دار و ندار پلت‌فرم‌های داخلی چگونه به تاراج می‌رود؟

چرخه تولیدات نمایشی در ایران هیچگاه نتوانست از حیث اقتصادی مستقل باشد و در چند دهه اخیر، خلاء قانون  کپی‌رایت موجب شد سینمای ایران همواره از یک گردش اقتصادی استاندارد بی‌بهره باشد.

عدم رعایت قانون کپی رایت در داخل و خارج از کشور، در سالیان اخیر به چرخه تولیدات نمایشی لطمات فراوانی وارد ساخت و این نقصان، مانع بزرگی در مسیر صنعتی شدن این چرخه و شکل گیری‌های کمپانی‌های تولید بوده است.

در خلاء عدم قانون‌گذاری و با پیشرفت تکنولوژی آسیب‌های اقتصادی پیکر ساختار تولید و توزیع آثار نمایشی را تضعیف‌تر کرد. در سه دهه گذشته تنها مفر قابل اطمینان و درآمدزای سینمای ایران، غیر از اکران عمومی،  شبکه نمایش خانگی است. 

با شکل گیری دوباره چرخه شبکه نمایش خانگی پس از توقف در بازه زمانی 1361 تا 1372 ، این حوزه تا اواسط دهه هشتاد، مهمترین حوزه درآمدزای سینمای ایران بود.

با رشد شرکت‌های خصوصی و مبارزه گسترده با قاچاق عرضه محصولات فرهنگی، در نیمه دهه هشتاد، شبکه نمایش خانگی با توسعه زیرساختی قابل اعتنایی مواجه شد و سینمای ایران و حتی تولیدات نمایشی شبکه نمایش خانگی با افق‌های اقتصادی تازه‌ای مواجه‌ای شدند، اما این وضعیتی پایدار نبود.

 قبل از ظهور و بروز پلت‌فرم‌ها،  عرصه تولیدات نمایشی، در حوزه شبکه نمایش خانگی طی سال های 1385 تا 1390 دوران شکوفایی را از سرگذارند و با تغییر تکنولوژی عرضه، از لوح فیزیکال به توزیع آنلاین، متاسفانه چرخه درآمدزای سینمای ایران و تولیدات نمایشی شبکه نمایش خانگی دوباره علی رغم رشد کیفی، از توسعه زیر ساختی اقتصادی برای مدتی بازماند.

با توسعه تولید و عرضه «سریال»، در پلت‌فرم‌ها و ارائه محصول به صورت آنلاین، دامنه تماشای غیرقانونی آثار گسترش یافت.

 پس از مدتی شبکه قاچاق مجازی دوباره گسترش یافت وبسیاری از سریال‌های  شبکه نمایش خانگی با توزیع و دانلود غیرقانونی در وب‌سایت‌ها و کانال های تلگرامی، قاچاق آنلاین محصولات نمایشی، به مهمترین چالش پیش روی شبکه نمایش خانگی تبدیل شد. اما گستردگی قاچاق صورت دیگری هم داشت که موجب کاهش میزان مخاطبان رسمی آثار ساخته شده در پلت‌فرم‌ها می‌شد.

هم اکنون از میان 260 شبکه ماهواره فارسی زبان، تقریبا 200 شبکه جدول پخش خود را به تولیدات داخلی علی‌الخصوص سریال‌های شبکه نمایش خانگی اختصاص داده‌اند و بسیاری از مخاطبان ، آثار تولید شده توسط پلت‌فرم‌ها را از طریق این شبکه‌ها دنبال می‌کنند.

مهمترین فرهنگی که پیوست ضروری پلت‌فرم‌های داخلی است، تماشای قانونی آثار است.

فرهنگ تماشای آنلاین پیشروتر از فرهنگ تماشای تلویزیونی به صورت مرسوم است و پخش غیرقانونی آثار از شبکه‌های ماهواره‌ای موجب تضعیف ساختار و فرهنگ تماشای پلت‌فرم‌ها خواهد شد.

تضعیف شدن این فرهنگ در دراز مدت عواقب اقتصادی نامطلوبی برای ساختار پلت‌فرم‌‌ها به همراه خواهد داشت.

در میان پلت‌فرم‌های فعال «تماشاخونه» آثار خود را به صورت رایگان عرضه می‌کند و محل درآمدزایی این پلت‌فرم از مفر ترافیک و آگهی‌های بازرگانی است.

با وجود عرضه رایگان این پلت‌فرم، مخاطبان آثار این پلت‌فرم را به صورت آنلاین دنبال نمی‌کنند و چون اغلب سریال‌های این پلت‌فرم به صورت روتین و بر اساس زمانبدی منظمی از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شود.

توزیع و عرضه سریال در قالب پلت‌فرم نیاز به فرهنگ سازی خاص و ایجاد قوانین خاصی است و پلت‌فرم‌ها باید مانع عادت تماشا آثارشان از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای شوند.

در گذشته محصولات سینمای ایران نمی‌توانست از مواهب کپی رایت بهره‌مند شود چون مشارکت دولتی مانع بزرگی در طی فرآیندهای قانونی در خارج از کشور بود. 
 باید توجه به این موضوع توجه داشت در شرایط کنونی مسیر پلت‌فرم‌های قانونی برای جلوگیری از پخش و توزیع آثارشان ، در رسانه‌های غیر؛ به دلیل خصوصی بودن مسیر آسانتری برای ثبت‌های قانونی رایت در پیش رو دارند. 
پلت‌فرم های آنلاین، کمپانی‌های مستقل و غیر دولتی هستند که می‌توانند ‌در نخستین گام  باثبت‌های منطقه‌ای در خاورمیانه، مانع نمایش و توزیع غیرقانونی آثارشان شوند.

چون اغلب پروایدر ست‌لایت‌هایی که در آسیا دفاتر قانونی دارند و 99 درصد شبکه فارسی زبان از طریق خدمات دهی آنان قابلیت پخش در ماهواره‌های یاهست، یوتل ست و ترکمنعالم را دارند، در شرکت‌های حاشیه خلیج ثبت شده‌اندو با ثبت کپی رایت منطقه‌ای ، این امکان فراهم می‌شود که از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای پخش نشوند.

هم اکنون سه سریال نیسان آبی 2، گناه فرشته و زخم کاری از این امکان بهره‌مند شده‌اند و بر اساس اخبار دریافتی میزان بیننده این سه سریال به صورت آنلاین رکورد تماشای محصولات پیشین پلت‌فرم‌ها را پشت سر گذاشته‌اند.

در مرحله دوم ، پلت‌فرم‌ها می‌توانند در قالب کمپانی‌های خصوصی   محصولات خود را در محدوده آمریکای شمالی ثبت کنند تا پلت‌فرم‌هایی نظیر GLWIZ نتوانند به صورت آنلاین این آثار را منتشر کرده و محدوده غیرقانونی انتشار تولیدات کوچکتر شود.

این اقدام قطعا در میزان افزایش مخاطب و توسعه فرهنگ تماشای قانونی آثار تاثیر شگرفی خواهد داشت و موجب تقویت زیرساخت‌های این پلت‌فرم‌ها خواهد شد. 

بیشتر بخوانید:

معاون پایش و نظارت: وظیفه ساترا استانداردسازی برای سبک زندگی و فرهنگ در تولیدات رسانه ای است /امروز هیچ اثری بدون مجوز ساترا تولید یا منتشر نمی‌شود

خرج میلیاردی بدون مخاطب و رضایت!

طلسم‌شکنی تلویزیون با پخش تیزرهای یک فیلم انیمیشن اکران آنلاین

تماشاخانه

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

عینک عجیبی که با استفاده از هوش مصنوعی چهره افراد را شناسایی می‌کند (فیلم)

فیلم های دیگر