افشای راز «عصر یخبندان» در جزایر اسکاتلند

به گفته پژوهشگران، مجموعه جزایری در منطقه اسکاتلند می‌تواند به حل یکی از بزرگترین اسرار سیاره زمین کمک کند.

آنان دریافته‌اند که بهترین نشانه‌های مربوط به ورود زمین به بزرگترین عصر یخبندان این سیاره در حدود ۷۲۰ میلیون سال پیش در جزایر «گارولاخ» در سواحل غربی اسکاتلند یافت شده است.

به گزارش راز بقا، به دوره یخبندان بزرگ که تقریبا تمام سیاره را در دو مرحله به مدت ۸۰ میلیون سال پوشاند عنوان «زمین گوی برفی» داده شده است.

در پایان این دوره بود که حیات حیوانی برای اولین بار در زمین ظهور کرد.

به جز در جزایر گارولاخ، سنگ‌های حاوی سرنخ‌هایی مربوط به این یخبندان تقریبا در همه جا از دست رفته است.

پژوهشگران امیدوارند صخره‌های این جزایر به ما بگویند که چرا زمین برای مدتی طولانی دچار یخبندان شد و چرا این یخبندان برای ظهور حیات بر این سیاره ضرورت داشت.

اما لایه‌های صخره‌ها را می‌توان صفحاتی از یک کتاب تاریخی در نظر گرفت که هر لایه آن حاوی جزئیاتی از وضعیت زمین در یک دوره زمانی در گذشته‌های دور است.

تصور بر این بوده است که تمامی آثار منجر به دوره مهم زمین گوی برفی به خاطر فرسایش سنگ‌ها در نتیجه یخبندان از میان رفته است.

اکنون تحقیقات جدید پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن (یو‌سی‌ال) نشان داده است که سنگ‌های گارولاخ در دوره یخبندان سالم ماند.

شاید این تنها مکان روی زمین باشد که پرونده دقیقی از نحوه ورود زمین به یکی از فاجعه‌بارترین دوره‌های تاریخ این سیاره در آن حفظ شده است.

این مکان همچنین می‌تواند شرایط کره زمین در زمان ظهور اولین نشانه‌های حیات حیوانی در پی ذوب شدن گوی برفی در صد‌ها میلیون سال پیش را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

در آن عصر، محل اسکاتلند بر کره زمین با مکان امروز آن کاملا متفاوت بود، زیرا در طول میلیون‌ها سال، قاره‌ها جابجا شده‌اند.

در آن زمان، اسکاتلند در منطقه جنوب استوا قرار داشت و در حالیکه سایر نقاط سیاره دچار یخبندان شدید بود، این منطقه دارای آب و هوای نسبتا گرمسیری بود.

پروفسور گراهام شیلدز، استاد کالج دانشگاهی لندن که هدایت این پژوهش را بر عهده داشته است، به بی‌بی‌سی گفت: «تاریخچه ورود زمین به عصر یخبندان در اسکاتلند ثبت شده در حالیکه اثری از آن در سایر نقاط جهان به دست نیامده است.»

او افزوده است که «آثار یک دوره بحرانی چندین میلیون ساله در نقاط دیگر زمین به دلیل فرسایش ناشی از یخبندان ناپدید شده، اما همه این‌ها در لایه‌های سنگی در گارولاخ برجای مانده است.»

این جزایر واقع در منطقه اینر هیدردیز اسکاتلند خالی از سکنه هستند و در حال حاضر تنها گروهی از پژوهشگران که مشغول تحقیق در این زمینه هستند از تنها ساختمان جزیره اصلی برای کار خود استفاده می‌کنند. ویرانه‌های یک صومعه قوم سلتیک متعلق به قرن ششم هم در جزیره باقی است.

این دستاورد مدیون تلاش الیاس روگن، دانشجوی دوره دکترا بوده که تحقیات خود را زیر نظر پروفسور شیلد انجام داده است. نتیجه این تحقیقات در مجله انجمن زمین‌شناسی لندن منتشر شده است.

الیاس اولین کسی است که لایه‌های سنگی را تاریخ‌گذاری کرد و دریافت که آن‌ها مربوط به یک دوره مهم از تاریخ حیات سیاره زمین است که مشابهی در سایر نقاط جهان ندارد. آثار این دوره بحرانی در سازه‌های سنگی در سایر نقاط جهان وجود ندارد.

کشفیات او باعث شده است تا جزایر گارولاخ در شمار یکی از نقاط مهم علمی قرار گیرد و به دریافت «میخ طلایی» مفتخر شود. میخ طلایی برای مکان‌هایی منظور می‌شود که بهترین آثار از لحظات مهم زمین‌شناسی در تاریخ زمین در آن‌ها برجای مانده است.

این میخ را با چکش در زمین می‌کوبند هرچند به منظور جلوگیری از دستبرد سارقان، جنس آن از طلا نیست بلکه فقط رنگ طلایی دارد.

به منظور قانع کردن اهداکنندگان میخ طلایی به پذیرش اهمیت این جزایر، الیاس شماری از داوران هیئت اعطای سنبله طلایی را که رسما به عنوان ««کمیسیون فرعی کرایوژنین» شناخته می‌شود، چندین بار برای مشاهده صخره‌های جزایر گارولاخ به این محل برده است.

مرحله بعدی برای اعطای میخ طلایی شامل دعوت از جامعه بزرگ زمین‌شناسان است تا اگر به اعطای جایزه اعتراضی دارند یا نامزد بهتری را برای دریافت آن در نظر گرفته‌اند، آن را با کمیسیون مطرح کنند.

در صورتی که اعتراضی وجود نداشته باشد، سال آینده میخ طلایی بر صخره‌های این جزایر کوبیده خواهد شد. اعطای این جایزه باعث افزایش توجه علمی به این محل خواهد شد و بودجه تحقیقاتی بیشتری را در پی دارد.

در صورتی که این جایزه تصویب شود، دکتر تونی اسپنسر که برای اولین بار ۶۰ سال پیش به عنوان یک محقق جوان اهمیت این صخره‌های رسوبی را شناسایی کرد بسیار خوشحال خواهد شد.

او به بی‌بی‌سی نیوز گفت: «برای کوبیدن این نشان افتخار حدود پنجاه مکان وجود دارد که می‌توان آن‌ها را انتخاب کرد، اما اینجا دارای ضخیم‌ترین رسوبات زمین‌شناسی و حاوی آثاری از دور‌های متوالی است.»

وی افزود: «به این ترتیب به نظر می‌رسد که از اولین نقطه زمانی که اثر مهمی از عصر خصوص یخبندان در آن یافت شده حفاظت خواهد شد.»

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر