ریزگردها از مخرب ترین مشکلات زیستی محسوب می شوند چرا که بر تمام گونه های گیاهی و جانوری تاثیر داشته و با تهدید گونه ها ی نادر جانوری و گیاهی ارزش اکولوژیکی و یا ارزش اقتصادی آنها را تهدید می کنند.

جنگل های زاگرس یکی از مهمترین اکوسیستم های گیاهی در ایران محسوب می شوند، چرا که بسیاری از این جنگل ها در شرایط سخت خشک سالی نیز دوام آورده اند اما همین جنگل ها که به ریه های ایران معروفند در مقابل ریزگردها و آثار مخرب آن تاب مقاومت ندارند.

به گزارش مهر، بروز گرد و غبار مشکلات عدیده ای را برای مردم مناطق درگیر با این پدیده به وجود آورده است، از شیوع بیمارها گرفته تا آثار مخرب آن بر گیاهان، کشاورزی و...از جمله این مشکلات است.

به طور معمول همه صاحبنظران وجود گیاهان و درختان را فیلتری برای کاهش آلاینده های زیست محیطی می دانند اما همین درختان خود در معرض خطر آثار مخرب ناشی از شیوع این ریزگردها بوده و دیگر قادر به تلطیف کردن هوا نیستند.

قطر بسیار کم این آلاینده ها باعث شده تا بتوانند محفظه های موجود بر روی برگ ها را مسدود و مانع از تنفس گیاهان شوند.

سال هاست که چتر این پدیده بر سر درختان مناطق زاگرس سایه افکنده و در واقع ریه های ایران را مسدود و مانع از تنفس درختان این مناطق شده است.

در طی چند سال گذشته بروز این پدیده موجب برگزاری نشست ها و میزگردهای زیادی شده است که نهایت نتایج آن استفاده از ماسک فیلتردار برای افراد و تذکراتی درباره عدم خروج از منزل برای افراد آسیب پذیر بوده است اما این نکته مورد غفلت واقع شده که درختان قادر به استفاده از ماسک فیلتر دار نیستند.

جنگل های زاگرس ریه های ایران هستند

در این خصوص یک متخصص بهداشت محیطی با بیان اینکه جنگل های زاگرس ریه های ایران هستند گفت: آثار ناشی از شیوع ریزگردها بر همه ابعاد زندگی استان های درگیر با این پدیده تاثیراتی بسیار منفی داشته و در واقع زندگی را از این مردمان گرفته است.

دکتر مقداد پیر صاحب در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پدیده گرد و غبار در مناطق درگیر با پدیده مشکلات زیادی را به وجود آورده که از آن جمله تاثیرات زیانبار بر اکوسیستم گیاهی غرب است.

وی افزود: همواره گیاهان عامل تنفسی محیط زیست بوده و با ویژگی خاصی که داشته اند به پاکسازی هوای آلوده کمک می کنند اما پدیده گرد و غبار موجود خود عاملی بر آسیب دیدن این فیلترهای طبیعی محیط زیست شده و در واقع نفس آنها را بند آورده است.

پیرصاحب ادامه داد: جنگل‌های زاگرس به عنوان یکی از مهمترین فیلترهای طبیعی یا همان ریه های ایران هستند، اما مقدار قابل توجهی از این جنگل‌ها در سال های گذشته از بین رفته‌ و استمرار وجود ریزگردها روند تخریب جنگل ها را سرعت بخشیده است.

تغییر اقلیم منطقه/افزایش سیلاب ها

این متخصص بهداشت محیطی تصریح کرد: پدیده گرد و غبار در این مناطق علاوه بر کاهش ظرفیت تنفسی باعث تغییر اقلیم منطقه و نیز موجب افزایش سیلاب ها نیز می شود.

کاهش کمی و کیفی محصولات کشاورزی

وی در بخش دیگر با اشاره به عوارض مخرب این ریزگردها بر محصولات کشاورزی این مناطق گفت: ریزگردها باعث کاهش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی و باغی شده و هم چنین باعث خشکی درختان می شود.

وی افزود: ریزگردها بر محصولات دامی نیز تاثیرات مخربی دارند که از جمله این تاثیرات می توان به کاهش تولید عسل توسط زنبورها و یا تاثیرات آن بر مراتع و محل چرای دام ها اشاره کرد که در این صورت دام ها از تغذیه کافی برخوردار نبوده و به اندازه کافی بهره وری ندارند.

ریزگردها، تهدید گونه های گیاهی و جانوری نادر

این متخصص بهداشت محیط گفت: ریزگردها از مخرب ترین مشکلات زیستی محسوب می شوند چرا که بر تمام گونه های گیاهی و جانوری تاثیر داشته و با تهدید گونه ها ی نادر جانوری و گیاهی ارزش اکولوژیکی و یا ارزش اقتصادی آنها را تهدید می کنند.

وی تصریح کرد: تاثیر این ریزگردها بر گیاهان دارویی باعث ضررهای زیادی شده به طوری که به مرور زمان شاهد از بین رفتن گیاهان اینچنینی با ارزش اقتصادی خواهیم بود.

ریزگردها و خطر حریق در جنگل ها

پیرصاحب گفت: از جمله تاثیرات منفی ریزگردها بر روی گیاهان می توان به جلوگیری از پدیده فتوسنتز اشاره کرد و گفت: این اتفاق به دلیل نرسیدن نور خورشید به برگ گیاهان و نیز پوشیده شدن سطح برگ ها از گردوغبار، پدیده فتوسنتز گیاهان مختل می شود که این امر باعث تسریع در خشک شدن مراتع و جنگل ها می شود و پدیده‌ای را که به دنبال خنک شدن هوا در پاییز صورت می گیرد به تابستان منتقل کرده که باعث افزایش حریق می شود.

کاهش حجم آب سدها/افزایش استفاده از مواد شیمیایی برای تصفیه

پیرصاحب از دیگر تاثیرات مخرب ریزگردها را کاهش حجم آب سدها دانست و گفت: وجود میلیون ها گرد و غبار بر روی مرزهای باعث شده که به دنبال یک بارندگی حجم ریزگردها و غبار شسته شده به آب رودخانه ها ریخته و سپس به سدها منتقل شود که این خود باعث کاهش حجم آب سدها می شود.

وی افزود: وجود ریزگردها در آب رودخانه و سدها باعث افزایش مصرف مواد شیمیایی برای تصفیه آبها شده که خود اثرات زیانباری را به دنبال دارد.

وجود باکتری، قارچ و و یروس در ریزگردها/وجود رادیواکتیو دور از ذهن نیست

این متخصص بهداشت محیطی گفت: وجود عواملی چون قارچ‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌های بیماری زا و فلزات در ریزگردها از دیگر عوامل تاثیرگذار و مخرب ناشی از این پدیده بود و وجود مواد رادیو اکتیو در این ریزگردها دور از ذهن نیست که در حال بررسی آن هستیم.

پیر صاحب افزود: به دلیل اینکه ریزگردها جزو آلاینده های چندفاکتوری محسوب می شوند ممکن است باعث کاهش طول عمر شده و هم چنین بستری برای شیوع بیماری های نوپدید و بازپدید(بیماری هایی که منقرض شده و باز می گردند) هستند.

وی ادامه داد: مخاطره آمیز بودن برای گرو ه های حساس جامعه مثل کودکان و سالمندان و بیماران و تاثیر بر کیفیت زندگی و کاهش امید به زندگی در در داز مدت از دیگر آثار مخرب آن بر جامعه هدف است.

کاهش ساعات کار مفید و بهره وری

دبیر علمی نخستین هم اندیشی بین المللی ریزگردها و متخصص بهداشت محیط اثرات مخرب و منفی ریزگردها بر مسائل اقتصادی و رفاهی را از دیگر آثار ناشی از پدیده گرد و غبار دانست و گفت: وجود ریزگردها باعث کاهش ساعات کاری و کار مفید در افراد شده که بر اقتصاد مناطق درگیر با پدیده بسیار تاثیر گذار است.

مصرف آب و برق بالا

وی افزایش مصرف آب برای شستشوی گرد و غبار از روی خودروها و فضاهای داخلی منزل و...، افزایش مصرف برق برای جارو کشی منازل و... را از دیگر اثرات منفی ناشی از شیوع ریزگردها بر رفاه و اقتصاد جامعه دانست و گفت: این پدیده تقریبا اثرات زیانباری را بر تمام زوایای زندگی مردم این مناطق دارد.

تاثیرات منفی بر صنایع/صنایع دارویی و غذایی در معرض خطر

وی با اشاره به تاثیرات منفی این پدیده بر روی سایر بخش ها گفت: از جمله تاثیرات این پدیده بر صنعت بوده چرا که این پدیده همه صنایع را تحت تاثیر قرار می دهد اما تاثیر آن بر صنایع دارویی و غذایی بیش از سایر صنایع مشهود است.

پیرصاحب تصریح کرد: تعدادی از صنایع چون صنایع فولاد و یا تولید مواد غذایی باید از هوای پاک استفاده کنند و وجود ریزگردها باعث توقف تولید یا کاهش کیفیت تولیدات آنها خواهد شد.

افزایش سوخت خودروها

پیر صاحب افزود: ریزگردها موجب مشکلاتی در فیلتر خودروها شده و با ورود ریزگردها به بنزین باعث کاهش ظرفیت فیلتر خودرو و افزایش سوخت خودرو نیز می شوند.

این متخصص بهداشت محیطی گفت: همانگونه که ذکر شد ریزگردها بر تمام ابعاد تاثیرات مخرب دارد اما بیشترین آثار و ضربه آن به کشاورزی و اقتصاد است.

مهمترین منشا ریزگردها کشور عراق است

دبیرعلمی نخستین هم اندیشی بین المللی ریزگردها در خصوص منشا این ریزگردها گفت: مهمترین منشا 90 درصد ریزگردها کشور عراق بوده و خشکی حوزه آب ریز دجله و فرات به دنبال تعداد زیاد سدهای ایجاد شده، خشکی خورها و نیزارهای جنوب عراق و تبدیل آن به کانون های آلودگی و جنگ عراق و تردد تانک ها و وسایل سنگین در عراق باعث فرسایش و گسست خاک شده و نهایتا پدیده گرد و غبار را موجب شده است.

غرامت 4 تا 30 میلیون دلاری در اثر شیوع ریزگردها

وی گفت: براساس بررسی های علمی و اقتصادی انجام شده از ابتدای شیوع تا سال 91 در 22 استان درگیر با پدیده گرد و غبار، در خوشبینانه ترین حالت 4 تا 5 میلیارد دلار و در حالات بالای آن بیش از 30 میلیارد دلار به اقتصاد این مناطق ضربه وارد کرده است.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: متاسفانه میزان ریزگردها در هوای کرمانشاه تا 10 برابر استانداردهای تدوین شده توسط سازمان جهانی بهداشت نیز رفته و این تهدیدی جدی را برای این استان و استان های درگیر نشان می دهد.

کنترل از مبدا شیوع/آمادگی آموزش به کشور عراق

وی راهکار مقابله با این پدیده را کنترل آن در مبدا شیوع دانست و گفت: این امر نیاز به همت و حمایت طرف عراقی داشته و اینان باید بتوانند از روش های علمی در مقابله با این پدیده بهر بگیرند که کشور ایران هم اکنون آمادگی آموزش این روش ها را به عراق دارد.

پیر صاحب افزود: البته این اقدام نیاز به فرصت زمانی زیادی داشته و در درازمدت جوابگو خواهد بود اما در صورت تامین اعتبارات می توانیم ظرف 10 سال به شرایط نرمال برسیم.

تجهیز اماکن به سیستم های تهویه

دبیر علمی نخستین هماش بین المللی مقابله با ریزگردها هم چین راهکارهایی رابرای مقابله با این پدیده در مقصد عنوان کرد و گفت: مردم استان های درگیر باید در هنگام بروز این پدیده حتی الامکان از تردد و فعالیت های بدنی اجتناب و منازل، محل کار و کارخانجات را مجهز به سیستم تهویه مناسب بنمایند.

پیرصاحب افزود: بر این اساس باید انواع سیستم های تهویه مطالعه و براساس کارایی بهترین سیستم جهت نصب در امکان ذکر شده برای جلوگیری از ورود ریزگردها نصب شود.

استفاده از ماسک های فیلتر دار بدون عوارض

وی هم چنین در خصوص مراقبت های شخصی برای مقابله با پدیده مذکور گفت: در این مورد نیز باید انواع ماسک های فیلتر دار مطالعه و اگر این ماسک ها خود دارای مشکلات بهداشتی و شیمیایی نباشند به مردم معرفی و مورد استفاده قرار گیرند.

اجتناب از کاشت گونه های گیاهی آسیب پذیر/اقدام به کاشت گونه های مقاوم و پالاینده

پیرصاحب خاطر نشان کرد: بیشترین تاثیرات مخرب ریزگردها بر بخش کشاورزی بوده که متاسفانه نمی توان کار زیادی در این مورد انجام داد اما می توان از کاشت گونه های آسیب پذیر در برابر ریزگردها در این مناطق اجتناب کرده و گونه های مقاوم را جایگزین کنیم.

دبیر علمی نخستین هماش بین المللی مقابله با ریزگردها در پایان گفت: ایجاد ضای سبز و منابع طبیعی با بهره گیری از گونه ها ی مقاوم و هم چنین گونه هایی که بتوانند خود ریزگردها را پالایش کنند از دیگر اقدامات مقابله با این پدیده در مقصد است.