سیزده به در و شهادت مولا

قاعدتاً نزدیک به عموم ایرانیان طبق سنتی هزاران ساله، مراسم سیزده به در را در متن طبیعت برگزار می‌کنند. بین اکرام و احترام مولا علی و مراسم سیزده به در هیچگونه تعارضی نیست، اما از هم اکنون روشن است که برخی متعصبان سخت‌کیش و ناب‌گرای مذهبی و بعضی اسلام‌ستیزان مدعی "هویت خالص ملی" پاره‌ای تصویر و فیلم از صحنه‌های پراکندۀ واقعی یا حتی ساختگی یا آرشیوی را بهانۀ ایجاد چنددستگی در میان مردم قرار می‌دهند و دست در دست یکدیگر، علیه مداراجویی فرهنگی و اجتماعی غوغا می‌کنند!

احمد زیدآبادی نوشت: ایرانیان حدود 14 قرن است که در کنار حفظ سنت‌های ملی و تاریخی خود، هر کدام به قرائت‌های مختلفی از اسلام باور پیدا کرده و با آن زیسته‌اند. عدم تطبیق دو تقویم خورشیدی و قمری نیز که بعضاً عیدی را با عزایی همزمان کرده، خللی در سلوک آنان پدید نیاورده است.

تجربۀ تلخ قرائتی نوظهور از اسلام در سال‌های اخیر اما عده‌ای را به هوس انداخته است تا به زعم خود نه تنها تجربه‌های عمیق فکری و معنوی و اخلاقی و اجتماعی ایرانیان در طول 1400 سال گذشته را نادیده بگیرند بلکه آن را "انحرافی" در روند تطور بالندگی قوم ایرانی معرفی کنند.

در واقع این تصورات از جنس هذیان است و حاصل مثبتی ندارد که جای خود، صرفاً به گسیختگی فزایندۀ انسجام ملی و نابودی هویت ایرانی منجر می‌شود.

همانطور که بارها تأکید کرده‌ام، دین امری فراملی است و همانطور که آمریکائیان و اروپائیان و روس‌ها و مردم دیگر مناطق جهان، هر کدام طبق قرائتی خاص، آیین عیسی مسیح - جوانی یهودی از ناصره - را به عنوان مبنای رستگاری روحی خود پذیرفته‌اند، مردمانی در سراسر جهان از مالزی و اندونزی در سواحل اقیانوس آرام تا مراکش در ساحل اقیانوس اطلس نیز هر کدام طبق فهم مخصوص خود، آیین محمد را دستمایۀ نجات معنوی و اخلاقی خود قرار داده‌اند.

بنابراین همانطور که در مغرب عربی و مصر و ترکیه و آسیای میانه و آلبانی و آفریقا و شبه قاره و مالزی و غیره، اسلام به هیچ وجه مخل هویت ملی مردم آن مناطق نیست در ایران هم اسلام خوارزمی و فارابی و بوعلی و بیرونی و فردوسی و سهروردی و غزالی و بسطامی و خرقانی و سنایی و نیشابوری و مولوی و سعدی و حافظ و هزاران فیلسوف و دانشمند و متأله و متکلم و عارف مسلمان دیگر نه فقط منافاتی با هویت ایرانی ندارد بلکه بخش عمدۀ این هویت را تشکیل می‌دهد.

هر فردی که آشنایی مختصری نیز با تاریخ فکر در ایران داشته باشد، به این امر اذعان می‌کند، اما عده‌ای که گویی طبع آنان را با کینه و حسد سرشته‌اند، در صدد پیوند هویت ملی با اسلام ستیزی برآمده‌اند، غافل و چه بسا آگاه(!) از آنکه عملاً ریشه‌های هویت ملی ایرانی را از این طریق می‌سوزانند و خاکستر می‌کنند!

امروز که روز شهادت مولاعلی است قاعدتاً نزدیک به عموم ایرانیان طبق سنتی هزاران ساله، مراسم سیزده به در را در متن طبیعت برگزار می‌کنند. بین اکرام و احترام علی و مراسم سیزده به در هیچگونه تعارضی نیست، اما از هم اکنون روشن است که برخی متعصبان سخت‌کیش و ناب‌گرای مذهبی و بعضی اسلام‌ستیزان مدعی "هویت خالص ملی" پاره‌ای تصویر و فیلم از صحنه‌های پراکندۀ واقعی یا حتی ساختگی یا آرشیوی را بهانۀ ایجاد چنددستگی در میان مردم قرار می‌دهند و دست در دست یکدیگر، علیه مداراجویی فرهنگی و اجتماعی غوغا می‌کنند!