تهران؛ خیابان دکترفاطمی: کی غافل‌گیر می‌کند/ لاریجانی، احمدی‌نژاد یا حتی روحانی؟

در ساعات پایانی شب توییت رسمی علی لاریجانی منتشر شد با این جمله: بدون شما به نقصد نمی رسیم و نقشه‌ای که مانند تاکسی های اینترنتی مبدأ و مقصد ـ وزارت کشور- مشخص شده بود و همین به منزله اعلام کاندیداتوری تلقی شد یا شاید انتظار چراغ سبز تا شورای نگهبان دوباره به فکر رد صلاحیت نیفتد.

عصر ایران؛ سروش بامداد- این متن در نخستین ساعت بامداد جمعه ۱۱ خرداد ۱۴۰۳نوشته می‌شود و طبعا در پی شروع رسمی روز (‌بعد از طلوع خورشید) و در پی آن گشودن درهای وزارت کشور به روی نامزدها اتفاقاتی رخ خواهد داد که یا با پیش‌بینی‌های سطور بعدی منطبق است یا چه بسا برخی جامه واقعیت نپوشند. درباره نخستین روز ثبت نام زودهنگام (‌پنج شنبه ۱۰ خرداد) و احتمالات ساعاتی دیگر در جمعه ۱۱ خرداد و درباره شنیده‌ها و شایعه‌ها و حاشیه‌ها نکاتی در ادامه می‌آید:

۱. مهم‌ترین مورد ثبت نام روز اول سعید جلیلی بود که در سال‌های ۹۶ و ۱۴۰۰ هم نامزد شد. در اولی رأی کافی به دست نیاورد و در دومی به سود مرحوم رییسی کنار کشید. جمعیت هوادار آقای جلیلی در مقابل وزارت کشور تجمع کرده و شعار می‌دادند: بعد از شهید رییسی/ فقط سعید جلیلی. نیروی انتظامی هم به این بهانه که مجوز ندارند اجتماع آنها را بر هم نزد و کسی با مشکلی رو به رو نشد. وقتی در دوره قبل آقای جلیلی به نفع مرحوم رییسی کنار رفت این دوره به قاعده باید تا انتها بماند.

در تصویری که از دفتر کار او منتشر شده دو نکته بیشتر جلب توجه می‌کند. یکی کتاب‌هایی که زیر مانیتور چیده. کاری که در ادارات هم انجام می‌دهند ولی معمولا با کتاب‌هایی که با بودجه عمومی و برای صرف بودجه و نه خواندن منتشر شده‌اند. دومی تصویر دکتر عبدالحمید دیالمه نماینده جوان مشهد در مجلس اول در سال 59 تا تیر 60 و از مخالفان جدی اولین رییس جمهوری که گفته بود اسلام از بنی‌امیه و بنی‌عباس ضربه خوده بود و نباید بگذاریم بعد از بنی‌امیه و بنی عباس نوبت به بنی‌صدر برسد! آقای دیالمه از قربانیان حادثه ۷ تیر ۱۳۶۰ بود. برادرِ سعید جلیلی هم در حال حاضر مرد شماره دو صدا وسیماست و همه کار می‌کند تا همه برنامه‌ها رنگی از ایدیولوژی داشته باشد.

۲. مصطفی کواکبیان نماینده سابق سمنان در مجلس و دبیر کل حزب مردم‌سالاری هم ثبت‌نام کرد. با این که در میان چهره‌های مشهور سیاسی اولین ثبت‌نام کننده بود اما خبرگزاری دولت نام او را پایان لیست گذاشت در حالی که ترتیب الفبایی هم ندارد تا ترجیح نام جلیلی را توجیه کند. اگر شورای نگهبان صلاحیت کواکبیان را رد کند آن‌گاه باید پرسید اگر دبیر کل یک حزب نتواند در انتخابات شرکت کند اساسا چرا حزب تشکیل می‌شود؟ برخی هم حدس می‌زنند صلاحیت او تایید خواهد شد چرا که از نظر شورای نگهبان رای‌آور نیست و می‌توانند با توجه به او و درصورت حذف دیگر اصلاح‌طلبان بگویند نماینده داشتند.

۳. در ساعات پایانی شب توییت رسمی علی لاریجانی منتشر شد با این جمله: بدون شما به نقصد نمی‌رسیم و نقشه‌ای که مانند تاکسی‌های اینترنتی مبدأ و مقصد ـ وزارت کشور- مشخص شده بود و همین به منزله اعلام کاندیداتوری تلقی شده یا شاید انتظار چراغ سبز تا شورای نگهبان دوباره به فکر رد صلاحیت نیفتد. امیر حسین ثابتی نماینده کنونی و همراه سعید جلیلی در ثبت‌نام البته در پاسخ نوشت: هیچ راننده‌ ای قبول نکرد.

با این همه حضور لاریجانی کار را بر دیگران سخت خواهد کرد و بیش از همه بر شورای نگهبان که در موارد سیاسی مانند این فقره اول رد می‌کنند بعد دنبال دلیل می‌گردند.

۴. این شایعه که احتمال ثبت نام حسن روحانی رییس جمهوری پیشین وجود دارد فضا را تغییر داده خاصه این که امروز ممکن است محمود احمدی‌نژاد هم بیاید. نوبت آخر اجازه ورود همراهان ندادند و خود او هم از نرده بالا رفت و وارد شد!

۷۵ سال روحانی هنوز پر نشده و ظاهرا تصویب کنندگان تغییرات قانون انتحابات برای بستن راه کاندیداتوری خاتمی و روحانی شرط حداکثر ۷۵ سال را گذاشتند بر این اساس که در ۱۴۰۴ از ۷۵ عبور کرده ولی حالا هنوز ۷۵ سال او پر نشده است. اگر روحانی بیاید و تایید نشود و لاریجانی تایید شود آن گاه شورای نگهبان به رفتار دو گانه متهم می‌شود چون صلاحیت لاریجانی را هم سال ۱۴۰۰ رد کرده بودند. حذف توأمان دو رییس جمهوری سابق هم صورت خوشی ندارد هر چند برای آقای جنتی نه صورت خوش معنی دارد نه ساعت خوش! اگر هم مجال رقابت به روحانی و احمدی‌نژاد بدهند چه شود!

۵. هنوز ۲۴ ساعت از این اعلام که دولت، نامزد ندارد نگذشته احتمال ثبت نام وزیر راه وشهرسازی با توجه به اوج گرفتن تبلیغات مسکن سازی دولت بیستر شده و باید منتظر ثبت نام مهرداد بذرپاش بود و شایعه ثبت نام وزیر فرهنگ و ارشاد هم شنیده می‌شود. وقتی رییس دولت جان‌باخته کی می‌خواهد جلوی وزرا را بگیرد؟ آقای مخبر؟ که شایعه کاندیداتوری خود او هم شنیده شد ولی گفت: ما که داریم حمالی می‌کنیم! جالب این که رییس دفتر رییس جمهوری ( اگر اطلاق این عنوان در وضعیت فعلی درست باشد) گفته بود دولت، نامزد ندارد.

۶. اعلام صریح جبهه اصلاحات دایر بر این که تنها از نامزد اصلاح‌طلب حمایت خواهند کرد یعنی اگر کاندیدای آنان حذف شود بی لکنت اعلام خواهند کرد چون نامزدی نداریم شرکت نمی‌کنیم و از غیر اصلاح طلب هم حمایت نخواهند کرد. سید محمد صدر، مسعود پزشکیان، مجید انصاری، پیروز حناچی ، محسن هاشمی و عبدالناصر همتی از گزینه‌های اصلاح طلبان‌اند. برای خاتمی که ۸۰ سالگی را رد کرده حفظ آبرو و موقعیت نمایندگی اکثریت مهم‌تر است از مخاطره حضور به هر قیمت. بنا بر این اگر نامزد اصلاح طلبی از غربال عبور کند و باشد حمایت خواهند کرد و اگر نه طبعا نه. امروز باید منتظر حناچی و پزشکیان و شاید نفرات دیگر بود چون فعلا بحث انتخاب بین خود آنها نیست.

۷. در قانون جدید داوزطلبان باید مدارک را تحویل دهند و سپس راهی سالن شوند. بنا بر این عکاسان از ثبت عکس های مرسوم هر دور‌ه از شهروندان عادی و گاهی غیر عادی محروم‌اند! آن جمله تاریخی در سال 84 در یادها مانده که اگر آقای قالیباف آمده و کاندیدا شده من واقعا قالی بافم!

۸. کاملا پیداست که اصول گرایان به هم ریخته‌اند. این که در حکومت روحانیت که در همه امور دخالت دارند اصول‌گرایی سنتی یا رادیکال نامزد روحانی نداشته باشند زیبنده‌شان نیست و به خاطر همین احتمال ثبت نام مصطفی پورمحمدی دبیر کل جامعه روحانیت مبارز بالا رفته است.

۹. نوع تایید یا تعیین صلاحیت‌ها بستگی به این دارد که اراده غالب به دنبال انتخابات حداکثری است یا حداقلی. در مدل اول همه اضلاع باید باشند و در مدل دوم از قبل تعیین شده و دیگران رقیب صوری او‌یند. با این نگاه احتمال تایید علی لاریجانی بالا رفته و این یعنی با سابقه ۱۲ سال ریاست مجلس صالح نبوده و ۴ سال که دور شده صلاحیت پیدا کرده است. وقتی شورای نگهبان صلاحیت قائم مقام خود با دو بار سابقه کاندیداتوری ریاست جمهوری را رد کرد (‌رضا زواره ای) مشخص است با دیگران چه می‌کنند. به این هم بستگی دارد که ترکیب فینال را می‌خواهند ۴ نفره بچینند یا ۶ یا ۸ نفره.

۱۰. قالیباف منع قانونی ندارد و می تواند به عنوان رییس مجلس کاندیدای ریاست جمهوری شود کما این که در سال ۶۸ هاشمی رفسنجانی و در سال ۷۶ ناطق نوری چنین کردند. اما اگر نخواهد خودش بیاید بعید نیست از مهم ترین متحد روحانی خود - متولی اوقاف- بخواهد که بیاید.

۱۱. اگر انتخابات رقابی باشد انجماد سیاست شکسته خواهد شد و هر که رییس جمهور شود عنصری سیاسی است بر خلاف آقای رییسی مرحوم که اصرار داشت از سیاست به مفهوم عام آن دوری کند هر چند گرداگرد او را سیاسیون جوان احاطه کرده بودند.

۱۲. ترجیح صدا وسیما این است که فضای عاطفی به خاطر سانحه بالگرد را ادامه دهند و نزدیک ترین فرد به مرحوم رییس جمهور جانشین او شود اما اگر قرار بر مناظره باشد کافی است به سبک ابراهیم افشار که حالا مجریان صدا و سیما مثل کارهای دیگر تقلید می‌کنند یک کلمه یا عبارت بگویند و نظر بخواهند: برجام و احیای آن، ‌برخورد پاسبانان با زنان بر سر روسری، نوع مواجهه با ترامپ در صورت بازگشت، اینترنت و فیلترینگ و برنامه های سریع برای نجات مردم از سقوط به لایه های پایین تر خط فقر مواردی از این دست است.

۱۳. اگر انصاری و پورمحمدی و تاج الدینی ثبت نام نکنند و پور محمدی هم نیاید بر خلاف ۴۰ سال گذشته هیچ نامزد روحانی حاضر نیست.

۱۴. این که اخبار کاندیداها بر روی تلگرام و توییتر و ایستاگرام فیلتر شده دنبال می شود از ویژگی های خاص کشورماست.

۱۵. عدد ۱۲ و نیم میلیون شرکت کننده در تشییع جنازه‌ها و پیش بینی مشارکت ۷۰ درصدی کار را برای رد کنندگان دشوار کرده و کیست که نداند تکرار تجربه ۱۴۰۰ به تکرار ۱۴۰۳ و ۱۴۰۳ مجلس می‌انجامد و هر چه وزیر کشور و کیهان بگویند و بنویسند که انتخابات حماسه بوده افاقه نخواهد کرد.

۱۶. ویژگی دیگر این انتخابات این است که نه یک سال و اندی بعد ازانتخاب یک رییس جمهور در آمریکا که چند ماه قبل از انتخاب رییس جمهور جدید برگزار می شود و از اتفاقات بیرونی برکنار نیست. در حالی که ادوار پیش این گونه نبوده است.

۱۷. اگر علیرضا زاکانی کاندیدا شود مشخص نیست به کدام دولت می‌خواهد بتازد؟ منتقدان از حضور او استقبال می‌کنند تا درباره ساخت مسجد در پارک و قطع درخت و قرارداد دو میلیارد یورویی هوا شده با چینی‌ها پاسخ دهد.

۱۸. کسانی که در این سه سال در معرض حذف و فشار و اخراج در دستگاه های اداری بوده‌اند می‌دانند گزاره همه‌شون مثل هم‌اند باطل شده است. بنا بر این انگیزه رای دادن دارند و وقتی نامزدی موجود باشد چرا اعتراض خود را با رأی باطله ابراز کنند؟

۱۹. دولتی ها اصرار دارند به خاطر درگذشت رییس جمهور و نیمه تمام ماندن دوره انتخابات پیش رو را از نظر ضرورت توافق بر سر یک نفر از قبل مانند سال ۶۰ بدانند که آقای رجایی و آیت الله خامنه‌ای انتخاب شدند در حالی که در آن زمان نخست وزیر داشتیم و رقابت در مجلس و بر سر نخست وزیر بود و حالا رییس جمهور نخست وزیر هم هست.

۲۰. با افتضاح شمارش آرا در روز اول مجلس جدید مسوولیت وزارت کشور برای قانع کردن افکار عمومی و دقت در انتخابات ریاست جمهوری بیشتر شده است. بهتر است سردار وزیر کشور تمرکز خود را در این مدت روی این موضوع بگذارد و مدتی تهدید زنان و دختران را مسکوت بگذارند. هر چند لحن سردار وزیر کشور هنوز مثل آن نماینده نیست که خیال می‌کند رسالت الهی او همین است و هر روز فاتحانه شهروندان این مملکت را به جریمه تهدید می کند!