به احترام بابی چارلتون

عصر ایران؛ اهورا جهانیان - بابی چارلتون اسطورۀ فوتبال انگلیس درگذشت. در بیانیۀ منتشر شده از سوی خانوادۀ چارلتون، آمده است که او صبح امروز (شنبه) در آرامش درگذشت. چارلتون‌ها ظاهرا آرام و راحت می‌میرند. سه سال قبل، جک چارلتون (برادر بزرگتر بابی چارلتون) نیز در خواب درگذشت.

  با این حال بابی و جک زندگی فوتبالی یکسانی نداشتند. بابی چارلتون بهترین بازیکن تاریخ فوتبال انگلیس است. او از 21 سالگی (1958) وارد تیم ملی انگلیس شد ولی برادر بزرگترش (جک) اولین بازی ملی‌اش را در سن سالگی (1965) انجام داد.

  بابی چارلتون متولد 11 اکتبر 1937 بود. امروز (شنبه) 21 اکتبر 2023 است. یعنی آقای اسطوره همین ده روز قبل روز تولدش را جشن گرفت. او امروز در حالی که 86 سال و 10 روز عمرش می‌گذشت، عمرش به پایان رسید. بابی چارلتون از سه سال قبل به بیماری آلزایمر نیز مبتلا شده بود.

  او سال‌های سال رکورددار گلزنی در تیم ملی انگلیس بود. 49 گل زده بود و گری لینه‌کر در آستانۀ جام ملت‌های اروپا (1992) در آستانۀ رسیدن به رکورد چارلتون بود. لینه‌کر تا قبل از جام ملت‌ها 48 گله شده بود و فقط یک گل لازم داشت تا به اسطوره برسد و امیدوار بود در بازی‌های یورو 92 رکورد چارلتون را بشکند.

در بازی دوستانۀ انگلیس و برزیل، ضربۀ پنالتی بهترین فرصت ممکن برای لینه‌کر بود ولی او پایش لغزید و خورد زمین و پنالتی را زد هوا. در سه بازی گروهی جام ملت‌های اروپا نیز نتوانست گلی بزند و انگلیس هم نتوانست از گروه صعود کند و لینه‌کر هم تقریبا 32 ساله بود و از قبل گفته بود پس از یورو 92 از تیم ملی خداحافظی می‌کند.

 پس از جام، لینه‌کر به قولش وفا کرد و نشان داد رکوردشکنی در فوتبال، چندان هم مهم نیست. مهم این است که از فوتبال بازی کردن لذت ببری. این شد که بابی چارلتون همچنان رکورددار گل ملی در انگلیس باقی ماند تا اینکه بالاخره وین رونی همین هشت سال قبل رکورد بابی چارلتون را شکست. 23 سال پس از ناکامی گری لینه‌کر در شکستن رکورد چارلتون.

چارلتون از 21 سالگی تا 33 سالگی (1970) برای تیم ملی انگلیس بازی کرد. جام جهانی 1970 آخرین آوردگاه ملی برای او بود. او چهار سال قبل با تیم ملی انگلیس قهرمان جهان شده بود. در 1970 در مرحلۀ یک‌چهارم نهایی، آلمان بازی دو بر صفر باخته را 3 بر 2 از انگلیس برد چراکه گوردون بنکس، گلر افسانه‌ای سه‌شیرها، آسیب دیده بود و در زمین نبود.

اگر گوردون بنکس سر جای خودش بود، احتمالا انگلیس به نیمه‌نهایی می‌رفت و آن‌جا اگر هم از پس ایتالیا برمی‌آمد، در فینال حریف برزیل نمی‌شد. به هر حال چارلتون و یارانش در آن جام می‌توانستند روی سکو بروند و مدال نقره یا برنز جام جهانی را بر گردن آویزند ولی بخت یارشان نبود.

بابی چارلتون در 19 سالگی (1956) به منچستریونایتد پیوست و 17 سال برای شیاطین سرخ بازی کرد. پس از ترک بندر منچستر در 36 سالگی، یکسال برای پرستون نورس اند بازی کرد و یکسال هم برای واتفورد. یعنی در 39 سالگی (1976) فوتبال را کنار گذاشت.

جالب اینکه چارلتون مربی پرستون نورس اند هم بود. از 1973 تا 1975. و جالب‌تر اینکه آن یک سالی که برای پرستون نورس اند بازی کرد، فصل 75-1974 بود. یعنی چارلتون فصل 74-1973 را بازی نکرده بود.

در واقع او پس از خروج از منچستریونایتد، قصد داشت دیگر فوتبال بازی نکند. یک سال هم بازی نکرد ولی مقاومت در برابر وسوسۀ بازی کردن سخت است. پس چارلتون سال دومی که مربی پرستون بود، برای تیم خودش بازی هم کرد. سپس به واترفورد رفت و یکسال هم برای این تیم بازی کرد.

 واترفورد با باشگاه معروف واتفورد فرق دارد. واتفورد در 1881 تاسیس شده، واترفورد در 1930. باری، چارلتون پس از ترک واترفورد، در سال‌ 1978 برای نیوکاسل یونایتد و در سال 1980 برای دو تیم کم‌اهمیت دیگر، مجموعا پنج بار به میدان رفت و سه گل هم زد و در  1980 در سن 43 سالگی، کفش‌هایش را برای همیشه آویخت. اگرچه دوران فوتبال او در حقیقت در پایان فصل 75-1974 که 38 بار برای پرستون نورس اند به میدان رفت، تمام شد.

 او در 1983 یکبار دیگر شانس خودش را در عالم مربی‌گری امتحان کرد. مربی ویگان اتلتیک شد و بعد از آن دیگر ادامه نداد. فهمید که مناسب مربی‌گری نیست. اینکه چرا او مربی خوبی نشد، کمی عجیب است زیرا او ژنرال و بازی‌ساز تیم ملی انگلیس و منچستریونایتد بود. هافبک‌‌های بازی‌ساز معمولا مربیان خوبی می‌شوند. اما چارلتون هم مثل مارادونا مربی خوبی نشد و مثل پلاتینی زود از دنیای مربی‌گری خارج شد.

بابی چارلتون 106 بار برای تیم ملی انگلیس به میدان رفت و 49 گل برای کشورش زد. او در 1958 ، بعد از جام جهانی ملی پوش شد. در همان سال چارلتون جزء افرادی بود که از سانحه هوایی مونیخ جان سالم به در برد؛ سانحه ای که منجر به کشته شدن 8 تن از بازیکنان منچستر یونایتد شد. اگر تقدیر او چنین نبود، فرصت 12 سال بازی در تیم ملی انگلیس نصیب او نمی شد.

او در سه جام جهانی برای انگلیس بازی کرد (1962، 1966، 1970) و یکبار هم حضور در جام ملت‌های اروپا را تجربه کرد (1968). در آن دوران جام ملت‌های اروپا با حضور چهار تیم برگزار می‌شد و راهیابی به این مسابقات دشوار بود. ولی در 1968 بالاخره چارلتون و یارانش به این تورنمنت راه یافتند. البته به یوگسلاوی باختند و شوروی را بردند و در بین چهار تیم سوم شدند.

اما در جام جهانی، چارلتون یکبار طعم قهرمانی را چشید (1966)؛ قهرمانی‌ای که بی‌تکرار باقی مانده در تاریخ فوتبال انگلیس. دو بار هم در یک‌چهارم نهایی طعم شکست و حذف را چشید. قصۀ جام 1970 را که گفتیم، در جام جهانی 1962 انگلیس مقابل تیم استثنایی برزیل 3 بر 1 مغلوب شد و از جام کنار رفت.

در 1966 که انگلیس قهرمان جام جهانی شد، توپ طلا هم نصیب چارلتون شد. در سال‌های 1967 و 1968 نیز که توپ طلا به فلوریان آلبرت و جرج بست رسید، بابی چارلتون نفر دوم فهرست بود.  او در دهۀ 1960 تقریبا بهترین بازیکن فوتبال اروپا بود. اگرچه تکنیک اوزه‌بیو و جرج بست را نداشت. حتی اگر او را بهترین بازیکن دهۀ 1960 ندانیم، بهترین بازیساز آن دهه بود.

بابی چارلتون در دوران هفده سالۀ حضورش در منچستریونایتد، در 606 بازی 199 گل زد. او در منچستر، در کنار دنیس لا و جرج بست، تشکیل‌دهندۀ مثلثی طلایی بود؛ مثلثی که لرزه بر تن حریفان می‌انداخت.

جرج بست که تکنیکی‌ترین بازیکن تاریخ فوتبال اروپا است و ملقب بود به "شیطان دریبل"، هافبک کناری منچستر بود. بابی چارلتون هافبک میانی و هجومی بود، دنیس لا نیز مهاجم بود. این سه نفر مجموعا 573 گل برای منچستریونایتد زدند. بابی چارلتون 199 گل، جرج بست 137 گل، دنیس لا 237 گل.

جرج بست که 9 سال هم کوچکتر از بابی چارلتون بود، در سال 2005 در سن 59 سالگی درگذشت. بابی چارلتون که امروز از دنیا رفت، دنیس لا اما هنوز زنده است و چند ماه دیگر 84 ساله می‌شود. منچستریونایتد با این سه بازیکن تبدیل شد به یک تیم بزرگ و محبوب.

این سه بازیکن درخشان و هجومی، در سال 1968 منچستریونایتد را قهرمان اروپا کردند. با پیروزی 4 بر 1 مقابل بنفیکا در فینال ومبلی، مقابل 92هزار تماشاگر. بازی البته به وقت اضافه کشید. بابی چارلتون در دقیقۀ 53 گل زده بود و بنفیکا گل مساوی را در دقیقۀ 79 زد. اما در وقت اضافه، منچستریونایتد در هفت دقیقۀ طوفانی سه گل به حریف زد. جرج بست در دقیقۀ 92، کید در دقیقۀ 94 و بابی چارلتون در دقیقۀ 99.

دو گل در فینال لیگ قهرمانان یا جام باشگاه‌های اروپا. کاری که بعدها فان‌باستن و گولیت در فینال 1989 انجام دادند. سی‌ویک سال طول کشید تا منچستریونایتد دوباره قهرمان اروپا شود. در فینالی که 2 بر 1 بایرن مونیخ را بردند.

دنیس لا نیز مثل بابی چارلتون در 1973 از منچستریونایتد جدا شد. یکسال بعد، جرج بست افسانه‌ای هم با منچستر وداع کرد. گویی که او بدون چارلتون و لا نمی‌توانست آن بازیکن درخشان سابق باشد.

بابی چارلتون مثل بابی مور، ملقب به لقب "سِر" بود. در فوتبال انگلیس کمتر بازیکنی از سوی ملکۀ بریتانیا لقب "سِر" گرفته است. لقبی به نشانۀ احترام و در پاسداشت خدمات ملی. او در دوران فوتبال خودش، در سطح بزرگسالان در مجموع 758 بار به میدان رفت و 260 بار گل زد. آماری کاملا خوب برای یک هافبک میانی و بازیساز.

سِر رابرت بابی چارلتون، انسانی جنتلمن و بی‌حاشیه بود و دقیقا به همین دلیل امروزه بسیاری او را نمی‌شناسند. اگر او نیز مثل بسیاری از فوتبالیست‌های مشهور، به مواد مخدر آلوده می‌شد و چندین فرزند خارج از ازدواج تولید می‌کرد و هر چند وقت یکبار، اظهار نظری جنجالی و احمقانه تحویل رسانه‌ها می‌داد و به این و آن ناسزا می‌گفت، الان بسیاری از فوتبالدوستان جوان با او آشنا بودند!

اما بابی چارلتون فوتبالش را بازی کرد و از بازی خودش لذت برد و مردم آن دوران نیز شیفتۀ تماشای بازی‌اش بودند و برای کشورش افتخار آفرید و مودب و متین زندگی کرد و در آرامش و به شایستگی، با دنیای زیبایش وداع کرد. شادی ابدی نثار روان او باد.  

بیشتر بخوانید:

عصر، عصر بازیکنان پول‌ساز است نه مربیان اقتدارگرا

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی دوره صفوی را در اروپا ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر