رازهای تاریخی مسجد برخ در جزیره قشم / از عمرو عاص تا ماجرای اسرار‌آمیز مسافر لنجی که یک شبه به قشم رسید (فیلم)

فیلم گزارش را این‌جا ببینید

عصر ایران ؛ ساجده عرفانی ــ نگاهی به یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران در جزیره قشم، داستان شگفت‌انگیزی را روایت می‌کند. بیش از ۱۲۰۰ سال پیش، در سال ۲۴۴ هجری قمری، مسجدی که گفته می‌شود توسط عمرو عاص بر روی بقایای یک آتشکده ساخته شده بود، با خاک یکسان شد. اما سرنوشت این بنا به گونه‌ای رقم خورد که از صفحه روزگار محو نشود. حکایت این مسجد به مردی به نام "برخ" گره خورده است؛ یکی از سرنشینان لنچی که با ۱۲ مسافر از عمان به سمت جنوب ایران در حرکت بود.

این لنج که ناخدایش امیدی به رسیدن به مقصد نداشت، پس از سفری که قرار بود دو ماه طول بکشد، به شکلی معجزه‌آسا یک شبه به روستای کوشه در قشم رسید. مسافران که شب را در طوفان به خواب رفته بودند، صبح خود را در این روستا یافتند. برخ، یکی از این سرنشینان، پس از نجات از طوفان، مسجد مخروبه را بازسازی کرد و از آن زمان این مکان به نام "مسجد برخ" شناخته شد. بقایای چوبی لنج هنوز در سقف این مسجد قابل مشاهده است؛ تخته‌ها و میخ‌هایی که میراث فرهنگی آن را ترمیم و بازسازی کرده است.

این مسجد که قدمتش به قرن سوم هجری بازمی‌گردد، به عنوان یکی از نخستین مساجد ایران شناخته می‌شود، هرچند نامش در فهرست مساجد تاریخی کشور کمتر دیده می‌شود. در طول تاریخ ۱۲۰۰ ساله‌اش، مسجد برخ بارها بر اثر زلزله‌های جزیره تخریب شده، اما هر بار سرپا مانده است. در حیاط این مسجد، گورستانی تاریخی قرار دارد که سنگ‌قبرهایش به سده‌های نخست اسلام بازمی‌گردد. نقش‌ونگارهای این سنگ‌ها نشان‌دهنده دفن شیعیان و اهل تسنن در کنار یکدیگر است و برخی محلی‌ها معتقدند که اولیاءالله نیز در میان این مدفون‌شدگان هستند.

با این حال، مقبره خود برخ، که گفته می‌شود زیر آجرهای نامنظم مدفون است، سنگی ندارد. برخی بومی‌ها معتقدند او ناپدید شده، اما متولی آرامگاه این مکان را به عنوان مقبره او معرفی می‌کند. به گفته آقای زارعی، متولی این مکان، زمانی پارچه سبزی بر این مقبره بوده، اما اکنون اثری از آن نیست. او می‌افزاید که برخی از ساکنان اهل سنت منطقه، به دلیل اعتقادات مذهبی، علاقه‌ای به رونق دادن این آرامگاه ندارند و پس از تدفین، گورها به حال خود رها می‌شوند.

اما نگرانی بزرگ‌تر، کاهش تدریجی سنگ‌قبرهای تاریخی این گورستان است. به جز تعداد اندکی که سرقتشان دشوار بوده، بسیاری از این سنگ‌ها یا دزدیده شده‌اند یا به کشورهای دیگر قاچاق شده‌اند. جزیره قشم که می‌تواند بزرگ‌ترین موزه سرباز گورستان‌های تاریخی ایران باشد، اکنون با غارت این گنجینه‌ها روبه‌روست. از گورستان کنار بام لافت گرفته تا سنگ‌قبرهای بازمانده از دوران استعمار پرتغالی‌ها، این آثار یا قاچاق می‌شوند یا به دست سودجویان از بین می‌روند.

هنوز مشخص نیست چگونه مسجد برخ از زلزله‌های مهیب تاریخ جان سالم به در برده و آیا در برابر بی‌توجهی‌ها و سودجویی‌های امروزی نیز مقاوم خواهد ماند یا خیر. این بنا و گورستان اطرافش، نه تنها بخشی از تاریخ کهن ایران را روایت می‌کنند، بلکه یادآور معجزه‌ای هستند که شاید بار دیگر برای نجاتشان نیاز باشد.

بیشتر بخوانید:

زلزله ۶ ریشتری در کالیفرنیا آمریکا (فیلم)

طوفان گرد و خاک در آستان قدس علوی نجف اشرف (فیلم)

کمک‌های انسان دوستانه روسیه برای زلزله زدگان میانمار (فیلم)

باند قاچاق عتیقه در شهرضا اصفهان منهدم شد (فیلم)

گورستان انگلیسی‌ها در قشم؛ از ویلیام بافین تا سربازان گمنام / سر و کله چینی‌های مرده هم در این گورستان پیدا شده (فیلم)

تماشاخانه

موفقیت حامیان محیط زیست در پارک ملی یوسمیتی / حیات وحش دوباره به آرامش گذشته بازمی‌گردد (فیلم)

آنچه درباره پاپ فرانسیس نمی‌دانستید / از دربانی در یک کلوپ شبانه تا ماجرای اثبات نشده لو دادن دو کشیش / چرا زمان او زنان کشیش نشدند؟ (فیلم)

فیلم های دیگر