده سی‌ام استان‌های کشور قرار دارد. آیا نسل مازندرانی‌ها در خطر است؟

به گزارش ایسنا، تهدیدات سالمندی جمعیت موضوع جدیدی نیست و جامعه‌شناسان بارها به چالش‌های جمعیت جوان و سالمند کشور اشاره کرده‌اند؛ اصطلاح «پنجره جمعیتی» که یک مقوله کمّی جمعیت است، کلیدواژه آشنای فرصت‌ها و تهدیدهای جمعیتی است.

فرصتی طلایی اما محدود با پتانسیل موجود برای جبران و بهبود شرایط که هم‌چون پنجره‌ای به روی کشور گشوده می‌شود و تهدیدی هشدارگونه در اینکه پنجره جمعیتی برای همیشه باز باقی نمی‌ماند بنابراین باید از ظرفیت جمعیت جوان در عرصه‌های ازدواج و فرزندآوری، اقتصادی و شغلی، آموزشی و تحصیلی و غیره ‏بهره برد چراکه می‌تواند جامعه را با چالش‌های جدی و فزاینده مانند افزایش و گسترش بیکاری، بیماری، طلاق، مهاجرت ‏متخصصان، جرایم، ناامنی، فحشا، خشونت و ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی مواجه کند.

مفهوم پنجره جمعیتی بدان معناست که خوشبختانه کشور هنوز دارای ساختار سنی جمعیت جوان ‏است که فرصت استثنایی و پتانسیل ارزشمندی را برای توسعه و رشد اقتصادی جامعه فراهم می‌آورد ‏منوط به اینکه برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های مناسب با نگاه علمی و ‏تخصصی و بهره‌مندی از متخصصان با دغدغه‌مندی بیشتر تحقق یابد.

تعریف سازمان ملل متحد می‌گوید اگر نسبت سالخوردگی جمعیتی بالاتر از ۷ درصد باشد، ‏جمعیت آن منطقه سالخورده است؛ در نتیجه نه تنها جمعیت کشور سالخورده بوده بلکه مازندران با آماری بالاتر از میانگین کشوری، هرم سنی سالمندمحور را تجربه کرده و به دلیل نرخ پائین ازدواج و تولد و مهاجرت نیروی جوان، شدت سالمندی در استان افزایشی است. مازندران هم اکنون در ردیف ۵ استان پیر کشور قرار گرفته و جالب اینکه از لحاظ تعداد جمعیت زیر ۱۴سال در رده سی‌ام استان‌های کشور قرار دارد.

یک جامعه‌شناس و فعال اجتماعی در این ارتباط می‌گوید: با توجه به اینکه اکثریت جوانان و میانسالان مازندران در حال حاضر دارای مسکن، شغل و اقتصاد پایدار نیستند، پس پیش‌بینی می‌شود این نسل زمانی که سالمند شوند دچار مشکلات عدیده معیشتی به عنوان ‏جمعیت مصرف کننده گردند.

سعدیه سهرابی، در گفت‌وگو با ایسنا افزایش بی‌رویه متولدین دهه ۶۰ در کنار بی‌برنامگی سیاستمداران برای خیل متولدین این دوره را سبب بروز مشکلاتی چون ازدواج و تعداد فرزندان کم دانست و گفت: پدیده تک فرزندی در انواع خانواده های سنتی، مدرن، مرفه، کم‌درآمد، شهری و روستایی مشاهده می‌شود و اگر جامعه برای این نوع سبک زندگی ملاحظاتی را در نظر نگیرد در آینده دچار چالش‌های ‏متعدد خواهد شد.‏

سهرابی با بیان اینکه افزایش جمعیت سالمند مازندران بدون تردید موجب کاهش نیروی مولد اقتصادی و افزایش نیروی غیرفعال مصرف‌کننده در جامعه خواهد ‏شد، اظهار کرد: سالمندان نه تنها از لحاظ خدمات، بار مضاعفی بر دوش نسل جوان خواهند گذاشت ‏بلکه حتی ممکن است مازندران در زمینه کار و اشتغال با چالش کمبود نیروی مولد مواجه شود.

در پایان لازم است ذکر شود، بر اساس آخرین مستندات نرخ رشد جمعیت کشور از ۳.۹۱ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۷۶ صدم درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده و این روند نزولی نگران کننده همچنان تداوم دارد. بنابراین بهترین فرصت طی چندسال آتی، بهره‌گیری از پنجره جمعیتی کنونی است.