علت بیدار شدن قبل از اینکه ساعت زنگ بزند

بیدارشدن دقیقاً چند لحظه قبل از زنگ ساعت، پدیده‌ای آشنا اما شگفت‌انگیز است. این اتفاق تصادفی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده فعالیت دقیق ساعت زیستی بدن است.

به گزارش ایرنا، وبگاه مدیکال اِکسپرس در گزارشی آورده است:

حتماً برای شما هم پیش آمده که ساعت را تنظیم کرده‌اید، اما چند دقیقه قبل از زنگ‌خوردن، ناگهان چشم‌هایتان باز می‌شود. هیچ صدا یا محرک بیرونی وجود ندارد؛ فقط انگار بدن شما دقیقاً می‌داند وقت بیدارشدن است.

این اتفاق تصادفی نیست. این‌جا ساعت درونی بدن شما در حال نمایش توانایی‌های شگفت‌انگیز خود است: یک سامانه زمان‌سنجی فوق‌العاده دقیق که زمان خواب و بیداری شما را تنظیم می‌کند.

زنگ بیداری هورمونی

در عمق مغز، گروه کوچکی از سلول‌های عصبی به نام هسته سوپراکیاسماتیک وجود دارد که اغلب به‌عنوان ساعت اصلی بدن شناخته می‌شود. این سلول‌ها با هماهنگی ریتم‌های درونی مانند ریتم شبانه‌روزی (هم‌گام با چرخه ۲۴ ساعته روز) زمان خواب، دمای بدن، گرسنگی و هضم را تنظیم می‌کنند. تفاوت افراد سحرخیز و شب‌زنده‌دار نیز ناشی از تفاوت در همین ریتم شبانه‌روزی است.

ریتم منظم یا خواب بی‌کیفیت؟

اگر اغلب چند دقیقه قبل از زنگ ساعت بیدار می‌شوید و احساس سرحالی می‌کنید، نشان‌دهنده تنظیم دقیق ریتم شبانه‌روزی شماست. ساعت بدن شما یاد گرفته است برنامه روزانه‌تان را پیش‌بینی کند و انتقال آرام از خواب به بیداری را ممکن سازد. اما اگر پیش از زنگ ساعت بیدار می‌شوید و احساس کسلی یا بی‌قراری دارید، ممکن است نشانه کیفیت پایین خواب باشد، نه یک ریتم هماهنگ.

چرا تنظیم خواب مهم است؟

داشتن برنامه منظم خواب و بیداری به آموزش ساعت درونی بدن کمک می‌کند؛ به‌ویژه اگر با نشانه‌های طبیعی محیط مانند نور و دمای روز هماهنگ باشد. این کار به خواب راحت‌تر و بیداری با نشاط منجر می‌شود. در مقابل، برنامه نامنظم خواب می‌تواند این ریتم‌های درونی را مختل کند و سبب خواب‌آلودگی، کاهش تمرکز و اختلال در عملکرد ذهنی شود.

چرا مغز، گاهی خاموش نمی‌شود؟

استرس و اضطراب می‌توانند سطح کورتیزول (همان هورمونی که صبح برای کمک به بیداری افزایش می‌یابد) را بالا ببرند و باعث بیدارشدن زودهنگام یا خواب منقطع شوند. همچنین انتظار برای رویدادهای هیجان‌انگیز می‌تواند مغز را در حالت هشدار نگه دارد و به خواب سبک و بیداری زودرس منجر شود.

چگونه بدون زنگ ساعت بیدار شویم؟

در دنیای پیشاصنعتی، مردم با نشانه‌های طبیعی خورشید و ماه، برنامه خواب خود را تنظیم می‌کردند. امروزه بیدارشدن طبیعی بدون زنگ ساعت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما اگر اتفاق بیفتد، نشانه‌ای قوی از استراحت کافی و سلامت ساعت بدن است.

برای آموزش بدن جهت بیداری طبیعی می‌توانید این راهکارها را به کار بگیرید:

برای خواب برنامه‌ای منظم داشته باشید و حتی در تعطیلات ۷ تا ۸ ساعت بخوابید؛

از عوامل اختلال خواب مانند کافئین یا غذای سنگین پیش از خواب پرهیز کنید؛

محیط خواب را تاریک کنید؛

پیش از خواب از صفحات نمایش دوری کنید؛

صبح‌ها خود را در معرض نور طبیعی خورشید قرار دهید.

به خاطر داشته باشید: بیدارشدن پیش از زنگ ساعت، زمانی که با احساس تجدید قوا همراه باشد، نشانه هماهنگی زیبای بدن شما با ریتم طبیعت است؛ نشانه‌ای از اینکه بدن شما نه با اجبار، که با آهنگ درونی خود زندگی می‌کند.

تماشاخانه

دو دقیقه روانی یکی از ترسناک‌ترین صحنه‌های تاریخ سینما (تماشا کنید)

جهان ریچارد سرا ؛ وقتی فولاد سخن می‌گوید (فیلم)

فیلم های دیگر