عصر ایران؛ مهرداد خدیر- نمایش حرکات تهدیدآمیز دو داعشی در یکی از ایستگاه های مترو تهران با واکنش های مختلفی روبه رو شده و طبعا در در این یادداشت درصدد تکرار آنها نیستم اگرچه نقل برخی مفید است. غرض بیشتر اشاره به نکتهای است که به نظر وجه مهمتری دارد ولی چندان به آن پرداخته نشده است.
در گزارش پریسا هاشمی ( خبرنگار پرسابقه حوزه شهری) آمده است: «الله اکبرهای دو مرد با هیبت داعش که با جیغهای بیوقفه دو زن همراه شده، ایستگاه مترو را ملتهب میکند. این نمایشی است که به صلاح دید مدیر مجموعه فرهنگی و هنری مترو در یکی از ایستگاههای مترو به نمایش درآمده و در ابتدا رعب و وحشت مسافران قطار شهری را به همراه دارد.
نهادهای امنیتی و نظامی علت جنگهای نیابتی را دور نگهداشتن کشور از تکفیریهایی مانند داعشی عنوان کردهاند. با آن که نهادهای امنیتی بارها و بارها از کشف و خنثی سازی عملیاتهای داعش در داخل و خارج ایران خبر دادند، اما داعش با فرار از حلقه سفت و سخت امنیتی ایران توانسته چند عملیات تروریستی مانند دوبار حمله مسلحانه به حرم شاه چراغ در شیراز، حمله به آرامستان کرمان در روزهای عزاداری سردار سلیمانی و... را در دو سال گذشته به نتیجه برساند که به شهادت هم وطنان مان انجامیده است. نهادهای امنیتی روز 22 بهمن تاکید کردند یک عامل داعش که قرار بود حمله مسلحانه تروریستی در ایران را رقم بزند در عراق به هلاکت رساندهاند.
در این میان معاونت فرهنگی و هنری مترو درصدد آن برآمده که چهره خشن داعش را در مترو به نمایش بگذارد اما این اقدام باعث رعب و وحشت مسافران مترو به ویژه کودکان شد.»
چنان که در گزارش بالا (منتشره در دیدهبان ایران) آمده مهم ترین انتقاد به این اقدام به دو سبب است: یکی ایجاد رعب و وحشت در مسافران و دیگری وقتناشناسی چون از عملیات تروریستی کرمان در سالگرد ترور سردار سلیمانی زمان زیادی نمیگذرد.
مهندس چمران رییس شورای شهر تهران اما نه از این دو منظر بلکه از زاویه دیگری انتقادی رقیق را وارد دانسته و آن هم «حد و اندازه نگه نداشتن» است و گفته: «نمایش جنایات داعش خوب است اما اینکه در مترو این کار انجام شود یا نه باید بررسی شود. باید اندازه نگه داشته شود و شاید نمایش دادن جنایات داعش در این حد و اندازه صحیح نباشد.»
لحن آقای چمران و این که به اصل ایجاد رعب و وحشت در ایستگاه مترو و فاصله زمانی نزدیک با اتفاق کرمان اشاره نکرده و نمایش جنایت را خوب دانسته و نقد او تنها به مکان آن (ایستگاه مترو) و حد و اندازه نمایش است نشان می دهد معاونت فرهنگی و هنری مترو در مدیریت شهرداری تهران از 1400 بعد نهاد قدرت مندی است و البته می دانیم معاون فرهنگی مترو در دوره کنونی شهرداری - آقای زاکانی- قبلا معاون فرهنگی بسیج شهرداری تهران بوده است.
درباره حضور نمایش داعش در ایستگاه مترو جدای دو نقد صریح گزارش بالا ( ایجاد ترس و وقت ناشناسی به لحاظ نزدیکی به حادثه کرمان) و دو نقد با ملاحظه و توام با شاید آقای چمران (حد و اندازه و محل اجرای نمایش) یک مورد دیگر را میتوان افزود و آن هم این است که تروریستهای نمایشی شعار اللهاکبر سر دادند. نه در پایتخت غربی و مثلا پاریس و لندن که در تهران. حال آن که شعار اللهاکبر بر پرچم جمهوری اسلامی ایران نقش بسته و به عنوان تکبیر در اجتماعات سر داده میشود و چه به لحاظ دینی و مناسکی (نماز و روزه) و چه سیاسی (تکبیر) و چه فرهنگی (در مقام تحسین و در گویش تهرانی به صورت هزار اللهاکبر به معنی آفرین) همواره جنبه مثبت داشته است و حال چرا آن را باید بر زبان دشمن بنشانند؟! بیهنری اصلی ظاهرا در این قسمت از هنرمندان مترو سر زده است! تصور کنید در ذهن کودکی که شاهد این صحنه بوده اللهاکبر چگونه ثبت میشود؟
سال ها پیش که خبری از ماهواره و اینترنت و فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نبود و بچه ها نزدیک غروب پای تلویزیون می نشستند تا کارتون تماشا کنند و کارتون های زیبایی هم بودند و هنوز هم در ذهن خیلی ها در 30 و 40 سالگی مانده ناگهان کارتون قطع و اذان مغرب پخش می شد. بررسی ها نشان داد پخش بی موقع اذان و قطع کارتون در بچه ها ذهنیت منفی ایجاد کرده است.این مشکل با قطع پخش مستقیم مسابقات فوتبال هم ایجاد می شد. از آن پس زمان برنامه کودک و دو نیمه فوتبال به گونهای تنظیم شد که این اثر بد را بر ذهن و ضمیر بچه ها و جوانان بیننده مسابقات باقی نگذارد.
با این نگاه جای آن داشت که روحانیون و امام جمعه ها هم اعتراض کنند و البته نکردند چون داستان را ظاهرا از این منظر ندیدند.
البته غربی ها از این که هر دو سوی منازعه چه خود نیروهای داعش و چه مخالفان آنها و مشخصا ایرانیان شعار الله اکبر سر می دهند شگفت زده شده بودند چون از اختلافات و تفاوت های درون دینی آگاه نیستند هر چند داعش نزد برادران اهل سنت هم مردود ومطرود است اما این که معاونت فرهنگی هنری مترو از چند نفر بخواهد ادای داعش را دربیاورند و شعار الله اکبر را به قصد ایجاد رعب سر دهند تا خلقالله یادشان نرود که امنیت چه نعمت ذیقیمتی است نشان میدهد نواصولگرایان تازهکار آن قدر غرق سیاست شدهاند که همۀ امور را تنها از منظر سیاست و قدرت ارزیابی میکنند و گاه از جنبههای دیگر غافل میشوند.
هر چند گمان میکنم بحث روشن شده باشد اما چون موضوع پرمناقشهای است باز باید تصریح کرد درست است که داعش برای دهشتافکنی شعار اللهاکبر سر میدهد اما این که مدیران کشور الله اکبر این شعار با زمینه فرهنگی مثبت را بر زبان داعشیها مینشانند تا با آن نمایش ایجاد وحشت و مانور امنیت اجرا کنند نقض غرض است.
این نگرانی هم وجود دارد که برخی تفاوت سلاح و صلاح را ندانند حال آن که کار فرهنگی و هنری هزار ریزه کاری دارد و با کلنگ نمی توان منبت کاری کرد و به تعبیر خواجه شیراز:
نه هرکه چهره برافروخت، دلبری داند
نه هرکه آینه سازد، سِکندری داند
نه هرکه طَرْفِ کُلَه کج نهاد و تُند نشست
کلاهداری و آیینِ سَروَری داند
هزار نکتۀ باریکتر ز مو اینجاست
نه هرکه سر بتراشد قَلَندری داند