نگاهی به وضعیت کنسرت ها در یک سال اخیر

پوریا کرمی

از اوایل مردادماه سال گذشته که به دلیل شروع ایام محرم کنسرت ها تعطیل شد؛ طبق معمول هرساله همه اهالی موسیقی در انتظار بودند با پایان یافتن ماه صفر، دور جدید کنسرت ها آغاز شود؛ اما با آغاز اعتراضات خیابانی در ایران در اواخر تابستان و اوایل پاییز سال 1401 بود که فعالیت های فرهنگی و هنری به تعطیلی کشیده شدند. یکی از بخش هایی که بصورت صددرصدی به تعطیلی رسید اجراهای زنده موسیقی یا همان کنسرت ها بود.

حضور تیم ملی فوتبال در جام جهانی برای عده ای از خوانندگان فرصت مغتنمی بود که بتوانند با انتشار موزیکی مرتبط با فوتبال و تیم ملی؛ هم در جهت تلطیف فضای ملتهب موسیقی حرکت کنند و هم از میزان انتقادها بکاهند. هرچند که زیاد هم موفق نبودند تا جایی که برخی از خوانندگان حتی موسیقی هایی که سفارشی برای تیم ملی خوانده بودند را انکار می کردند.

در آن ایام شنیده شد که دفتر موسیقی وزارت ارشاد قصد دارد حمایت هایی را از خوانندگان کند تا برگزاری کنسرت ها از سر گرفته شود. از جمله این حمایت ها و کمک ها می توان به تسریع در صدور مجوز، در اختیار قراردادن سالن اجرا بصورت رایگان و موارد این چنینی اشاره کرد.
در همان زمان و در اتفاقی بی سابقه، خبرگزاری رسمی دولت از عدم برگزاری کنسرت ها انتقاد کرد و نوشت: شد 120 روز؛ یا به تعبیری 4 ماه. به تعبیر دیگر یک سوم سال. ایرنا همچنین نوشت: حداقل در 25 سال گذشته این اتفاق بی سابقه بوده است.
در نیمه های آذرماه بود که وزیر ارشاد در مصاحبه ای اعلام کرد: ما در معاونت هنری، همه پیش بینی ها را برای این امر( برگزاری کنسرت ها) انجام داده ایم و از نظر دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ مانعی برای برگزاری کنسرت ها وجود ندارد.
محمدمهدی اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: از اهالی موسیقی خواهش می کنم فعالیت هایشان را آغاز کنند.

صحبت های وزیر ارشاد با واکنش های متفاوتی از سوی گروه های مختلف مواجه شد اما همچنان هیچ خواننده ای تمایلی برای اجرا نداشت و چراغ سالن های کنسرت خاموش بود تا اینکه تبلیغات کنسرتی توجهات را به خود جلب کرد. خواننده ای از نسل جدید که با یک ترک هیت شده به شهرت رسیده بود. هرچند که تعداد زیادی از کسانی که به این موزیک گوش می دادند نام خواننده را نمی دانستند.

کنسرت در تاریخ 6 بهمن ماه و در دو سانس در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد. اگر از واکنش های منفی بخشی از مردم نسبت به اجرای کنسرت در شرایط آن زمان بگذریم؛ دو نکته حائز اهمیت وجود داشت: اول صندلی های خالی زیاد در این اجرا که حسابی توی ذوق می زد و نکته مهم دیگر اینکه آیا در حالت عادی به این اجرا و خواننده مجوز اجرای صحنه ای داده می شد؟
هرچند که این خواننده توفیق چندانی در اجرای صحنه ای و فروش بلیط نداشت اما تا حد زیادی راه را برای اجراهای بعدی هموار کرد.

در اواخر بهمن ماه جشنواره موسیقی فجر برگزار شد و اجرای خوانندگان مطرحی چون مسعود صادقلو، میثم ابراهیمی، بهنام بانی،علی یاسینی، مجید رضوی و... مهر تاییدی بود بر آغاز مجدد کنسرت ها در ایران و با توجه به نزدیک بودن ماه مبارک رمضان؛ فرصت کمی برای خوانندگان باقی بود تا به اجراهای کنسرت خود بپردازند.

هرچند کنسرت ها در تهران شروع شده بود اما شهرستان ها همچنان مثل گذشته در گیر و دار اخذ مجوز بودند. برخی از مراکز استان ها موفق به آغاز مجدد کنسرت ها شدند و مسئولین برخی از استان ها همچنان علاقه ای به اجرای کنسرت در استان و شهرستان تحت مدیریت خود نداشتند و ندارند.

علیرغم برگزاری کنسرت های متعدد در برخی از شهرهای کشور اما میزان استقبال به طور کاملا چشمگیری کاهش پیدا کرده و شاید علاوه بر مسائل سیاسی، بالا رفتن قیمت بلیط ها و افزایش مشکلات اقتصادی مهم ترین عامل این اتفاق باشد.

نباید از حق بگذریم که عیان شدن برخی از ایرادات خواننده های مختلف که در فضای مجازی به صورت گسترده انتشار می یافت از عوامل موثر در کاهش مخاطبان کنسرت هاست.

تا قبل از شروع محرم سال 1401 و تعطیلی کنسرت ها قیمت بلیط های کنسرت های پاپ در تهران تا 500 هزارتومان بود اما پس از آغاز دور جدید کنسرت ها قیمت بلیط ها تا 700 هزار تومان برای سال 1401 بالا رفت و البته 9% مالیات بر ارزش افزوده هم به آن اضافه می شد.
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که در تابستان برای تعیین قیمت بلیط ها، نشستی مابین مدیرکل دفتر موسیقی و تهیه کنندگان موسیقی برگزار شد و در رابطه با مسائل مختلف از جمله دستمزد عوامل، اجاره سالن، سود تهیه کننده و... بحث و تبادل نظر شد و موارد مختلف بررسی شد و در پایان برای تهیه کننده ها درصد مشخصی در نظر گرفته شد و بر اساس آن نرخ بلیط ها تعیین شد.

طبیعتا قیمت بلیط ها باتوجه به عوامل مختلفی از جمله کرایه سالن ها تعیین می شود. موضوعی که تهیه کنندگان نسبت به آن انتقاد داشتند و به گفته آن ها افزایش چندین برابری کرایه سالن ها یکی از مهم ترین دلایلی است باعث بالارفتن قیمت بلیط ها شده است.

در مجموع عوامل مختلفی دست به دست هم دادند تا میزان فروش کنسرت ها بطور چشمگیری کاهش یابد هرچند در همین بازه زمانی، کنسرت خوانندگان در کشور های دیگر از فروش قابل توجهی برخوردار بوده اند و حتی در برخی موارد به تمدید سانس هم رسیده اند. همچنین خوانندگان مطرح موسیقی پاپ و سنتی طی ماه های آینده تور کنسرت های خود را در اروپا، آسیا و کانادا برگزار خواهند کرد. بطور مثال همایون شجریان تور کنسرت های خود را از اوایل شهریورماه و شهر استانبول آغاز خواهد کرد و تا اواسط مهرماه در دوسلدورف آلمان ادامه خواهد داد. علیرضا قربانی خواننده سنتی دیگری است که پس از استقبال بی نظیر از کنسرت هایش در ایران راهی کانادا، استرالیا و اروپا خواهد شد. خوانندگان دیگری از جمله علیرضا طلیسچی، رضا بهرام،امیدحاجیلی، مسعود صادقلو و... نیز در شهرها و کشورهای مختلف به اجرا خواهند پرداخت.

در پایان آمار کلی از فروش بلیط کنسرت ها در کشور پس از آغاز دور جدید کنسرت ها تا پیش از آغاز محرم را به نقل از بهمن بابازاده ملاحظه خواهیم کرد:
در کل کشور و در مجموع یک هزار و یکصد و بیست و هشت سانس در تهران و شهرستان ها برگزار شد که بیشترین سانس ها مربوط به خردادماه بوده است.
طبق آمار فروش سایت های بلیط فروشی، شش خواننده پر فروش در این بازه زمانی عبارتند از: حامیم، مجید رضوی، آرمین زارعی، ناصر زینعلی، علی یاسینی و محسن یگانه(بدون ترتیب)
رکورد سریع ترین فروش به علیرضا قربانی رسید که بلیط های شب اجرای او که جمعا هزار بلیط بود در کمتر از 3 ساعت به فروش رفت و پس از تمدید کنسرت برای 7 شب بعئی؛ همه بلیط ها در یک ساعت تمام شد.
در مجموع در این ماه ها حدود یک و نیم میلیون نفر مخاطب کنسرت هابوده اند که با توجه به سانس سانس ها و روزهای این بازه زمانی، تقریبا بطور میانگین هر شب 7 سانس برگزار شده است.