ضرورت تشکیل نهاد مستقل برای برگزاری انتخابات‬

‫
معمولا در ایام نزدیک به انتخابات بحث های مربوط به تغییر قانون انتخابات از سر گرفته می شود، اینکه قانون فعلی انتخابات نیاز به اصلاح دارد بر کسی پوشیده نیست؛ اما این بدین معنا نیست که قانون فعلی در واقع زمینه ساز انحرافاتی در انتخابات است و می تواند بستری را برای خطا و لغزش در انتخابات ایجاد کند.
 
بر اساس قانون فعلی ما انتخابات زیادی را برگزار کرده ایم و حاصل برگزاری انتخابات موید این است که در این قانون اشکالی به لحاظ محتوایی و یا به لحاظ تضمین سلامت انتخابات وجود ندارد. در گذشته شاهد بودیم که در پایان یک دولت ، دولتی متفاوت ومتخاصم با دولت قبلی روی کارمی آمد و این خودش موید این است که قانون انتخابات کاملا تضمین سلامت انتخابات را می کند. در زمان دولت هاشمی شاهد بودیم که با توجه به رقابت شدیدی که بین هاشمی و خاتمی وجود داشت خاتمی روی کار آمد و در زمان دولت خاتمی نیز شاهدیم که گرایش های این دولت هیچ تاثیری در رای مردم به آقای احمدی نژاد در انتخابات نداشت.
 
اما مطلبی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که این قانون زمینه ساز برخی القائات بخصوص از سوی گروههای بازنده در انتخابات می شود. چون دولت ها دارای گرایشات سیاسی هستند، بعضی بدخواهان به خوبی می توانند این شائبه را ایجاد کنند که مگرمی شود دولتی که گرایش خاصی دارد، این گرایش را در انتخاباتی که خود مجری آن است اعمال نکند. بنابراین این موضوع می تواند به ابزاری برای کسانی که می خواهند مشکلی برای کشور ایجاد کنند و با یک سازمان و تشکیلات عریض و طویلی به تبلیغات سوء بپردازد تبدیل شود ؛ بنابراین علی القاعده با قانون فعلی امکان ایجاد شائبه به شدت وجود دارد. پس چه خوب است ما با اصلاح قانون انتخابات بستر این شائبه را از بین ببریم.
 
چرا باید با پافشاری بر اینکه چون قانون انتخابات فعلی برگزار کننده انتخابات سالم بوده است در این قانون توقف کنیم. دشمنان با تبلیغات سوء خودشان توانستند بدبینی را نسبت به قانون انتخابات به وجود بیاورند یعنی امری که برای نظام سیاسی ما یک قوت بود را تبدیل به ضعف کردند. با وجودی که اعتقاد داریم با مکانیزم موجود امکان تخلف تعیین کننده وجود ندارد اما باید برای تشکیل یک نهاد مستقل برای برگزاری انتخابات اصلاحاتی را در قانون آن ایجاد کنیم.
 
طبق قانون فعلی بدنه برگزار کننده انتخابات یک نهاد مستقل است؛ اما در راس آن دولت قرار دارد دولت هم دارای گرایش و جهت گیری است و بعضا با برخی حرکات در آستانه انتخابات بستر این شائبه را فراهم می کند. مثلا استانداران و فرمانداران را عوض می کند که این موضوع می تواند این مسئله را به ذهن القا یا القائات دیگر را تقویت کند که حتما دولت برای تاثیرگذاری در روند انتخابات این تغییرات را در پایان عمرش انجام می دهد.  
 
البته شاید اراده دولتها نیز تاثیرگذاری در انتخابات باشد که این موضوع قابل انکار نیست؛ هم دولت فعلی و هم دولت های گذشته تلاش داشتند که در انتخابات تاثیر بگذارند اما مکانیزمی که در قانون انتخابات حاکم است مانع از اراده دولت ها در تاثیرگذاری در نتایج انتخابات شده است و هرگز نتوانسته اند تاثیرگذاری تعیین کننده ای در انتخابات داشته باشند؛ گرچه برخی تخلفات جزئی را نمی توان انکار کرد که در همه انتخابات و در همه جا این تخلفات وجود داشته است، مانند رای دادن فردی با شناسنامه فردی دیگر و یا مهر نزدن شناسنامه ها. اما این تخلف ها تاثیر تعیین کننده ای در انتخابات نمی تواند داشته باشد.
 
ایجاد یک نهاد مستقل که زمینه نظارت شورای نگهبان را نیز حفظ کند و دولت هم ابزار خودش را در اختیار آن نهاد بگذارد در قالب کمیسیون انتخابات یا هر چه که اسمش را بگذاریم ضروری است. قطعا اگر نهاد مستقلی ایجاد کنیم دولت موظف است که نیروهای خودش را تحت امر آن کمیسیون قرار دهد. در انتخابات فعلی نیز نیروهای زیر مجموعه اداره کننده انتخابات، مستقل از دولت عمل می کنند، مانند آموزش و پرورش.
 
 آموزش و پرورش بدنه اصلی برگزار کننده انتخابات را تشکیل می دهد. اما خیلی ارتباط با دولت ندارند و دولت هم هرگز نمی تواند روی معلم ها و مدیرانی که انتخابات را در مدارس برگزار می کنند و مجری انتخابات هستند تاثیر بگذارد و بیشتر آنان نیز شاید با دولت همفکر نباشند که همین طور هم هست. لذا همین تشکیلات نیزمی تواند در اختیار کمیسیون مستقل قرار بگیرد و دولت موظف شود که در همه سطوح این همراهی را با نهاد مستقل داشته باشد که این امر می تواند شائبه تاثیرگذاری دولت در رای مردم را حذف کند.
 
بهترین اقدام برای از بین بردن این شائبه، تغییر قانون انتخابات است و با تغییر این قانون می توانیم این اعتمادی را به وجود بیاوریم که نهاد برگزار کننده انتخابات مستقل از دولت ها است. البته تغییر قانون انتخابات همیشه با جوسازی هایی همراه بوده است بنابراین اصلاح این قانون تاکنون به تعویق افتاده است. اما باید یک زمانی بر این جوسازی ها پایان دهیم.
 
نهادهای تصمیم گیرنده باید با یک ارزیابی درست از روند انتخابات از ابتدای انقلاب تاکنون و با توجه به تجربیات گذشته قانون انتخابات را اصلاح و بر جوسازی های دولتیان و برخی گروه های سیاسی پایان دهند.
 
*الف