برنامه‌ای روی کاغذ؛ آیا فوتبال ایران با مدیریت فعلی می‌تواند به اهداف 12 ساله برسد؟

فدراسیون فوتبال با الگوبرداری از اسپانیا، برنامه‌ای 12 ساله برای توسعه فوتبال تدوین کرده است. اما با توجه به مشکلات مدیریتی موجود در فوتبال ایران، اجرایی شدن این برنامه با تردیدهایی همراه است.

فدراسیون فوتبال در حالی برنامه جامع فوتبال را با الگوبرداری از اسپانیا تدوین کرده که به نظر می‌رسد موفقیت این برنامه با سیستم مدیریتی فعلی حاکم بر فوتبال محال است و برای اجرایی شدن این برنامه باید ابتدا از مدیریت فوتبال در اسپانیا الگو گرفت.

به گزارش ایرنا، مجید جلالی رئیس کمیته فنی فدراسیون فوتبال، در یک نشست خبری از الگوبرداری از فوتبال اسپانیا برای توسعه و پیشرفت در فوتبال خبر داد. به گفته جلالی، اشتراکات فوتبال ایران و اسپانیا و نزدیکی که فوتبال ما به این کشور داشته است، آنها را به این نتیجه رسانده که اسپانیا را به عنوان الگو انتخاب کنند. او در این رابطه از یک برنامه ۱۲ ساله که شامل ۳ دوره ۴ ساله است برای رسیدن به موفقیت نیز در این نشست رونمایی کرد.

تدوین کوتاه مدت و بلند مدت برای فوتبال ایران یکی از آن اتفاق‌هایی است که کمتر چه در باشگاه‌ها و چه در مجموعه فدراسیون فوتبال به عنوان متولی اصلی فوتبال مشاهده شده و اینکه فوتبال ایران قرار است صاحب یک برنامه جامع توسعه شود را باید به فال نیک گرفت.

به خصوص که در بین فدراسیون‌های ورزشی تا پیش از فوتبال، تنها کشتی بود که پس از آمدن علیرضا دبیر یک برنامه جامع داشت، برنامه‌ای تا المپیک ۲۰۲۸ مسیر این رشته ورزشی را مشخص کرده است. تا پیش از این به قول دبیر، معنی برنامه برای برخی مدیران فدراسیون‌ها همان برنامه مسابقات بوده و درکی از اینکه باید یک سند چشم‌انداز توسعه برای یک فدراسیون تدوین شود، وجود نداشته است.

به همین خاطر نگارش برنامه ۱۲ ساله جامع فوتبال که قرار است با الگوبرداری از فوتبال اسپانیا اجرا شود، ستودنی است. با این حال نگاهی به وضعیت که فوتبال ایران تنها در همین چند روز اخیر، حتی رسیدن به ۱۰ درصد اهداف آن، با تداوم این روند مدیریتی، چیزی نزدیک به محال است! روزهایی که نمونه آن را در کمتر جایی در فوتبال جهان بتوان مشاهده کرد، روزهایی که استقلال و پرسپولیس برای میزبانی مسابقاتشان مصائب عجیبی را تجربه می‌کنند و با گذشت دو هفته از شروع لیگ برتر و با ادامه تعمیر ورزشگاه آزادی و در دسترس نبودن ورزشگاه دیگری، برای میزبانی از حریفانشان به استان‌های همجوار می‌روند.

در کنار خانه‌بدوشی تیم‌های بزرگ پایتخت، حواشی استفاده از سیستم کمک داور ویدئویی در فصل جدید هم پررنگ‌تر از اصل ماجرا شده، به طوری که شنیده می‌شود VAR استفاده شده در برخی مسابقات، تنها سایه‌ای از آن تکنولوژی اصلی است و تصاویری که برای بازبینی صحنه‌های مشکوک استفاده می‌شود، همان چیزی است که دوربین‌های تلویزیونی شکار می‌کنند و خبری از جاگذاری دوربین‌های مخصوص برای ثبت لحظه‌ها نیست.

خروجی چنین ضعف‌های پیش‌پا افتاده زیرساختی که حتی در آماتورترین فوتبال‌های جهان هم کمتر به چشم می‌آید، کاهش اعتبار لیگ ایران را در آسیا به همراه دارد، به طوری که در اولین ترکش‌ها، امروز خبر رسید که سهمیه ایران در لیگ نخبگان آسیا برای فصل آینده از ۲ سهمیه کامل به یک سهمیه قطعی و یک سهمیه پلی‌آف کاهش پیدا کرد.

در این شرایط عجیب که حتی فوتبال باشگاهی ایران از دارا بودن پیش‌پا افتاده‌ترین امکانات هم عاجز است و سهمیه‌های آن در معتبرترین لیگ باشگاهی آسیا در حال آب رفتن است، صحبت از الگوبرداری از فوتبال اسپانیاست. کشوری که کمتر از دو ماه از قهرمانی آن در یورو به عنوان با کیفیت‌ترین تورنمنت ملی فوتبال جهان می‌گذرد، کشوری که تیم امیدش ماه گذشته قهرمان فوتبال المپیک شد و رئال مادرید به عنوان سردمدار باشگاهی این کشور، بهترین تیم باشگاهی جهان است. این جایگاه سبب شده تا انتخاب اسپانیا به عنوان یک الگو در ظاهر یک انتخاب قابل تحسین به حساب بیاید، به خصوص که برای رسیدن به بهترین‌ها باید بهترین‌ها را الگو قرار داد.

با این حال به نظر می‌رسد که جلالی و همکارانش در کمیته فنی فدراسیون فوتبال قبل از مطالعه زیرساخت‌ها، شرایط فوتبال باشگاهی و ملی اسپانیا، باید ویژگی‌های مدیریتی فوتبال را در این کشور را مطالعه و آن برای اجرایی شدن در فوتبال ایران تبیین کنند.

بدیهی است مهم‌ترین فاکتوری که فوتبال باشگاهی و ملی اسپانیا را به قله فوتبال جهان رسانده و در اولویت قرار دارد، مدیریت است، مدیریتی که به عنوان راس هرم اگر به جا و حرفه‌ای و با تخصص عمل کند، دیگر زمینه‌های پیشرفت و توسعه را هم فراهم خواهد کرد.

در چنین شرایطی باید گفت برای اجرایی شدن برنامه توسعه و پیشرفت فوتبال، ابتدا باید الگوبرداری مدیریتی از فوتبال اسپانیا صورت گیرد. اجرای برنامه ۱۲ ساله توسعه فوتبال با سیستم مدیریت فعلی که آماتور و رابطه محور است، راه به جایی نخواهد برد و حتی اگر بهترین و کامل‌ترین برنامه توسعه هم نوشته شود، با سبک مدیریتی که در حال حاضر در فوتبال ایران وجود دارد، رسیدن به موفقیت بر اساس این برنامه یک سراب بیشتر نخواهد بود و روی کاغذ خواهد ماند.