پروژه آزوریان؛ تلاش سیا برای سرقت زیردریایی هسته ای شوروی(+تصاویر)

عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - در سال 1974، کشتی هیوز گلومار اکسپلورر (Hughes Glomar Explorer) با طول 189 متر توجه بسیاری را به خود جلب کرد. گفته می شود این کشتی ویژه معدن کاری در اعماق دریا زاییده فکر میلیاردر هاوارد هیوز و یکی از بزرگترین نمونه ها در نوع خود بود.

کشتی گلومار به اندازه ای بزرگ بود که امکان عبور از کانال پاناما را نداشت. اما این اندازه کشتی نبود که توجهات را به سوی آن جلب کرد، بلکه ماموریتش بود. گلومار قرار بود کاری غیر قابل تصور را انجام داده و سنگ های حاوی منگنز را درست از کف اقیانوس استخراج کند.

هنگامی که کشتی گلومار در پهنه وسیع اقیانوس به سمت اتحاد جماهیر شوروی حرکت کرد، توجه مردم – از جمله اعضای ناوگان سرخ – به سوی آن جلب شد. زمانی که کشتی های شوروی گلومار را زیر نظر داشتند، هیچ سرنخی از ماموریت واقعی آن نداشتند.

در واقع، تعداد کمی از آن خبر داشتند.

داستانی پوششی برای رسیدن به زیردریایی غرق شده شوروی

کشتی معدن کاری در واقع بخشی از تلاش برای استخراج سنگ های منگنز از کف اقیانوس نبود و تنها یک داستان پوششی بود. در واقع، گلومار در یک ماموریت مخفی سی آی ای (سیا) به نام "پروژه آزوریان" (Project Azorian) شرکت داشت.

هدف؟ استفاده از یک سامانه هیدرولیک داخلی مخفی در کشتی برای فرستادن پنجه ای به عمق 5029 متری اعماق اقیانوس آرام و بالا کشیدن یک زیردریایی هسته ای گمشده شوروی بود. تصور می شد این زیردریایی حاوی موشک های بالستیک مجهز به سلاح هسته ای و اسرار ناگفته جنگ سرد است.

داستان پوششی فوق العاده پیچیده بود و برای انجام چنین کاری باید یک حلقه رازداری بسیار کوچک حفظ می شد.

جرقه چنین ماموریتی با غرق شدن زیردریایی هسته ای کی-129 شوروی در سال 1968 شکل گرفت. برای نیروهای اطلاعاتی آمریکا مشخص شده بود که مقامات شوروی از محل دقیق غرق شدن این زیردریایی کلاس گلف 2 آگاه نیستند، زیرا دو ماه را صرف جستجویی بی نتیجه برای یافتن زیردریایی و 98 خدمه آن کرده بودند. اما به لطف ردیابی آکوستیک پیچیده، آمریکا تصویر واضحی از محل غرق شدن زیردریایی داشت. شش سال طول می کشد تا آمریکا ماموریتی را طراحی کرده، تجهیزات لازم را ساخته، و کشتی گلومار را به سمت محل مورد نظر روانه کند تا تلاشی مخفیانه برای بالا کشیدن زیردریایی از کف اقیانوس انجام شود.

سطح جزئیات بسیار باورنکردنی است. همه چیز به گونه ای طراحی شده بود تا هدف نهایی از ماموریت آشکار نشود و داستان چیز دیگری به نظر برسد.

همکاری سی آی ای با میلیاردر هاوارد هیوز

در ژوییه 1969، کار واقعی آغاز شد. با حمایت ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، سی آی ای از هاوارد هیوز برای ساخت یک کشتی معدن کاری بسیار بزرگ و فرستادن آن به اقیانوس آرام در جستجوی سنگ های منگنز کمک گرفت. سپس، بین سال های 1971 و 1972 ساخت کشتی هیوز گلومار اکسپلورر به نمایش گذاشته شد. مقالات منتشر شده در نشریات تجاری، همه چیز از محل کشتی سازی در چستر، پنسیلوانیا تا عبور کشتی معدن کاری از تنگه ماژلان در آمریکای جنوبی را پوشش می دادند. عبور از تنگه ماژلان به دلیل اندازه بزرگ کشتی و عدم امکان عبور از کانال پاناما صورت گرفت.

سطح جزئیات، اندازه عملیات و جسورانه بودن آن بسیار باورنکردنی بود. سال ها کار صبورانه در این زمینه انجام شده بود. این نمونه ای از انجام یک بازی طولانی است. تعداد مواردی که باید مد نظر قرار گرفته و به آنها فکر می شد، باورنکردنی بود. خطرات نیز زیاد بود و آمریکا اساسا قصد سرقت یک زیردریایی شوروی از کف اقیانوس را داشت.

تا اکتبر 1970، مهندسان سی آی ای و پیمانکاران مورد تایید دولت تنها راه برای بلند کردن زیردریایی را یک وینچ قدرتمند نصب شده روی یک کشتی به طور خاص اصلاح شده تعیین کردند. ساخت گلومار به دلیل اندازه آن به ماشین آلات به طور خاص طراحی شده نیاز داشت. شکل نهایی کشتی شبیه یک دریک حفاری نفت بود، اما نمونه ای که شامل یک جرثقیل انتقال لوله، دو پایه حوض نشینی بلند، مکانیزم گرفتن پنجه مانند و یک بخش مرکزی به نام "استخر ماه" با درهایی برای باز و بسته شدن حفره کف بود.

کشتی گلومار برای کارهای آماده سازی پیش از ماموریت راهی لانگ بیچ، کالیفرنیا شد. این شامل بارگیری 24 ون حاوی تجهیزات محرمانه برای ماموریت در یک بارج بود. بارج در تاریکی شب به زیر آب رفت و تجهیزات بارگیری شد. لوله کشی فولادی و ابزار پنجه مانند که می توانست از زیر شکم کشتی پایین بیاید نیز از طریق استخر ماه وارد کشتی شد. این اقدامات برای دور ماندن کل فرایند از چشم های کنجکاو روی کشتی های مجاور یا ماهواره های شوروی صورت گرفت.

تلاش برای بالا کشیدن مخفیانه زیردریایی غرق شده شوروی

پس از آماده شدن برای حرکت، کشتی گلومار به سمت محل غرق شدن زیردریایی شوروی راهی شد و در 4 ژوییه 1974 به مقصد رسید. سپس، نزدیک به 200 خدمه کشتی گلومار هفته ها را در یک ماموریت بازیابی سپری کرده و در نهایت روی محل دقیق لاشه زیردریایی قرار گرفتند. ابزار گرفتن پنجه مانند به سوی هدف نهایی پایین فرستاده شد.

این در شرایطی بود که کشتی های شوروی نیز خدمه کشتی گلومار را زیر نظر داشتند. یک سند ویرایش شده سی آی ای نشان می دهد که دستور آماده باش برای انهدام اضطراری اجزا حساس در صورت تلاش نیروهای شوروی برای سوار شدن به کشتی و به خطر افتادن ماموریت داده شده بود.

خدمه کشتی ابزار گرفتن را به سمت زیردریایی غرق شده روانه کردند و پس از رسیدن به کف اقیانوس، بدنه زیردریایی را در بر گرفت. زیردریایی شوروی به آرامی و پیوسته از کف اقیانوس به بالا کشیده می شد.

تقریبا در نیمه راه بازگشت به سطح – حدود 2743 متر از کف قیانوس – بدنه زیردریایی از هم پاشید و یک قسمت 30 متری از جلوی آن دوباره به کف اقیانوس سقوط کرد. خدمه به فعالیت خود ادامه دادند و بخشی از زیردریایی کی-129 را به داخل کشتی گلومار کشیدند.

در آگوست 1974، خدمه کشتی گلومار بخشی از زیردریایی بازیابی شده را برای بررسی به هاوایی بردند. محتویات دقیق پروژه آزوریان از حالت محرمانه خارج نشده است، اگرچه به گفته سی آی ای شش جسد به طور رسمی در دریا دفن شدند.

افشای ارتباط سی آی ای با کشتی گلومار

پروژه آزوریان برنامه بزرگ خود را به پایان نرسانده بود و تنها بخشی از تلاش را تکمیل کرد. با آغاز برنامه ها برای ماموریت دوم، هدف اصلی گلومار شروع به آشکار شدن کرد.

در یک رویداد نامرتبط، دزدان به دفتر هیوز در لس آنجلس دستبرد زده و به اسناد محرمانه ای دست یافتند که این بازرگان و کشتی گلومار را به سی آی ای مرتبط می کرد. تلاش هایی برای جلوگیری از انتشار این خبر صورت گرفت. اما در فوریه 1975 شرایط تغییر کرد و لس آنجلس تایمز ارتباط بین سی آی ای با کشتی گلومار افشا کرد. در نتیجه، محرمانه بودن ماموریت از بین رفت. این موجب شد تا دولت جرالد فورد، رئیس جمهور وقت آمریکا، از انجام هر گونه ماموریت دیگری پرهیز کند. سی آی ای نیز عبارت معروف "نه می توان تایید کرد و نه رد کرد" را ارائه کرد.

اگرچه پروژه آزوریان نتوانست اهداف اصلی اطلاعاتی خود را برآورده کند، اما سازمان سیا عملیات را یکی از بزرگترین پیروزی‌های اطلاعاتی دوران جنگ سرد ارزیابی کرد. پروژه آزوریان هنوز یک شگفتی مهندسی است، که فناوری استخراج از اعماق اقیانوس‌ها و فناوری بارگیری سنگین را پیشرفت داده است.

پس از آن، گلومار یک زندگی کمتر مخفیانه را دنبال کرد و پیش از اینکه سال ها بدون استفاده بماند، در چند سفر معدن کاری اقیانوسی شرکت داشت. در دهه ۱۹۹۰، یک شرکت نفتی این کشتی را با نام اکسپلورر GSF بازسازی کرد تا برای حفاری نفت و اکتشاف در عمق دریاها استفاده شود. در نهایت، این کشتی در سال ۲۰۱۵ در چین اسقاط شد.

یکی از وسایلی که راهی قبرستان قراضه ها نشد، یک تخته عرشه بود که در دهه 1970 از گلومار بیرون کشیده شد. سی آی ای قصد داشت آن را به عنوان یادگاری از حمایت ریچارد نیکسون از ماموریت به وی اهدا کند، اما پیش از این اقدام، نیکسون استعفا داد. تخته همراه با برخی اقلام مرتبط با کشتی گلومار اکنون در موزه قرار دارد و نمادی از ماموریتی است که هرگز به طور کامل به نتیجه نرسید.

بیشتر بخوانید:

کشتی جنگی بشقاب پرنده ای؛ عجیب ترین پروژه نیروی دریایی امپراتوری روسیه!(+تصاویر)

تماشاخانه

بیمارستان‌های ویران در بیروت با فرشتگانی که تا پای جان برای سلامت ایستاده‌اند (فیلم)

موسیقی کلاسیک هنوز زنده است / کشف اتفاقی آثار جدیدی از بهترین آهنگسازان جهان (فیلم)

فیلم های دیگر