وقتی که تب مانکن شدن در وجودتان شعلهور میشود و تصمیم میگیرید به هر
قیمتی که شده از شر اضافهوزنتان خلاص شوید چه کار میکنید؟ حجم غذایتان
را کم میکنید؟ ساعات ورزش و فعالیتتان را افزایش میدهید؟ عادات بد
غذاییتان را کنار میگذارید؟ همه اینها درست. اما خوب است بدانید که در
کنار تمام این کارها شما باید به چند نکته مهم دیگر هم توجه داشته باشید،
نکاتی در مورد چگونگی کارکرد سیستم بدنتان و چگونگی سوخت و ساز غذاها در
آن. آشنا شدن با کارکرد سیستم داخلی بدن به افرادی که قصد اضافه یا کاهش
وزن را دارند کمک زیادی در رسیدن به هدفشان میکند. حالا اگر میخواهید
هرچه بهتر و سریعتر به هدفتان نزدیکتر شوید این ۱۳ نکته را خوب به خاطر
بسپارید...
● ژنهای چاقیدانشمندان ژنهای موسوم به ژن چاقی
را برای اولین بار در موشهای آزمایشگاهی چاق کشف کردند. آنها سالها قبل
هنگامی که در پی پیدا کردن ژنهایی که منجر به ابتلا به دیابت نوع ۲
میشدند، توانستند ژنهای چاقی یا همان «اف.تی.او»ها را کشف کنند. در همین
گیر و دار کشفیات بودند که فهمیدند کسانی که این ژنها را از هر دو والد
خود به ارث بردهاند، علاوه بر اینکه امکان ابتلا به دیابتشان ۴۰ درصد
بیشتر از افرادی عادی است، ۶۰ درصد هم امکان چاق شدن بیش از حدشان وجود
دارد. در حالی که کسانی که این ژنها را فقط از یکی از والدینشان به ارث
بردهاند، فقط امکان چاق شدنشان بالاست.
امروزه دانشمندان حدس
میزنند که در بدن برخی از افراد شاید بیش از ۱۰۰ ژن چاقی وجود داشته باشد و
به همین دلیل است که آنها علیرغم فعالیتهای روزانه هر روز چاقتر و
چاقتر میشوند و این یک امر طبیعی است چون تعداد ژنهای چاقی این افراد
بالاست و بدن نیاز به سوخت و ساز زیادی برای سوزاندن چربی همهشان دارد،
کاری که شاید از عهده همه بدنهای چاق برنیاید.
حدود ۱۶ درصد مردم این
ژنها را از هر دو طرف به ارث بردهاند و حدودا نیمی از ما آنها را حداقل
از یکی از والدین خود به ارث بردهایم بنابراین، عقیده دانشمندان بر این
است که نقش دیگر ژنها و عواملی که بر چاقی موثرند در برابر «اف.تی.او»ها
کمرنگتر از آنچه ما فکر میکنیم، است. در هر صورت، کسانی که این ژنها
را دارند نباید فکر کنند تا آخر عمر محکوم به چاقی هستند و به بهانه ژنتیکی
بودن چاقیشان شیوههای غلط زندگی کردن را دنبال کنند. فراموش نکنید که
ورزش منظم و استفاده از غذاهای سالم بهترین راه برای پیشگیری از چاقی و
اضافه وزن است.
● چاقی و سلولهای چرباین یک حقیقت
انکارناپذیر است که تعداد سلولهای چربی برخی افراد دو برابر دیگران است.
این افراد هر چه قدر هم که رژیم بگیرند و درصدد پایین آوردن وزنشان برآیند،
با اینکه امکان پایین آمدن وزنشان وجود دارد اما این کم شدن وزن ربطی به
سوزاندن سلولهای چربی ندارد. در حقیقت هنگامی که این افراد رژیم میگیرند
سلولهای چربیشان در گوشه و کنار بدن مخفی میشوند و در تمام طول رژیم در
مخفیگاهشان باقی میمانند و حتی عطش افزایش و تجمع بیشترشان هم افزایش
مییابد و نتیجه این میشود که این افراد پس از مدتها رژیم و پرهیز و کاهش
وزن ناچیز، متعجب و مایوس میشوند.
سلولهای چربی در دوران کودکی خیلی
خودشان را نشان میدهند و چاقی بارز کودک را در پی دارند اما ظاهرا در
دوران نوجوانی کمی از رشدشان کاسته میشود و مدتی راکد میمانند که شاید در
این مدت به فکر ذخیره انرژی هستند زیرا دوباره در دوران جوانی شروع به
فعالیت و تولید چربی در بدن مینمایند. به خاطر داشته باشید که سرعت رشد
این سلولها در کودکانی که غذاهای پرکالری و چرب مصرف میکنند هم خیلی
بیشتر از کودکانی با رژیم غذایی سالم است.
شاید آن دسته از افرادی که
سلولهای چربی بدنشان زیاد است بعد از خواندن این بخش مایوس شده و دیگر
امیدی به داشتن اندامی متناسب و موزون نداشته باشند اما این طور نیست.
اعتقاد همه ما این است که خواستن، توانستن است. انسان در زندگی میتواند بر
مشکلات بزرگی غلبه کند که مبارزه با چاقی در بین آنها هیچ است. شما
میتوانید به راحتی با انجام یک سری از کارهای ساده مثل داشتن ورزش و غذای
سالم و همچنین توجه به نکته بعدی همین مقاله جلوی افزایش و رشد سلولهای
چربی بدنتان را بگیرید.
● سوخت و ساز چربیها
آیا میدانید
که وقتی مقدار سلولهای چربی بدنتان زیاد است و شما هم هیچ تلاشی برای
جلوگیری از چاق شدنتان نمیکنید، چه بلایی ممکن است بر سر خودتان بیاورید؟
بدن همه افراد، چه چاق و چه لاغر، سوخت و سازی انجام میدهد که در طی آن
سلولهای چرب میسوزند و از بین میروند. حال اینکه چون سلولهای چرب افراد
لاغر به اندازه طبیعی است آن مقدار سوخت و ساز بدن هم برای آب شدنشان کافی
است اما بدن افراد چاق به علت دارا بودن بیش از حد این سلولها نمیتواند
سوخت و ساز طبیعی لازم برای سوزاندنشان را داشته باشد و هر چه قدر هم که
این افراد غذاهای چرب و پرکالری مصرف کنند این سلولها مانند ریسمانی در هم
پیچیده میشوند که سوزاندن و از بین بردنشان دیگر خارج از اراده و اختیار
قرار میگیرد. پس چاره چیست؟
این یک معادله ساده است که حل کردن آن نیازی
به فکر خارقالعادهای ندارد. چرخه بدن افراد چاق به این صورت است:
سلولهای چربی بیش از اندازه، مصرف غذاهای پرکالری، عدم توانایی در سوخت و
ساز لازم و در نتیجه چاقی بیش از حد. این افراد اگر حتی کمتر از۴ کیلوگرم
هم وزن اضافه کنند در این چرخه ویرانگر میافتند که شاید هیچگاه امکان
خلاصی از آن برایشان پیش نیاید. باز هم میگوییم، تاخود فرد نخواهد هیچ
اتفاقی نمیافتد. استفاده از غذاهای سالم و کمکالری، ورزش منظم و تلاش
برای سوزاندن چربیهای اضافه بدن تنها نسخه درمانی این گروه است.
● باز هم استرس
استرس
یکی از عواملی است که باعث چاقی افراد میشود. اگر کمی فکر کنید وخاطره
آخرین برخورد با رییستان یا آخرین شب امتحانی که پشتسر گذاشتهاید، به یاد
بیاورید حرفهای ما را تصدیق مینمایید. وقتی انسان دچار استرس میشود
سندرم پرخوری به جانش میافتد و مدام دوست دارد هر چیزی که دم دستش میبیند
برای کاهش استرس و اضطرابش در دهان بگذارد تا فکرش مشغول خوردن باشد و به
آن موضوع استرسزا فکر نکند.
شاید جالب باشد بدانید که هورمونهای استرس
باعث افزایش ذخیره چربی در بدن هم میشوند و نکته جالب دیگر اینکه وجود
استرس در اجداد و نیاکان ما نشانه در پی بودن خشکسالی یا حمله و جنگ بوده
است بنابراین آنها برای آنکه بتوانند در جنگ احتمالی بر دشمنانشان پیروز
شوند، نیاز به کسب انرژی بالا داشتند وبا خوردن غذای زیاد و پرکالری سعی در
تامین انرژی مورد نیاز بدنشان میکردند که این کار باعث چاق شدنشان
میشد!
با توجه به مواردی که ذکرشد اگر دوست دارید استرس دیگر یکی از عوامل چاقی شدنتان نباشد، این توصیهها رامرور کنید:
▪ حتیالامکان سعی کنید که خودتان را در موقعیتهای استرسزا قرار ندهید.
▪ وقتی که استرس میگیرید، تمام خوراکیها را از دم دستتان بردارید.
▪
اگر نمیتوانید بر سندرم پرخوریتان غلبه کنید و چشم از خوراکیهای
رنگارنگ بردارید، سریع از خانه یا محل کار بیرون بروید و چند دقیقه در فضای
باز قدم بزنید تا آرام شوید.
▪ جویدن آدامس میتواند راه حلی مناسب
برای مقابله با استرس و پرخوری باشد. کاری که الکس فرگوسن، مربی مشهور
منچستریونایتد، هیچگاه از انجام دادن آن غافل نمیماند.
▪ ساعاتی در روز یا هفته را به انجام دادن ورزشهایی مانند یوگا یا هر ورزش آرامبخش دیگری اختصاص دهید.
▪ اگر فکر میکنید معاشرت یا درد دل کردن با دوستان و اطرافیان میتواند شدت استرستان را پایین بیاورد، حتما این کار را انجام دهید.
● تناسب اندام پیش از تولدامکان
تولد نوزاد کموزن در بین خانمهایی که در دوران بارداری و پیش از آن
سیگار میکشیدهاند بسیار زیاد است. همچنین احتمال تولد نوزادان با مشکلات
مغزی نیز در بین خانمهای الکلی خیلی بالاست. بنابراین میبینید که عادات
بد رفتاری و تغذیهای مادران چهقدر میتواند سلامت کودکشان را به خطر
بیندازد. اگرمادری دردوران بارداری یا پیش از آن عادت به خوردن غذاهای
بسیارچرب یا شیرین داشته باشد باعث افزایش سلولهای چربی و بالا رفتن قند
کودکش حتی قبل از تولد میشود و احتمال ابتلای فرزندش به چاقی بیش از حد و
دیابت در دوران کودکی و پس از آن چند برابر میگردد.
تحقیقات نشان داده است
که سطح گلوکز و اسیدهای چرب آزاد رحم در خانمهای چاق بیشتر از سایرین
است که این امر سبب کاهش یافتن پروتئین دریافتی بدن نوزاد میشود که در
نتیجه آن سیستم کنترل اشتها و سوخت و ساز بدن نوزاد تخریب و روند صحیح رشد
مغزش به درستی صورت نمیپذیرد. طی تحقیقی که محققان آمریکایی روی دو فرزند
مادرانی که بعد از به دنیا آوردن فرزندشان اولشان اقدام به کاهش وزن کرده و
سپس فرزند دومشان را به دنیا آورده بودند، انجام دادند، به این نتیجه
رسیدند که اگر چه هر دو فرزند از یک مادرند و باید از نظر ژنتیکی شبیه هم
باشند اما فرزند دوم به مراتب از اولی لاغرتر است. بنابراین انجام این
تحقیق نقش تغذیه و چاقی مادران را در به دنیا آوردن کودکان چاق و مشکلدار
به روشنی ثابت نمود. با این حساب تنها نکتهای که میتوان به مادران باردار
و آنهایی که به زودی قصد بچهدار شدن دارند، گوشزد کرد، این است که حسابی
مراقب سلامت و تغذیهشان باشند تا بتوانند نوزادانی سالم به دنیا آورند.
● مصائب بیخوابیداشتن
خواب کافی و مناسب به قدری در داشتن اندامی موزون مهم است که بیماران چاق
وقتی برای کم کردن وزن به پزشک مراجعه میکنند، علاوه بر بررسی غذاهای
مصرفی روزانهشان از نظر دارا بودن خواب کافی در شبانهروز هم مورد بررسی
قرار میگیرند. اگر خواب این بیماران کمتر از هفت تا هشت ساعت در شبانهروز
باشد، آنگاه احتمال اینکه پزشک برایشان بیشتر خواب تجویز کند تا دارو یا
رژیم غذایی خاص بسیار بالاتر است. وقتی شما به اندازه میخوابید، احساس
نشاط و سرزندگی بیشتری میکنید و راحتتر هم میتوانید وزن کم کنید.
به نظر
شما اصلا خوابیدن چه ربطی به تناسب اندام دارد؟ محققان دانشگاه شیکاگو
گزارش دادهاند که خواب کم و ناکافی سبب به هم ریخته شدن تعادل هورمونهای
بدن میشود، به طوری که اگر کم بخوابیم میزان هورمون لپتین که احساس سیری
را برای ما به دنبال دارد، کاهش مییابد و در عوض میزان هورمون گرلین در
بدن افزایش پیدا میکند، هورمونی که باعث میشود ما مدام احساس گرسنگی
کنیم. در نتیجه ما مدام احساس گرسنگی کنیم و اگر این گرسنگی کاذب هم باشد
باز ما را به سمت اولین خوراکی دم دستمان سوق میدهد. حالا رابطه چاقی
وخواب را فهمیدید؟! بنابراین آسانترین و ارزانترین توصیه مبارزه با چاقی
داشتن خواب کافی و مناسب است.
● چاقی خانوادگییکی از
مهمترین عواملی که میتواند سبب چاقی یا لاغری یک فرد شود نوع زندگی
خانوادگی وحتی اجتماعی و تاثیر خانواده و دوستان بر اوست. فرض کنید فرزندی
در خانوادهای که پدرو مادرش چاق و خوشخوراک هستند، بزرگ شود و فرزند
دیگری پدر ومادری داشته باشد که به میزان غذا خوردن و سالم بودن غذا اهمیت
ویژهای میدهند. طبیعی است که فرزند اولی چاق و دومی دارای اندامی متناسب
خواهد بود.
همسران هم بسیار میتوانند در عادات غذایی یکدیگر تاثیر داشته
باشند، به همان میزان که دوستان و همکاران صمیمی یک فرد میتوانند. تحقیقات
جدید نشان داده است که ۳۷ درصد از افرادی که خانواده یا دوستان چاق دارند،
خودشان هم به مرور زمان به چاقی بیش از حد مبتلا میشوند. همچنین این
محققان گفتهاند روابط اجتماعی یعنی جمع همکاران هم در چاق و لاغر شدن
افراد چندان بیتاثیر نیست. در نتیجه بهتر است به جای اینکه بگذارید
خانواده، دوستان یا همکاران چاقتان روی شما تاثیر بگذارند شما آنها را سر
به راه کنید و به سمت پایین آوردن وزن و خوردن غذای سالم تشویقشان کنید.
● چاقی ویروسیادنو
ویروسها مسوول بسیاری از بیماریها و مشکلات در بدن هستند، از بیماریها و
حملههای تنفسی گرفته تا مشکلات شدید گوارشی. رابطه این ویروسها با چاقی
هم وقتی معلوم شد که محققان نمونهای از آنها را در مرغهای چاق کشف کردند.
برخی از سلولهای بدن هنگام مواجهه با ویروسها قابلیت تبدیل شدن به نوع
دیگری از سلول را دارند.
مثلا سلولهایی در بدن وجود دارند که وقتی به
وسیله همین ادنوویروسها عفونی میشوند تبدیل به سلول چربی میگردند و به
نظر میرسد که وقتی این ویروسها به سلولهای بدن حمله میکنند به یکباره
باعث افزایش چشمگیر سلولهای چربی در بدن و در نتیجه چاقی فرد میشوند.
مطالعات هم ثابت کرده است که تجمع و ورود انواع ویروسها در بدن افراد چاق
بسیار بیشتر از سایرین است. پس رژیم غذایی مناسب و جلوگیری از افزایش وزن
بهترین راه پیشگیری از ورود این ویروس دردسرساز به بدن است.
● لذت خوردن و اعتیاد به غذاهمانقدر
که ما با مضرات و اعتیادآوری مشروبات الکلی و انواع کافئینها آشنا
هستیم، به این امر هم اعتقاد کامل داریم که همه انواع غذاها و خوراکیها
صرفا برای رفع گرسنگی ما هستند و نمیتوانند ما را به خودشان معتاد کنند
اما طی مطالعاتی که اخیرا دانشمندان انجام دادهاند، به نتایج عجیبی
رسیدهاند. آنها دریافتهاند که مغز در برابر غذاها یا شیرینیهایی که ما
بیشتر میخوریم و آنها را خیلی دوست داریم از خود واکنش نشان میدهد و
اقدام به ترشح دوپامین بیشتر مینماید مانند وقتی که یک فرد معتاد، مخدر یا
مشروبات الکلی مصرف میکند.
در نتیجه بعد از خوردن آن خوراکی
دلخواه حس دلپذیر، آرامبخش و رضایتمندی در بدن به وجود میآید که وابستگی
به داشتن این حس ما را به خوردن آن خوراکی تشویق و در نتیجه معتاد آن
میکند بنابراین هر چه قدر فرد چاقتر باشد، برای اینکه احساس لذت سیر شدن
را تجربه کند نیاز به خوردن بیشتر دارد تا دوپامین مغزش به اندازهای که او
را از حس رضایتمندی از خوردن لبریز کند، ترشح شود. با این حساب به راحتی
میتوان دریافت که کشش یک فرد چاق به سمت غذا نوعی اعتیاد است که او حتما
باید در پی درمان آن بربیاید.
● عفونت گوش هم با چاقی ارتباط دارد!چون
مجراهای گوش، حلق و بینی به هم راه دارند بنابراین عجیب نیست که بگوییم
عفونت گوش میتواند سبب آسیب رسیدن به اعصاب چشایی و حتی تخریب آن شود.
شاید با همین نکته هم بشود چاقی کسانی را که مبتلا به عفونت گوش در درازمدت
بودهاند، توجیه کرد زیرا محققان به این نتیجه رسیدهاند که افرادی که
عفونت گوش دارند بیشتر مزههای چرب و شیرین را میپسندند و مصرف غذاهای چرب
و شیرینشان بالاست که همین امر هم سبب چاق شدنشان است. اگر فرزند شما در
دوران کودکی مبتلا به عفونت گوش شد، نیاز به مراقبت زیادی برای بهبودی کامل
دارد تا این مشکل در آینده برایش دردسرساز نشود.
افراد بزرگسال
چاقی که در دوران کودکی تجربه عفونتهای گوش مکرر و عدم درمان کامل و صحیح
را داشتهاند حالا باید بپذیرند که تغییر دادن عادت غذاییشان کاری بس
دشوار است زیرا با صدمهای که به اعصاب چشاییشان در دوران کودکی وارد شده
آنها دیگر قادر به کنترل خود در برابر غذاهای چرب و شیرین نیستند اما هیچ
مشکلی بدون راهحل نیست. این افراد میتوانند هر وقت که میل خوردن شیرینی
به سرشان زد از میوههای شیرین برای رفع این میل استفاده کنند و روغنها و
چربیهای سالم مثل روغن زیتون را به جای چربیهای ناسالم در رژیم غذاییشان
بگنجانند. با این کار هم میل و اشتهای خود را سرکوب نکردهاند، هم در
راستای کم کردن و سالمسازی غذاهایشان تلاش نمودهاند.
● چاقی زیر رادیکالرادیکالهای
آزاد موجود در بدن نه تنها باعث پیر شدن میشوند بلکه چاقی افراد را هم در
پی دارند. این رادیکالها باعث فرسایش مولکولهایی میشوند که حس سیر شدن
را در بدنمان تولید میکنند. سر و کله رادیکالهای آزاد وقتی پیدا میشود
که ما مشغول خوردن هستیم و علت حضورشان در این زمان این است که ما را بیشتر
مجبور به خوردن و ذخیره غذا و چربی در بدن کنند. از جمله غذاهایی که
بیشترین نقش را در حضور و اجازه قدرتنمایی دادن به رادیکالهای آزاد را
دارند میتوان به انواع چیپسها کربوهیدراتها، شیرینیها و شکلاتها اشاره
کرد.
با گذشت زمان و مصرف هر چه بیشتر این نوع از خوراکیها دیگر توان بدن
به «نه گفتن» در برابر خوراکی از دست میرود و همین امر چاقی مفرط افراد
را در پی خواهد داشت. اما چاره چیست؟ فقط کمی اراده و اینکه از خوردن
غذاهای ناسالم و بد پرهیز کنیم و تا جایی که میتوانیم میوههای رنگی مثل
پرتقال، هویج، توتفرنگی و ... میوههای حاوی آنتیاکسیدان بالا و انواع
سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانیم.
● رژیم غذایی و تناسب اندامبا
توجه به تب مانکن شدنی که همه مردم را فراگرفته، امروزه مقالات و کتابهای
زیادی در مورد رژیم درمانی و روشهای مختلف چاق و لاغر شدن منتشر میشود و
حتما خیلی از اطرافیان شما هم آنها را میخوانند و هر یک بنابر تجربهشان
یکی از آنها را برای الگوپذیری به شما معرفی میکنند. یکی رژیم کمچرب، یکی
رژیم بدون کربوهیدراتها و دیگری آبدرمانی را به شما توصیه مینماید اما
به راستی کدام یک از این رژیمها بیشتر روی سیستم بدن شما جواب میدهد و
برایتان موثرتر است؟ بهترین رژیمی که هر فرد با توجه به هر نوع ویژگیای که
دارد میتواند آن را انجام دهد و دچار مشکل هم نشود، رعایت این چهار اصل
کلی است:
▪ مصرف روزانه کربوهیدراتها که شامل تمام انواع غلات و غذاهای فیبردار است.
▪ پرهیز از خوردن روغنها و چربیهای اشباع شده و ترانس بالا، مثل روغنهای جامد
▪ تامین پروتئین بدن از طریق مصرف گوشتهای کمچرب مثل مرغ، ماهی و گوشت قرمز بدون چربی.
▪ مصرف زیاد انواع میوهها و سبزیجات
● چاق و سلامت باشیداین
یک حقیقت انکارناپذیر است که تعداد سلولهای چربی برخی افراد دو برابر
دیگران است. این افراد هر چه قدر هم که رژیم بگیرند و درصدد پایین آوردن
وزنشان برآیند، با اینکه امکان پایین آمدن وزنشان وجود دارد اما این کم شدن
وزن ربطی به سوزاندن سلولهای چربی ندارد. در حقیقت هنگامی که این افراد
رژیم میگیرند سلولهای چربیشان در گوشه و کنار بدن مخفی میشوند و در
تمام طول رژیم در مخفیگاهشان باقی میمانند و حتی عطش افزایش و تجمع
بیشترشان هم افزایش مییابد و نتیجه این میشود که این افراد پس از مدتها
رژیم و پرهیز و کاهش وزن ناچیز، متعجب و مایوس میشوند.
سلولهای
چربی در دوران کودکی خیلی خودشان را نشان میدهند و چاقی بارز کودک را در
پی دارند اما ظاهرا در دوران نوجوانی کمی از رشدشان کاسته میشود و مدتی
راکد میمانند که شاید در این مدت به فکر ذخیره انرژی هستند زیرا دوباره در
دوران جوانی شروع به فعالیت و تولید چربی در بدن مینمایند. به خاطر داشته
باشید که سرعت رشد این سلولها در کودکانی که غذاهای پرکالری و چرب مصرف
میکنند هم خیلی بیشتر از کودکانی با رژیم غذایی سالم است.
شاید آن دسته از
افرادی که سلولهای چربی بدنشان زیاد است بعد از خواندن این بخش مایوس شده
و دیگر امیدی به داشتن اندامی متناسب و موزون نداشته باشند اما این طور
نیست. اعتقاد همه ما این است که خواستن، توانستن است. انسان در زندگی
میتواند بر مشکلات بزرگی غلبه کند که مبارزه با چاقی در بین آنها هیچ است.
شما میتوانید به راحتی با انجام یک سری از کارهای ساده مثل داشتن ورزش و
غذای سالم و همچنین توجه به نکته بعدی همین مقاله جلوی افزایش و رشد
سلولهای چربی بدنتان را بگیرید.