قاليباف:سرمايه ما نفت و گاز نيست، سرمايه انساني است

عضو ائتلاف پیشرفت با طرح این سوال‌ها که تولید ثروت، قدرت، منزلت و معرفت در کجا محقق می‌شود؟ گفت: آیا در معادن نفت و گاز ما یا زمین های کشاورزی و یا در موقعیت هایی که امکانات مادی داریم چنین تولیدی محقق می شود؟ خیر! موقعیت حساس جغرافیایی آن جایی است که مردم زندگی می کنند، یعنی مراکز جمعیتی. البته نه صرفا از بعد مکانی بلکه از این بعد که منابع انسانی مهم ترین تاثیر را در این عرصه ها دارند.

به گزارش مهر، محمد باقر قالیباف، ظهر روز پنج شنبه در همایش «اقتصاد و تاثیر آن بر مدیریت شهری» که در دانشگاه آزاد شهر سنندج و با حضور جمع کثیری از دانشجویان برگزار شد، شركت كرد.
 
او در اين همايش گفت: امروز یکی از چالش های جدی که در کشور ما مخصوصا برای شهرها و شهرداری ها وجود دارد بحث درآمد است.

شهردار تهران یادآور شد: تجربه نشان داده که بحث اقتصاد شهری چقدر اهمیت دارد. از سوی دیگر، نقش نخبگان در هدایت کار بسیار موثر است. هیچ پروژه ای در تهران اجرا نشد و هیچ تصمیمی در این شهر گرفته نشد الا اینکه اندیشمندان آن حوزه و متخصصان پشت کار بودند و آن ها تصمیم سازی کردند و هیچگاه ما از این تصمیم سازی آسیب ندیدیم، هر چه بود منفعت بود. شاید منفعت کم یا زیاد شده باشد.

قالیباف تاکید کرد: یکی از موضوعات مهم کشور استقلال ماست. انقلاب عظیم اسلامی یکی از برکاتش برای ما استقلال و آزادی بود. موفقیتی در عرصه سیاسی به دست آورده ایم، اما برای تداوم انقلاب موظف به راهی هستیم که علم و تجربه ما را به آن رهنمون می کند.

وی با اشاره به اهميت استقلال كشور تاکید کرد: جامعه ای می تواند استقلال خود را حفظ کند که مولد باشد. اگر نتواند مولد باشد دیر یا زود استقلال خود را از دست خواهد داد. جامعه باید تولید ثروت، معرفت و منزلت کند و هر کدام که به آن بی توجهی شود یا یک جانبه نگری شود، جامعه رشد متعادل نخواهد داشت.
 
قاليباف همچنين در ادامه افزود: اگر روند گذشته را ببینیم مشاهده می کنیم مدیران و سیاسیون بعضا به یک موضوع توجه کرده اند و آن توسعه سیاسی و یا بعضا توسعه اقتصادی و یا عدالت و آزادی بوده است، در حالی که جامعه به صورت هم زمان نیازمند همه آنهاست و هر کدام که نباشد نقش مولد بودن قدرت و توان ملی از دست می رود. این عوامل همه بر هم دخیل هستند و نمی توان یکی را فدای دیگری کرد.

قالیباف با طرح این سوال‌ها که تولید ثروت، قدرت، منزلت و معرفت در کجا محقق می‌شود؟ گفت: آیا در معادن نفت و گاز ما یا زمین های کشاورزی و یا در موقعیت هایی که امکانات مادی داریم چنین تولیدی محقق می شود؟ خیر! موقعیت حساس جغرافیایی آن جایی است که مردم زندگی می کنند، یعنی مراکز جمعیتی. البته نه صرفا از بعد مکانی بلکه از این بعد که منابع انسانی مهم ترین تاثیر را در این عرصه ها دارند.
 
او اضافه کرد: مهمترین سرمایه ما نفت وگاز ما نیست، سرمایه انسانی ماست. اگر توانستیم در شهرداری تهران توفیق خدمت داشته باشیم، اگر امروز همه احساس می کنند که در اين شهر اتفاقی افتاده، دلیلش این نیست که ما تنها به اقتصاد توجه کرده باشیم، بلکه ما به انسان ها توجه کردیم، ثروت و معرفت و منزلت را آنها ایجاد کردند و شهر و مدیرانش را در مسیر درست قرار دادند.
 
شهردار تهران با اشاره به اینکه در شهرداری یک بودجه نقدی و یک بودجه غیرنقدی وجود دارد گفت: انتهای سال 84 که 6 ماه از آن را بنده مدیریت کردم بودجه نقدی شهرداری تهران 996 یا 998 میلیارد تومان بود و در حوزه غیرنقدی نیز حدود 1500 میلیارد تومان بوده است، یعنی مجموعا حدود 2300 تا 2500 میلیارد تومان و اینکه اعداد و ارقام دقیق نیست به این خاطر است که یکی از اشکالات این بود که ثبت عدد و رقم به درستی انجام نمی شد و انضباط مالی وجود نداشت، اما در پایان سال 91 حدود 12 هزار میلیارد تومان بودجه نقدی و غیرنقدی در شهرداری تهران بوده است.
 
قالیباف در ادامه همایش «اقتصاد و تاثیر آن بر مدیریت شهری» تاکید کرد: شهرداری ها نیز از این اقتصاد نفتی برخوردار بودند، چرا که در طول 50 سال گذشته متوسط کمک دولت به شهرداری تهران – حتی تا پایان سال 84 – بین 30 تا 32 درصد کل بودجه شهرداری ها بوده است. اما در سال 91 سهم دولت به کمتر از 5 درصد رسید. این به معنای آن است که شهرداری ها در حوزه اقتصادی از اقتصاد نفتی نیز جدا شده اند اما به دلیل وجود سیستم در شهرداری تهران، رشد مدیریت شهری ادامه پیدا کرد. همچنین تحریم ها و مشکلات اقتصادی نیز اضافه شد و تورم به وجود آمد. تورم شامل پروژه های شهرداری تهران هم می شد. میلگرد را حدودا کیلویی 900 تومان می خریدیم و ناگهان این میلگرد به بیش از 2000 تومان رسید. هزینه ها تقریبا به 3 برابر افزایش پیدا کرد اما در شهر تهران هیچ پروژه ای را ندیدید که تعطیل شود، حتی پروژه ای کند هم نشد، نه تنها پروژه های ما کند نشد، بلکه شتاب کاری هم بیشتر شد و هم اکنون پروژه هایی در تهران هستند که به صورت 3 شیفته برای تکمیل شدنشان کار می‌شود.

وی ادامه داد: در کنار این، پروژه هایی همچون پل صدر در تهران وجود دارد که نماد تولید دانش فنی و تولید ملی به شمار می رود. در این پروژه در طول یک هفته 8 دهانه پل ساخته می شود که هر دهانه بیش از 35 متر با عرض 22 متر است. در عین حال ترافیک نیز از زیر این سازه بزرگ در حال ساخت،  عبور می کند.

قالیباف تاکید کرد: اقتصاد حتما بر همه ابعاد کشور تاثیر دارد. تاثیر اقتصاد تنها بر حوزه اقتصاد شهری نیست، اما آنچه بیش از همه تاثیرگذار است و می تواند اقتصاد را اصلاح کند ، توجه به منابع و ظرفیت های انسانی است. ظرفیت انسانی مهمترین آورده ما برای مولد کردن کشور است. اگر امروز در کشور آسیبی را می بینیم، به دلیل سوء مدیریت و بی توجهی به منابع انسانی است. باید به این توجه کنیم که چه کسی تولید علم می کند و سپس این علم را پیاده سازی خواهد کرد؟طبیعتا انسان ها و مدیران در این زمینه تصمیم گیری می کنند. در اینجاست که اگر مدیرانی ضعیف بر مسند کار قرار گیرند ظرفیت ها از دست خواهد رفت و ملت ما نمونه های آن را این روزها و این ماه ها می بیند.

محمد باقر قالیباف ادامه داد: نفت دراوایل دهه 80 با قیمت 18-17 دلار به فروش می رفت، اما در اواخر دهه 80 فروش نفت 120 دلاری را داشتیم، این به معنای آن است که درآمد ما 5-6 برابر افزایش یافته. اما با وجود این افزایش درآمد در حوزه اقتصاد اتفاقی نیفتاده واگر اتفاقی افتاده نکات منفی آن بیشتر از نکات مثبت بوده است.

وی اظهار کرد: البته بر این اعتقادم که وقتی از منابع انسانی سخن می گوییم در یک نقطه باید به طور خاص به آن توجه داشت و در یک نقطه به صورت عمومی. در زمینه توجه خاص به منابع انسانی این محیط دانشگاه ها ، اندیشمندان و نخبگان هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.

وی ادامه داد: امروز استقلالی که باید در دانشگاه ها و محیط علمی وجود داشته باشد ضعیف است و همچنین نخبگان و دانشگاهیان در متن مسائل تصمیم گیری و تصمیم سازی به منظور اداره کشور نیستند. گاهی اساسا نخبگان ما در تصمیم سازی ها به بازی گرفته نمی شوند و در برخی اوقات که فرصت فراهم می شود، شکاف عمیق بین حوزه اجرا و حوزه نظری مانع از دستیابی به این هدف می‌شود.

قالیباف ادامه داد: امروز وقتی یک مدیر دانشگاهی می‌خواهد فاصله بین حوزه اجرایی و حوزه نظری کم شود ، سیستم بوروکراسی فرصت را از او می گیرد. هر کجا این فاصله حذف شده همه پروژه ها به سرعت شکل گرفته و پیش رفته است.  در برخی دانشکده ها و بخش های فنی که این اتفاق افتاده، هم دانشگاه ها و مدیریت فنی رشد کرده اند و هم بخش های صنعتی از این خدمات استفاده کرده اند. در این شرایط مردم باید حس کنند خودشان در تصمیم گیری ها اثرگذار هستند و نقش داشته‌اند. به تعبیری مردم در جامعه مشارکت معنی دار داشته باشند و احساس کنند حضور آن ها اثر می گذارد.

قالیباف تاکید کرد: از سوی دیگر، مردم باید اعتماد پیدا کنند. فکر نمی کنم برای یک کشور، مدیریت شهری و هر حوزه کاری دیگری سرمایه اجتماعی بزرگتری از اعتماد عمومی وجود داشته باشد. خسارتی نیز بزرگتر از آن نیست که اعتماد عمومی گرفته شود.  اگر خدشه ای بر اعتماد وارد شود دیگر هیچ رفتاری نمی توان داشت. برای یک حرکت رو به جلو و پیشرفت نیازمند این هستیم تا به  منابع انسانی و اعتماد عمومی توجه کنیم. در این شرایط به نظر می رسد اتفاق بزرگی می افتد و دیگر معضلی به نام اقتصاد، گرانی، بیکاری و اشتغال وجود نخواهد داشت.

شهردار تهران یادآور شد: ما در مدیریت شهری به دلیل اینکه با این نگاه و رویکرد فرهنگی و اجتماعی به موضوعات نگاه کرده ایم و انسان را محور اقدامات خود قرار دادیم، توانستم بخش قابل توجهی از چالش ها را حل کنم و سایر چالش ها نیز قابل حل است. از این رو می گوییم تهران در مسیر پیشرفت و عدالت قرار گرفته است.

قالیباف گفت: مردم تعریف عدالت را از شهردار نشنیده اند بلکه عدالت را در زندگی خود دیده اند. امروز یک فرد حاشیه نشین می فهمد منطقه خودش روز به روز در حال پیشرفت است، لازم نیست فلسفه عدالت را به او بگوییم. امروز فردی که در یک بافت فرسوده و در فضایی 40 متری زندگی می کند می فهمد وقتی می خواهد بافت فرسوده خود را نوسازی کند، شهرداری هیچ پولی بابت عوارض از او نمی گیرد.می فهمد که اگر بچه او ظرفیت درس خواندن داشته باشد ، شهرداری برایش کتابخانه شبانه روزی راه اندازی کرده که می تواند بدون هیچ هزینه ای در آن درس بخواند و بدون هیچ تنشی مسیر علمی  خود را دنبال کند. امروز یک شهروند تهرانی احساس می کند جامعه در این مسیر حرکت کرده است.

قالیباف ادامه داد: امروز هستند خانواده هایی در آن پدر به صورت 2 شیفته و مادر به صورت یک شیفته کار می کند، اما باز هم نمی توانند زندگی خود را اداره کنند. در این شرایط یک زن سرپرست خانوار با وجود چند فرزند چگونه می خواهد زندگی خود را اداره کند؟ اما این زن سرپرست خانوار حس می کند مدیریت شهری در کنارش قرار دارد و به سمت توانمندسازی او حرکت کرده و او را به قابلیت‌هایی رسانده است.هم اکنون حداقل جمعیت 10 هزار خانواری تحت پوشش ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در شهرداری تهران هستند.
 
وی با تاکید بر ضرورت جلب اعتماد تمامی اقشار و آحاد مردم مردم گفت: در کردستان جوانان و مردم احساس می کنند که یک نوع بی اعتمادی وجود دارد. یک جوان نباید احساس کند به دلیل آنکه اهل این قومیت یا آن قومیت است، برخی از فرصت ها را از دست بدهد. آیا با این وضعیت می خواهیم تحول ایجاد کنیم؟ حالا هر چقدر هم پول به این منطقه تزریق کنید، مشکل اعتماد جوانان از بین نمی‌رود. فرصتها برابرند و از قضا عدالت اجتماعی مهمتر از عدالت اقتصادی است. اگر یک جوان این ظرفیت را دارد و می تواند در جامعه بروز و ظهور کند، مهم است که شرایط استفاده از ظرفیت ها را برای او فراهم کنیم.
 
وی افزود:امروز از هر کسی سوال کنید می گویند چالش ما مسائل اقتصادی و موضوعات مربوط به معیشت ، زندگی، خانه و درمان مردم است . به حوزه درمانی مردم که نگاه کنیم، شاهد هستیم که 65درصد هزینه ها باید از سوی فرد پرداخت شود و 35 درصد را دولت تامین می کند . این در حالی است که این رقم ها باید جابه جا شوند. باید 65درصد از هزینه ها را دولت تقبل کرده و 35درصد را مردم پرداخت کنند. این موارد از چالش های پیش روست، ولی ما می گوییم راه حل چالش های اقتصادی دستورالعمل اقتصادی نیست. بنده معتقدم اگر موضوع اعتماد حل و به ظرفیت ها توجه شود، مشکلات نیز حل خواهد شد. سیاست زدگی در بخش های مختلف حاکم است و قانون اساسی به عنوان میثاق عمومی ما به فراموشی سپرده می شود. از این رو می گوییم اگر پول هم به مردم بدهید مشکل مردم با پول حل نمی شود. اگر از یک جوان در کردستان سوال کنید برای شما مهم این است که مسئولان توانمندی‌های شما را ببینند یا پول به استانتان تزریق کنند؟ حتما پاسخ می‌دهند مهم این است که ما را ببینند. در این صورت حرکت و پیشرفت آغاز و نابسمانی ها حل و فصل می شود.
 
شهردار تهران با اشاره به ویژگی های پایتخت گفت: تهران، ایران کوچک است. در شهرداری تهران هم در میان مدیران ارشد و هم در میان مدیران میانی و هم در میان کارگران ساده، بخشی را مردمان واهالی کردستان تشکیل می دهند. وقتی به مدیریت شهری نگاه می کنم باید همه سطوح را در آنجا ببینم چرا که مدیریت سیستمی دارم و مدیران ارشد ، میانی و کارگران را رصد می کنم.  
باورکنید روزی که تصمیم گرفتم یکی از مدیران ارشد شهرداری را منصوب کنم. تا آن روز در ذهن من نبود که این فرد متعلق به کجاست. وقتی کارنامه و سابقه کاری او را دیدم، مشاهده کردم که مدیر قابلی است اما بلافاصله مشاهده کردم که به من تلفن و زنگ می زدند که فلان فرد برای فلان نقطه است. من پاسخ دادم چه ایرادی دارد؟ آیا این فرد سواد ندارد؟مدیر نیست؟ اهل کار نیست؟ اشکال فقط به نگاه بسته شما مربوط است. من آن تصمیم را گرفتم و این فرد را جایگزین یکی از افرادی کردم که سابقه آشنایی ما به بیش از 30 سال می رسید، اما همه دیدند که این فرد چقدر خوب مدیریت کرد . این در حالی است که او را بیش از 14 ماه نبود که می شناختم.
 
قالیباف در ادامه تصریح کرد : از دوران دبیرستان ما می گفتند ایران کشوری در حال توسعه است، حالا نزدیک به 5 دهه از آن  روزها می گذرد و  باز هم می گوییم که ایران کشوری در حال توسعه است! ما می خواهیم بگوییم توسعه یافته هستیم. توسعه یافتگی یعنی به قانون احترام بگذاریم، فضا را باز کنیم و فرصت ها را برابر کنیم. در شهرداری نیز همین نگاه را دنبال کردم و وقتی در نیروی انتظامی توفیق خدمت داشتم، با همین رویه پیش رفتیم.

وی تصریح کرد: زمانی که در نیروی انتظامی بودم، به کردستان آمدم و در اینجا گفتیم هدف ما برقراری امنیت عمومی است. شرط عقل، دین و انصاف است که کاری کم هزینه و راحت تر انجام شود. به همین دلیل در یکی از شهرهای کردستان یک فرمانده را گذاشتم که هم کرد بود و هم اهل سنت. در قبل و بعد از دوران فرماندهی وی اوضاع آن شهر را رصد کردم و مشاهده کردم که هیچ زمانی موفق تر از دوران فرماندهی  او وجود نداشته باشد. اگرچنین نگاهی در انتصاب مدیران نباشد،  به خودمان و کشور ظلم کرده ایم.
 
قالیباف ادامه داد: مهمترین سرمایه ما منابع نفت و گاز نیست بلکه مهمتر از آن منابع انسانی، اعتماد مردم و مشارکت مردم در همه عرصه هاست. اگر اقتصاد می خواهد مقاومتی شود قبل از هر چیز باید سایه دولت از اقتصاد برداشته شود. تا زمانی که سایه دولت بر اقتصاد سنگینی می کند چه معنایی دارد بگوییم که اقتصاد را چگونه باید دنبال کنیم؟
 
در ادامه تعدادی از دانشجویان سوالات خود را به صورت مکتوب ارائه کردند که قالیباف به پرسش دانشجویان پاسخ گفت.

وی درباره برنامه خود برای اداره کشور تاکید کرد: بنده با همکاری نخبگان جامعه توفیق داشتیم تا در طول چند سال گذشته برنامه ای را تنظیم کنیم . این برنامه مدون، عملیاتی و اجرایی است و تحت عنوان پیشرفت  و عدالت ارائه شده است. برنامه با همکاری بیش از 250 نفر از کارشناسان تنظیم شده و از آن پرده برداری شد. این برنامه در 24 سرفصل مختلف در زمینه های اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، محیط زیست، ایثارگران، زنان، جوانان، کشاورزی، روستایی و ... تنظیم شده و دوستان می توانند نقطه نظرات خود را درباره آن بدهند. در عین حال افتخار داریم که برنامه استانی را برای هر استان تنظیم کنیم. به همین منظور برای همه استان‌ها برنامه تنظیم شده است از همین جا مردم کردستان می توانند ببینند چالش ها و فرصت های پیش روی کردستان چیست؟
 
قالیباف افزود: در زمینه تدوین برنامه های استانی سعی کرده ایم از همه ظرفیت ها استفاده کنیم و منتظر نقطه نظرات شما هستیم . قالیباف همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره چالش های پیش روی کشور عنوان کرد یکی از چالش ها و اشکالات مدیریت متمرکز و سیستم های اداری – اجرایی متمرکز است. در هر کجا که می خواهیم کاری انجام دهیم باید در تهران تصمیم گیری شود این در حالی است که در هیچ کجای دنیا این کار را نمی کنند. در همین زمینه کتابی تحت عنوان حکومت های محلی که موضوع پایان نامه بنده در سال 79 بود، منتشر شده است. البته این کتاب 3 جلد است ، یک جلد آن چاپ شده و 2 جلد دیگر آن نیز آماده چاپ است. در موضوع ژئوپولتیک که پایه سیاست خارجی و دولت های محلی بر اساس توزیع فضای قدرت است.
 
وی در پایان تاکید کرد :از برنامه های قطعی ما آن است که ساختار متمرکز اداری و اجرایی را به ساختاری نیمه متمرکز تبدیل کنیم تا تصمیماتی که جنبه تصدی گری دارد، هر چقدر بزرگ باشند در استان ها دنبال شود. در عین حال که این سیستم را در شهرداری تهران نیز دنبال کرده ایم.