دیپلمات سابق ایران: آیا ایران به پلی بین اروپا و آمریکا تبدیل می‌شود؟

کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل، با انتشار مطلبی در کانال تلگرامی خود به بررسی سیاست خارجی ایران در ارتباط با اروپاو آمریکا پرداخته است.

کوروش احمدی نوشت: «سکوت یا همدلی کنونی اروپا با ترامپ در ارتباط با ایران در حالی است که تنش بی‌سابقه‌ای بین اروپا و آمریکا در جریان است و ترامپ و تیم او چیزی جز تحقیر و دشمنی نثار متحدان سنتی آمریکا نکرده‌است. اروپا با دولت ترامپ در ارتباط با طیف گسترده‌ای از موضوعات از گرینلند و اوکراین گرفته تا تعرفه‌ها و نفرت ترامپ از لیبرال دمکراسی و حمایت او از راست افراطی در اروپا و ... سرشاخ است. در صورت ادامه شرایط کنونی، ممکن است ایران تنها یا یکی از معدود وجوه اشتراک بین اروپا و آمریکا باشد.»

او در این زمینه نوشت: ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، دیروز (چهارشنبه) گفته است که "اگر ظرف چند ماه آینده تا قبل از انقضای برجام" توافقی حاصل نشود، "برخورد نظامی به نظر می‌رسد که تقریبا اجتناب ناپذیر است. " این سخنان بارو بعد از یک نشست ویژه و نادر به ریاست ماکرون و با شرکت چند وزیر کلیدی و تعدادی کارشناس برای بررسی پرونده ایران ابراز شده و ظاهرا انعکاس نتیجه گیری آن نشست است. این نشست و سخنان بارو سه روز بعد از تهدید دوباره ترامپ به بمباران ایران در ۳۰ مارس که از آن به عنوان التیماتوم ترامپ به ایران تعبیر شده، مهم است.

در حالیکه تهدید ترامپ به حمله به ایران تحولی بسیار مهم در روابط بین‌الملل است، اروپا نه تنها واکنشی منفی نسبت به آن نشان نداده، بلکه فرانسه به عنوان یک کشور عمده اروپایی از طریق سخنان بارو عملا آنرا توجیه کرده است. واکنش روسیه و چین نیز بسیار ملایم بوده و واکنشی از سوی سایر کشور‌ها نیز ندیده‌ایم. این در حالی است که در ۲۰۰۳ بخش عمده اروپا باضافه چین و روسیه و ۶ عضو غیردائمی آن زمان شورای امنیت برغم فشار آمریکا و نیز افکار عمومی در غرب، قویا و مجدانه با حمله آمریکا به عراق مخالفت کردند.

واکنش فرانسه که می‌توان مشابه آن را از بقیه اروپا نیز انتظار داشت، غیرمنتظره نبود. روابط ایران و اروپا طی سه سال گذشته به دلایل مختلف، بویژه بعد از ادعای حمایت نظامی ایران از تجاوز روسیه به اوکراین، تیره بوده است. این در حالی است که اروپا با خروج ترامپ از برجام در می ۲۰۱۸ مخالفت کرد و از جمله در سپتامبر ۲۰۲۰ تلاش دولت ترامپ برای فعال کردن مکانیسم ماشه در شورای امنیت را خنثی کرد. هر چند اروپا در آن دوره به خاطر ترس شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی از مجازات آمریکا نتوانست از حد حمایت سیاسی از ایران در برابر دولت اول ترامپ فراتر رود.

سکوت یا همدلی کنونی اروپا با ترامپ در ارتباط با ایران در حالی است که تنش بی‌سابقه‌ای بین اروپا و آمریکا در جریان است و ترامپ و تیم او چیزی جز تحقیر و دشمنی نثار متحدان سنتی آمریکا نکرده‌است. اروپا با دولت ترامپ در ارتباط با طیف گسترده‌ای از موضوعات از گرینلند و اوکراین گرفته تا تعرفه‌ها و نفرت ترامپ از لیبرال دمکراسی و حمایت او از راست افراطی در اروپا و ... سرشاخ است. در صورت ادامه شرایط کنونی، ممکن است ایران تنها یا یکی از معدود وجوه اشتراک بین اروپا و آمریکا باشد. شاید اروپا بی‌میل نباشد که در چنین شرایطی ایران را به پلی بین دو سوی اقیانوس اطلس و روزنه‌ای برای کاهش تنش با آمریکای ترامپ تبدیل کند.

ادامه چنین روابط تیره‌ای با اروپا یکی از نشانه‌های سرگشتگی در سیاست خارجی ایران است. تهدیدات جدی پیش‌رو ترمیم رابطه با اروپا را ایجاب می‌کند. مادام که گامی در این جهت برداشته نشده، ادامه مذاکرات دوره‌ای با سه کشور اروپایی هیچ حاصلی نخواهد داشت. تعیین تکلیف زندانیان اروپایی، یعنی یا آزادی آنها یا محاکمه علنی آنها، ضمن رعایت حقوق کنسولی آنها می‌تواند نخستین گام در این مسیر باشد. در شرایط حادی که با آن مواجه هستیم جلب نظر مثبت دولت‌ها و افکار عمومی بین‌المللی ضرورت دارد.

کانال عصر ایران در تلگرام