نگاهی به مصاحبه‌های بین‌المللی رئیس جمهور/ آیا مرغ همسایه غاز است؟

چندی پیش شبکه «یورونیوز» که موفق به مصاحبه اختصاصی با رییس‌جمهوری اسلامی ایران شده بود،‌ طی خبری مدعی شد که یکی از پیش شرط‌های رئیس جمهوری ایران برای انجام گفت‌وگو این بود که خبرنگار اعزامی از بخش فارسی یورونیوز نباشد.

به گزارش قانون، نگاه و توجه ویژه محمود احمدی‌نژاد به رسانه‌ها البته از نوع بین‌المللی آن، ما را بر آن داشت که با مراجعه به آرشیو پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری به بررسی و استخراج مصاحبه‌های رییس جمهور با رسانه‌های خارجی بپردازیم.

با بررسی صورت گرفته مشخص شد که رییس جمهور حداقل 112 مصاحبه با رسانه‌های بین‌المللی داشته و به سوالات آنها پاسخ داده و 31 بار نیز در کنفرانس‌های خبری بین‌المللی حاضر شده است و اولین گفت‌وگوی وی با یک نشریه روسی، 16 روز بعد از انجام مراسم تحلیف در سال 84 بوده است.

مصاحبه با رسانه‌های آمریکایی

احمدی‌نژاد در طول این شش سال، 41 بار با رسانه‌های آمریکایی به گفت‌وگو نشسته است و به آنها اجازه داد که بی‌پرده سیاست‌های دولت و مواضع وی را به چالش بکشند اما رییس جمهور ایران نیز از فرصتی که آن رسانه‌ها برایش فراهم آورده بودند استفاده و سیاست‌های دولت آمریکا و کشورهای غربی درباره مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای را به چالش کشید.

در میان رسانه‌های آمریکایی، «سی‌ان‌ان» با هفت،‌ «پی‌‌بی‌اس» با پنج و «ای‌بی‌سی» با پنج بار مصاحبه‎ از جمله رسانه‌هایی بودند که موفق شده‌اند بیشترین گفت‌وگو را با رئیس جمهوری اسلامی ایران انجام دهند.

سهم رسانه‌های آمریکای لاتین و قاره آفریقا از مصاحبه‌های بین‌المللی احمدی‌نژاد هر یک دو گفت‌وگو بوده است.

مصاحبه با رسانه‌های اروپایی

در میان رسانه‌های اروپایی که موفق شده‌اند 38 بار با رییس جمهور ایران مصاحبه کنند، تلویزبون بین‌المللی روسیه با سه، روزنامه «راشاتودی» روسیه با دو، شبکه «تی‌آر‎تی» ترکیه با دو، شبکه 2 فرانسه با دو، روزنامه «تایمز» و شبکه 4 انگلیس هر یک با دو و شبکه1 اسپانیا دو بار، بیشترین شانس گفت‌وگو با احمدی‌نژاد را به دست آوردند.
 
مصاحبه با رسانه‌های آسیایی

سهم رسانه‌های آسیایی برای مصاحبه با احمدی‌نژاد در طول این شش سال 31 بار بود که شبکه «الجزیره» عربی با پنج، «الجزیره» انگلیسی با سه و خبرگزاری «کیودو» ژاپن با دو بار مصاحبه، بیشترین تعداد گفت‌وگو با رییس جمهور ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
از 32 نشست خبری یا دیدار با اصحاب رسانه‌های بین‌المللی که رییس جمهور انجام داده، ‌9 مورد آن در نیویورک، سه مورد آن در استانبول و تهران و دو مورد آن در شهرهای کپنهاک،‌ رم و ژنو برگزار شده است.

 
سهم رسانه‌های داخلی از مصاحبه با رئیس جمهور

اما سوالی که در این میان مطرح است، سهم رسانه‌های داخلی از این فرصت و امتیازی است که رییس جمهور به عنوان عالی‌ترین مقام کشور بعد از مقام معظم رهبری برای اعتبار بخشی،‌ می‌تواند به رسانه‌های داخلی دهد.

فارغ از گفت‌وگوهای رییس جمهور با مردم از طریق رسانه‌ ملی، احمدی‌نژاد تنها دوبار با خبرگزاری دانش‌آموزی(پانا)،‌ دوبار با روزنامه ارگانی دولت یعنی «روزنامه ایران» به گفت‌وگوی اختصاصی پرداخته و در بازدید از شبکه خبر و خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران(ایرنا) در جمع خبرنگاران این رسانه‌ها سخنرانی و به سوالات آنها پاسخ داد.

در نشست‌های خبری که رییس جمهور با اصحاب رسانه به صورت عمومی نیز برگزار می‌کند طبعا فرصت پرسش سوال برای تمام رسانه‌های حاضر بدست نمی‌آید و رسانه‌هایی که چنین فرصتی نیز بدست آورده‌اند تنها اجازه مطرح کردن یک پرسش را دارند. از سوی دیگر زمان هم به آنها اجازه نمی‌دهد که در صورت قانع نشدن از پاسخ رییس جمهور،‌ بحث را ادامه و بخواهند رییس جمهور را به چالش بکشند.

برای آسیب شناسی بی‌مهری دولت‌ها به رسانه‌های داخلی به سراغ عباس سلیمی‌نمین، روزنامه‌نگار و کارشناسان رسانه رفتیم تا نظرات وی را در این رابطه جویا شویم.

تشدید بی‌اعتنایی به رسانه‌های داخلی در دولت احمدی‌نژاد

عباس سلیمی‌نمین در گفت‌وگو با خبرنگار قانون و در تحلیل خود از توجه رییس جمهور به رسانه‌های بین‌المللی گفت: در چند دهه گذشته رسانه‌های داخلی نسبت به توجه ویژه مقامات اجرایی به رسانه‌های خارجی و کمتر توجهی به رسانه‌های داخلی آزرده خاطر هستند که متاسفانه در دولت احمدی‌نژاد این بی‌توجهی نه تنها مورد تجدیدنظر قرار نگرفت، بلکه تشدید نیز شده است.

این روزنامه‌نگار، توجیهاتی از قبیل ارتباط با مخاطب خارجی یا برد بیشتر رسانه‌های بین‌المللی را پذیرفتنی ندانست و اظهار کرد: مسئولان ما خود باید به رسانه‌های داخلی اعتبار بخشند و اعتبار دادن به این رسانه‌ها به معنای این نیست که حتما باید با ما همگون، همفکر و یا همراه باشند تا بخواهیم به آنها اعتبار دهیم. این اعتبار محسوب نمی‌شود که ما با روزنامه ایران یک طرفه و یک سویه که ارگان روابط عمومی شکل ریاست جمهوری است بخواهیم بها دهیم. این بها دادن به رسانه داخلی محسوب نمی‌شود بلکه تلقی می‌شود که ریاست جمهوری چه الگویی از رسانه‌های داخلی را مطلوب خود می‌داند؟

وی ادامه داد: اگر برخی نسبت به این مسئله که چرا ما رسانه‌ای در سطح جهانی نداریم و حرف و خبر ما در سطح جهانی موج ایجاد نمی‌کند، انتقاد داشته و ابراز ناراحتی می‌کنند، باید گفت که یکی از عوامل آن این است که مقامات سیاسی ما حاضر نیستند اعتبار لازم را به رسانه‌های داخلی دهند.

مسئولان نمی‌خواهند رسانه‌های پرقدرت در داخل شکل بگیرد

سلیمی‌نمین به حمایت سیاسی و فرهنگی دولت‌های غربی از رسانه‌هایشان اشاره کرد و گفت: مسئولان سیاسی ما خود نمی‌خواهند که رسانه‌های پرقدرت در داخل شکل بگیرد چرا که اگر مایل بودند هیچ‌گاه تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد رسانه‌های بیگانه قرار نمی‌دادند و در آستانه سفر به سازمان ملل مواضع خود و آنچه که می‌خواهند به عنوان شاه کلید بحث خود دنبال کنند را به رسانه‌های آمریکایی نمی‌گفتند.

این روزنامه‌نگار افزود: زمانی که رییس جمهور با یک رسانه آمریکایی مصاحبه و علائمی را در آن مصاحبه می‌دهد،‌ طبیعی است که ارفاق جدی و لطف بسیاری در حق رسانه آمریکایی انجام داده است. در آن زمان همه رسانه‌های آمریکایی از این علائم استفاده و آن را کد می‌کنند. این امر خود یک نوع اعتباردهی به رسانه‌ آمریکایی است که فردا می‌خواهد خبری علیه جمهوری اسلامی منتشر کند.

وی با طرح این پرسش که چرا ما به رسانه‌هایی که می‌دانیم مغرضانه علیه نظام جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنند امتیاز می‌دهیم، اما به یک رسانه داخلی که هم و غم آن حفظ مصالح نظام است اما به خاطر دو انتقادی که انجام داده هیچ امتیازی نمی‌دهیم، ادامه داد: این نوع رویکرد مسئولان نشان از بی‌توجهی و سطحی‌نگری است و امیدوارم این دولت و دولت‌های آینده توجه بیشتری به رسانه‌های داخلی کرده و انتقادات آنها را برای خود چنان بزرگ نکنند که حاضر نباشند کمترین اعتباری به رسانه‌های داخلی بدهند.

انتقاد به هاشمی رفسنجانی

سلیمی‌نمین در خصوص ادعای شبکه یورونیوز مبنی بر اینکه دفتر ریاست جمهوری ایران به این رسانه اعلام کرده که خبرنگار فارسی‌زبان برای انجام مصاحبه معرفی نکند، گفت: نسبت به مسئله‌ای که نمی‌دانم، نمی‌توانم تحلیل ارائه کنم. شخصا در دوران ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی نسبت به این مسئله انتقاد داشتم که چرا مصاحبه‌های خود را با نشریات غربی انجام می‌دهید.

وی ادامه داد: نمی‌شود بر اساس ادعاهای شبکه یورونیوز تحلیل ارائه داد، اما اگر شخصا تحقیق و به این نتیجه برسم که رییس جمهور در مصاحبه با رسانه‌های خارجی تمایلی با مصاحبه با خبرنگاران فارسی زبان ندارد،‌ علی‌القاعده آن را شایسته نمی‌دانم.