زنان دیگر میلی به پشت میزنشینی ندارند!

کارشناسان حوزه کار بر این باورند که امروز دیگر نمی‌توان زنان را به کارهای پشت میزنشینی و منشیگری محدود کرد و این نگاه توهین به زنان است چرا که دیدگاهها و نیازهای زنان نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است.

به گزارش ایسنا، آخرین گزارش مرکز آمار ایران در حالی نرخ بیکاری مردان را 9.1 درصد اعلام کرده که نرخ بیکاری زنان بیش از دو برابر مردان بوده و به رقم 18.9 درصد رسیده است، این امر بیانگر آن است که زنان بیش از مردان در جست وجوی کار هستند.

براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، بدترین وضعیت بیکاری در کشور مربوط به زنان آن هم در گروه سنی 20 تا 24 سال است. آمارها نشان می‌دهد که میزان بیکاری این گروه در حدود 47.2 درصد و نرخ بیکاری زنان 25 تا 29 ساله کشور 35 درصد است؛ همچنین نرخ بیکاری مردان در روستاها 8.2 و نرخ بیکاری زنان روستایی 11 درصد به ثبت رسیده است.

آمارها گویای اوضاع نامناسب اشتغال زنان در کشور است و به نظر می‌رسد ‌علیرغم توانمندی‌ها و پتانسیل‌های بالایی که زنان ایرانی دارند آنچنان که باید نتوانسته‌اند به سهم شایسته‌ای از بازار کار دست یابند.

امروز افزایش سطح تحصیلکرد‌گی زنان یک شاخصه و مولفه مهم در توسعه و پیشرفت کشورها محسوب می‌شود و از این نظر رو به افزایش بودن آمار زنان تحصیلکرده در کشور یک امتیاز بزرگ به شمار می‌رود با این حال نوع نگاه به جنس زن در انجام برخی کارها و دغدغه تفکیک شغل مردانه از زنانه، فقدان تناسب میان بازار کار و نظام آموزشی، کمبود شغل و مهیا نبودن امکانات لازم برای پرورش ایده‌های خلاق موجب شده تا شرایط استفاده مناسب از ظرفیت بالقوه زنان آن طور که باید فراهم نشود.

در همین زمینه حمید حاج اسماعیلی - تحلیلگر بازار کار - جدی‌ترین مانع بر سر راه مشارکت زنان وعدم اعتنای جدی به آنها را نگاه سنتی و جنسیتی به زنان می‌داند و می‌گوید: از گذشته زنان گروهی خانه‌دار تلقی شده‌اند که تامین نیازهای آنها برعهده مرد بوده و مشارکت آنها در جامعه بیشتر در صحنه‌های سیاسی و اجتماعی بوده است در صورتی که در جوامع مدرن زنان همپای مردان در تمام فعالیتها نقش دارند.

به اعتقاد وی این نگاه محدود و سنتی نه تنها در فرهنگ جامعه بلکه در نگاه دولتمردان و سیاستگذاران هم هست و یکی از اصلی‌ترین موانع حضور و مشارکت زنان در امر توسعه کشور به شمار می‌رود در حالی که میل زنان برای مشارکت و انجام کارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیش از گذشته شده و پذیرش آنها در دانشگاهها همپای مردان این امر را به خوبی نشان می‌دهد.

حاج اسماعیلی اشاره‌ای هم به افزایش سن ازدواج در کشور دارد و می‌افزاید: سن ازدواج دختران در ایران بالا رفته و به استقلال مالی بیش از گذشته نیاز پیدا کرده‌اند، خانواده‌ها نیز عمدتا نمی‌توانند آنها را تامین کنند در نتیجه برای داشتن استقلال مالی به دنبال شغل و گرفتن سهم خود از بازار کار هستند.

از نگاه برخی کارشناسان در حال حاضر وضعیت اشتغال زنان در ایران همچون بسیاری از کشورهای در حال توسعه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد توجیه آنها این است که زنان در مقایسه با مردان فرصتهای شغلی کمتری دارند و غالباً در بخشهای غیر رسمی با دستمزد اندک مشغول کار هستند که عمدتا به دلیل کاهش دستمزدها و نارضایتی از شرایط کار به تغییر شغل و یافتن شغل جدید با حقوق مکفی روی می‌آورند.

فتح الله بیات - رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور - می‌گوید: در بحث اشتغال به دلیل اینکه در حال حاضر با مازاد عرضه نیروی کار نسبت به تقاضا مواجه هستیم، فضایی به وجود آمده که می‌توان به راحتی از نیروی کار سوء استفاده کرد، متاسفانه زنان به لحاظ اینکه نسبت به مردان قانع‌ترند با حقوق و دستمزد پایین هم حاضر به کار در بخش‌های مختلف می‌شوند.

به گفته وی قانع بودن زنان در کارهایی که به عهده می‌گیرند موجب محرومیت آنها از دستیابی به حقوق واقعی شده است، از طرفی پذیرش کار با حقوق اندک از سوی زنان، شرایط کار برای مردان را تا حدی سخت کرده است تا جایی که زمینه اشتغال مردان در برخی مشاغل را به خطر انداخته است.

بیات درعین حال با تاکید بر لزوم شاغل بودن زنان می‌افزاید: مخالف کار زنان نیستیم زنان باید در عرصه اجتماع فعالیت کنند ولی آنها نباید اجازه بدهند که مورد سوء استفاده واقع شوند و با حداقل‌هایی که به آنها پرداخت می‌شود به ابزار کاری برای کارفرمایان مبدل شوند.

بی تردید دنیای امروز برای زنان همپای مردان جایگاه ویژه‌ای قایل شده است اما اینکه از نقش زنان در جامعه چشم‌پوشی کنیم در واقع از نیمی از سرمایه نیروی انسانی خود در جامعه چشم‌پوشی کرده‌ایم.

فعالان حوزه کار بر این باورند که هیچ مانعی برای حضور و مشارکت زنان همپای مردان وجود ندارد و در بسیاری از بخشها دقت و تعهد زنان و شرایط کار آنها بیش از مردان می‌تواند موثر و نقش آفرین باشد.آنها تاکید دارند که برای برجسته کردن مشارکت زنان در جامعه باید به سمت تشکیل نهادهای صنفی، مدنی و غیردولتی رفت چرا که این نهادها می‌توانند حضور و دخالت زنان در عرصه‌های مختلف را تضمین کنند.

هادی ابوی - سخنگوی کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران - معتقد است که زنان برای آنکه بتوانند به مطالبات و حقوق واقعی خود در حوزه کار دست یابند بهتر است که به عضویت نهادها و انجمن‌های صنفی در آیند.

وی می‌گوید: زنان در تشکل‌های صنفی به ندرت حضور دارند، دنبال حقشان نیستند و به همان حداقل‌هایی که می‌گیرند راضی هستند در صورتی که اگر در تشکل‌های صنفی مربوط به خود حضور پیدا کنند پیگیری مطالبات و حقوق آنها بهتر انجام می‌شود.

پیشنهاد ابوی به بانوانی که در بنگاههای کوچک یا واحدهای تولیدی و صنعتی مشغول کار هستند این است که برای خود تشکل صنفی ایجاد کنند و مدیریت تشکل‌های صنفی را هم به جهت آگاهی و شناخت بهتر از مشکلات، خود برعهده بگیرند.

وی به نگاه متفاوتی که نسبت به شغل‌های مردانه و زنانه در جامعه وجود دارد، اشاره کرده و می‌گوید: این نگاه از گذشته در فرهنگ و جامعه ما بوده و هنوز هم هست که در برخی مشاغل مردان نمی‌توانند مثل زنان ورود پیدا کنند یا به جای آنها کار کنند، برخی حرفه‌ها مثل پرستاری هست که ایجاب می‌کند زنان در آنها مشغول به کار شوند تا اینکه مردان آن را برعهده بگیرند و عمده این مسایل به نگاه دولت بر می‌گردد که باید در این جریان به کمک بیاید.

سخنگوی کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران کشور درعین حال فعال بودن جمعیت زنان را مورد اشاره قرار داده و می‌گوید: امروز زنان دانشگاهها را در اختیار گرفته و در بازار کار هم حضور پیدا کرده‌اند ولی این مشارکت و حضور باید پررنگتر و سهم اندک آنها در بازار کار ارتقا داده شود.

در جامعه امروز زنان نقش مهم و و تاثیرگذاری در خلق فرصتهای شغلی و کسب و کار دارند به نحوی که نیمی از جمعیت کشور و بخش قابل توجهی از جمعیت فعال اقتصادی را زنان تشکیل می‌دهند و نسبت آنها در جامعه تحصیلکرده نیز رو به افزایش است تا آنجا که آمارها از پیشی گرفتن زنان در تصاحب صندلی‌های دانشگاه خبر می‌دهد.

ازسوی دیگر امروز نمی‌توان زنان را به کارهای پشت میزنشینی و منشیگری محدود کرد و به گفته تحلیلگران بازار کار این نگاه توهین به زنان است زیرا دیدگاه و نیازهای زنان در ایران نسبت به گذشته تغییر کرده است، اکنون زنان در عرصه‌های صنعت، خدمات و کشاورزی به طور چشمگیر و قابل توجهی به ایفای نقش می‌پردازند و پذیرش ظرفیتهای دانشگاهی در رشته‌های مختلف نیز نشان داده که زنان حتی قابلیتهای خود را رشته‌های فنی، صنعتی به خوبی نشان داده‌اند.

اخیرا شورای عالی اشتغال تدوین بسته سیاستی اجرایی اشتغال پایدار زنان را به معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری ارائه کرده که براساس آن تا پایان شهریور ماه برای تدوین این سیاستها به معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری فرصت داده شده است.

به گفته شهیندخت مولاوردی - معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری - ازدواج و اشتغال جوانان و زنان از اولویتهای اساسی دولت یازدهم است و با توجه به روند روز افزون فارغ التحصیلان دختر در دانشگاهها که به دنبال فرصت شغلی مناسب با تحصیلات خود هستند اجرای این بسته بخشی از مشکلات اشتغال زنان را مرتفع می‌کند.

فارغ از این موضوع، نقش و تاثیرگذاری وزارت ورزش و جوانان در این خصوص نباید نادیده گرفته شود، هم اکنون از سوی دختران و زنانی که در گروه سنی 15 تا 29 سال قرار دارند تمایل بیشتری برای ورود به بازار کار دیده می‌شود که وزارت ورزش و جوانان باید با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به طور جدی در این زمینه وارد عمل شود و بستر ورود این گروه از زنان به بازار کار را فراهم کند.

با توجه به مشارکت همه جانبه زنان در آموزش ‌عالی و حضور مؤثر در عرصه‌های علم و اقتصاد، ایجاد کسب و کار مبتنی بر کارآفرینی از سوی زنان در مقیاس‌های کوچک و متوسط دستاوردهای مهمی خواهد داشت از این رو دولت برای استفاده بهینه از ظرفیتها و توانانی‌های زنان، مقابله با بحران بیکاری و دستیابی به رشد اقتصادی باید نقش کارآفرینی زنان را در توسعه همه جانبه به ویژه توسعه اقتصادی تقویت کند و امکانات و شرایط لازم برای ایجاد کسب و کار و خلق فرصتهای شغلی از سوی زنان را به وجود آورد.