عصر ایران؛ احمد فرتاش- در یکی از مسابقات لیگ فوتبال ایتالیا در اواخر دهه ۱۹۸۰، ناپولی ۲ بر صفر از حریفش عقب بود و عقربه ساعت ورزشگاه هم دقیقه ۹۰ را نشان میداد که یکی از آخرین حملات ناامیدانهی مارادونا و یارانش، منتهی شد به یک ضربه پنالتی برای ناپولی.
دیهگو مارادونا پشت توپ قرار گرفت و از آنجا که امید چندانی به فرار از شکست نداشت، خشمش را بر سر توپ خالی کرد. یعنی چنان شوت وحشتناکی زد که در شرایط عادی، کمتر پنالتیزنی آن طور پنالتی میزند.
توپ به تور دروازه حریف چسبید و بازی ۲ بر ۱ شد. کمتر از دو دقیقه بعد، مارادونا موفق شد با یک ضربه سر جانانه، آخرین حمله تیمش را به گل تبدیل کند و ناپولی در دقیقه ۹۲ از شکست گریخت و بتوارگیِ مارادونا در شهر ناپل دو چندان شد.
ولی در جام جهانی ۱۹۹۰، که تیم ملی آرژانتین حال و روز خوبی نداشت و مارادونا هم از ابتدای جام به شدت آسیبدیده بود، دیهگوی کبیر فاقد خشم و اعتمادبهنفس لازم برای پنالتیزدن با چنان شوت محکمی بود.
او در مرحله یکچهارم نهایی جام ۹۰، وقتی بازی آرژانتین و یوگسلاوی به ضربات پنالتی کشیده شد، در حالی که تیمش جلو هم بود، ضربه پنالتیاش را هدر داد. ضربهای بسیار آرام و عاری از فریبندگی.
دیهگو پشت توپ ایستاد و توپ را در ارتفاع متوسط، به آرامی روانه دروازه یوگسلاوی کرد و تومیسلاو ایوکوویچ هم به راحتی توپ را مهار کرد. با این حال، آرژانتین با درخشش گویکوچهآ، سنگربان دوستداشتنیاش، مسابقه را برد.
در مسابقه بعدی هم، کار آرژانتین به ضربات پنالتی کشیده شد. در برابر ایتالیا در مرحله نیمهنهایی. این بار هم وقتی نوبت پنالتیزدن مارادونا رسید، او باز جرات نکرد که ضربه محکمی به توپ بزند. و دقیقا مثل پنالتی قبلیاش مقابل یوگسلاوی، توپ را به آرامی به سمت راست دروازهبان فرستاد.
البته این بار شانس با مارادونا یار بود؛ چراکه والتر زنگا، دروازهبان ایتالیا، حدود پنج سال بود که قادر به مهار هیچ پنالتییی نشده بود. پنالتی مارادونا را هم نتوانست بگیرد چراکه قبل از اینکه پای مارادونا به توپ بخورد، زنگا به سمت چپ خودش پرید و مارادونا هم توپ را به سمت راست او کوبید.
پنالتی مسی در ضربات پنالتی فینال جام جهانی ۲۰۲۲، شباهت زیادی به این پنالتی مارادونا داشت. تفاوتش فقط این بود که مسی از سر اعتمادبهنفس، و با اطمینان به اینکه پنالتی را گل میکند، ضربهاش را آرام زد و دروازهبان را فریب داد، اما مارادونا از ترس اینکه پنالتیاش با یک شوت محکم ممکن است در چارچوب دروازه نباشد، به آرامی به توپ ضربه زد.
گاهی حساسیت بازی، ولی در اصل "وضعیت روانی بازیکن" سبب میشود او با ترسولرز پنالتی بزند. در چنین شرایطی، احتمال گلنشدن ضربه پنالتی بیشتر میشود.
پنالتیِ امباپه در مسابقه مهم رئال مادرید و اتلتیک بیلبائو، دقیقا به علت وضعیت روانی خاص امباپه هدر رفت. امباپه با انتقادهای زیادی مواجه است که چرا مثل همیشه نیست و در نبردهای مهم رئال مادرید حضور پیروزیآوری ندارد.
دو پنالتی اخیر او در مصاف با لیورپول و اتلتیک بیلبائو، یادآور دو پنالتی مارادونا در جام جهانی ۱۹۹۰ بودند. امباپه در بازی لیورپول فاقد جسارت کافی برای گلکردن ضربه پنالتیاش بود. بنابراین ترسید توپ را محکم به همان جای همیشگی بکوبد. یعنی سمت راست گلر، در ارتفاعی بالاتر از ارتفاع متوسط.
او توپ را به آرامی در ارتفاعی پایینتر از متوسط، به سمت چپ دروازهبان لیورپول شوت کرد و کار هم توپ را به راحتی گرفت. در بازی اخیر با اتلتیک بیلبائو هم، با اینکه پنالتی قبلیاش هدر رفته بود، ولی دقیقا توپ را با ضربهای آرام باز به سمت چپ دروازهبان شوت کرد.
در واقع امباپه دقیقا مثل مارادونای ۱۹۹۰، ترسید که اولا ضربه پنالتیاش را محکم بزند، ثانیا جهت ضربه را تغییر دهد. بدشانسی او این بود که در بازی دوم، گلرِ پنالتینگیری مثل زنگا در برابرش نایستاده بود. در نتیجه، برخلاف مارادونا، پنالتی دومش هم گل نشد.
امباپه در فینال جام جهانی ۲۰۲۲ سه بار پنالتی زد و هر سه پنالتیاش گل شد. چنین کاری را تا به حال هیچ بازیکنی، نه در فینال نه در سایر مراحل جام جهانی انجام نداده است. شرایط روانی نامساعد سبب شده که امباپه کنونی نتواند مثل امباپه شجاع جام جهانی پنالتی بزند.
بنابراین معلوم نیست چرا آنجلوتی اصرار دارد امباپه پنالتیزن تیمش باشد. شاید امیدوار است با گلشدن پنالتی، اعتمادبهنفس امباپه افزایش یابد. این اشتباه را مانچینی هم درباره جورجینیو مرتکب شد که قبلا در یادداشت "جورجینیو و مانچینی؛ احمق و احمقتر" به آن پرداختهایم.
در واقع آنجلوتی با واگذار کردن پنالتی بازی دوم به امباپه، پس از هدر رفتن پنالتی او در مسابقه با لیورپول، بار سنگینی بر دوش ستاره تیمش نهاد و امباپه هم از کشیدن این بار ناتوان ماند.
در شرایطی که رئال مادرید ستارههای مجرب پرشماری دارد، اصرار آنجلوتی بر پنالتیزدن امباپه در شرایط فعلی، ریسک بزرگی است که آثار مخربش بر وضعیت روانی امباپه آشکارا دیده میشود. به علاوه که، این ریسک تا به حال دو شکست را برای رئال مادرید رقم زده است.
حفاظت از روان بازیکن، یکی از وظایف مربی است. گاهی فشار آوردن به بازیکن برای خروج او از بحران، نتیجهای جز بههمریختگیِ بیشتر بازیکن ندارد. تشخیص اینکه بازیکن را باید تحت فشار بیشتر قرار داد تا از بحران خارج شود، یا اینکه او را باید از تحمل فشار مضاعف معاف کرد، البته با مربی است؛ تصمیمی که البته بهتر است مربی پس از مشورت با روانشناس تیم اتخاذ کند.
هر چه هست، نتیجهی کار بهترین ملاک برای داوری درباره درستی یا نادرستی تصمیم مربی است. بمباران امباپه در مادرید، از سوی مطبوعات و طرفداران، به خوبی نشان میدهد که تصمیم آنجلوتی درست نبوده و زیانش نقد بوده و سودش نسیه.