تامین حدود ۶۰ درصد آب شربِ اهالی استان تهران از سفره های زیرزمینی

با وجود این که دشت‌های جنوب تهران بر اثر برداشت بیش از حد منابع زیرزمینی، در وضعیت ممنوعه قرار گرفته‌اند و نرخ فرونشست در آن‌ها به ارقام بحرانی رسیده است، اما همچنان شاهد برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی این دشت‌ها برای تامین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی جنوب تهران هستیم که هنوز هم الگوهای نوین آبیاری در آن‌ها رعایت نمی‌شود.

رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران گفت: وضعیت دشوار تهران به لحاظ کمبود منابع آبی باعث شده است که مسئولان وزارت نیرو به فکر حفر چاه‌های بسیار عمیق در اطراف پایتخت بیفتند، البته خوشبختانه شورا و شهرداری تا امروز با این اقدام مخالفت کرده‌اند، زیرا معتقدیم این کار باعث دامن زدن به فرونشست زمین در دشت‌های ممنوعه حاشیه تهران خواهد شد.

«مهدی پیرهادی» رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با ایلنا با تاکید بر بحرانی بودن وضعیت کمبود آب در پایتخت، توضیح داد: یکی از علل اساسی کمبود آب در تهران این است که پایتخت به حداکثر میزان جمعیت‌پذیری خود رسیده و پژوهش‌های مختلفی نشان می‌دهد که به دلیل کم‌آبی، ناترازی انرژی در فصل تابستان بر اثر کمبود برق و ناترازی انرژی در فصل زمستان بر اثر کمبود گاز، تهران دیگر ظرفیت پذیرش جمعیت بیشتر را ندارد. اما با این وجود، هنوز هم شاهد روند افزایشی جمعیت پایتخت و شهرهای اقماری اطراف آن هستیم.

وی افزود: تداوم احداث واحدهای مسکونی در شهرهایی نظیر پرند، پردیس و… قطعا باعث افزایش جمعیت روز تهران و دامن زدن به مشکلات ناشی از کمبود آب و انرژی در پایتخت می‌شود، زیرا همین حالا اغلب افرادی که در شهرهای اقماری تهران زندگی می‌کنند، در طول روز برای کار کردن به پایتخت می‌آیند و هرچقدر با تداوم پروژه‌های مسکن‌سازی انبوه، افراد بیشتری در این مناطق ساکن شوند، جمعیت روز تهران بیشتر می‌شود و کمبود منابع آب، گاز و برق و مشکلاتی نظیر ترافیک و آلودگی هوا خود را بیشتر نشان می‌دهد.

اسلامشهر، رباط‌کریم و مناطق ۱۶، ۱۷ و ۱۹ تهران؛ در وضعیت بحرانی فرونشست

پیرهادی با بیان این که رشد جمعیت تهران و شهرهای اقماری اطراف آن منجر به تشدید مشکلات ناشی از کم‌آبی در پایتخت شده است، اظهار داشت: کم‌آبی تهران باعث شده است که شرکت آب و فاضلاب استان مجبور شود، بیش از پیش از منابع آب زیرزمینی برداشت کند، به نحوی که همین حالا حدود ۶۰ درصد آب شرب اهالی استان تهران از سفره‌های زیرزمینی تامین می‌شود. این مساله باعث کاهش سطح تراز سفره‌های زیرزمینی و در نتیجه، افزایش نرخ فرونشست زمین شده است؛ آن هم در شرایطی که همین حالا برخی نقاط پایتخت با بحران فرونشست زمین مواجه هستند.

رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران خاطرنشان کرد: مناطق ۱۶، ۱۷ و ۱۹ شهر تهران و همچنین شهرهای اسلامشهر و رباط‌کریم از نظر نرخ فرونشست زمین در وضعیت بحرانی قرار دارند و اگر همین حالا برای مدیریت منابع آبی و کاهش برداشت از سفره‌های زیرزمینی چاره‌ای اندیشیده نشود، تشدید نرخ فرونشست، مسائل خطرناکی را در دهه‌های آینده برای پایتخت و برخی شهرهای اطراف آن ایجاد خواهد کرد. افزایش سرعت فرونشست زمین هم می‌تواند به ساختمان‌ها و زیرساخت‌های شهری موجود آسیب بزند و هم می‌تواند شهر را از نظر مولفه‌های محیط‌زیستی و زیست‌پذیری با مشکل مواجه کند.

نقش مهم هدررفت آب در بخش کشاورزی در تشدید مشکلات ناشی از کم‌آبی

عضو شورای شهر تهران با بیان این که در طول سال‌های اخیر، هیچ برنامه موثری برای کاهش مصرف آب در سطح کشور اجرایی نشده است، عنوان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۸۸ درصد منابع آبی ایران صرفا در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و این در حالی است که به دلیل استفاده گسترده از شیوه‌های سنتی آبیاری اراضی زراعی و عدم ترویج مناسب الگوهای نوین آبیاری، بخش زیادی از آب مصرفی در بخش کشاورزی به هدر می‌رود. البته در سال‌های گذشته اقداماتی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی انجام شده است، اما این اقدامات، متناسب با شرایط بحرانی موجود در کشور به لحاظ کمبود منابع آبی نبوده و وزارت جهاد کشاورزی باید اقدامات اساسی‌تری را در دستور کار قرار دهد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در استان تهران، سهم استفاده از منابع آبی برای کشاورزی نسبت به سایر نقاط کشور کمتر است، ولی بازهم شاهد آن هستیم که با وجود کمبود آب شرب در پایتخت و شهرهای اطراف آن، چه در حاشیه تهران و چه در دیگر نقاط استان، اراضی کشاورزی به صورت سنتی آبیاری می‌شوند و با وجود این که دشت‌های جنوب تهران بر اثر برداشت بیش از حد منابع زیرزمینی، در وضعیت ممنوعه قرار گرفته‌اند و نرخ فرونشست در آن‌ها به ارقام بحرانی رسیده است، اما همچنان شاهد برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی این دشت‌ها برای تامین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی جنوب تهران هستیم که هنوز هم الگوهای نوین آبیاری در آن‌ها رعایت نمی‌شود.

باید به فکر جلوگیری از بروز چالش‌های آبی جدی در تهران در سال ۱۴۰۳ باشیم

پیرهادی با تاکید بر این که‌عدم بهره‌گیری مناسب از فناوری‌های روز دنیا به تشدید مصرف آب در بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی در کشور دامن زده است، بیان کرد: در سه سال گذشته تهران در شرایط خشکسالی قرار داشت و متاسفانه امسال هم این خشکسالی ادامه پیدا کرده است و اگر در دو ماه باقیمانده از فصل زمستان، شاهد بارش مناسب نزولات آسمانی بخصوص از نوع برف نباشیم و ذخیره برف کوه‌های شمال تهران به سطح مناسبی نرسد، قطعا در بهار و تابستان سال آینده با بحران جدی کم‌آبی در پایتخت مواجه خواهیم شد؛ بنابراین از همین حالا باید به فکر جلوگیری از بروز چالش‌های آبی جدی در تهران در سال ۱۴۰۳ باشیم.

رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران گفت: شاهد ترک‌فعل‌های متعددی در حوزه مدیریت منابع آبی در طول سال‌های گذشته بوده‌ایم و تا وقتی با ترک‌فعل‌های قبلی برخورد نشود، شاید مدیران کنونی هم آنطور که باید به وظیفه خود در مدیریت منابع آبی به شکل صحیح عمل کنند.

وی در پایان تصریح کرد: وضعیت دشوار تهران به لحاظ کمبود منابع آبی باعث شده است که مسئولان وزارت نیرو به فکر حفر چاه‌های بسیار عمیق در اطراف پایتخت بیفتند، البته خوشبختانه شورا و شهرداری تا امروز با این اقدام مخالفت کرده‌اند، زیرا معتقدیم این کار باعث دامن زدن به فرونشست زمین در دشت‌های ممنوعه حاشیه تهران خواهد شد و می‌تواند در بلندمدت، پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد؛ به همین دلیل، از رئیس‌جمهور محترم می‌خواهم به این مساله ورود کند و شخصا جلوی درخواست مطرح‌شده در این زمینه را بگیرد.