چگونگی مبارزه با بیماری های واگیردار ویروسی در آینده

عصرایران؛ محمد مهدی حیدرپور - ظهور بیماری های ویروسی طی چند وقت اخیر در کانون توجه جهانی قرار داشته است. مهم‌ترین آنها از نظر آمار مرگ و میر انسانی به ویروس ابولا تعلق دارد که شکل گیری یکی از بزرگترین بیماری های واگیر در تاریخ را موجب شده است.

به گزارش "گروه علم و فناوری" عصرایران، انسان ها مسیری طولانی را برای جلوگیری از بیماری های ویروسی طی قرن گذشته طی کرده اند. امروزه، کودکان در کشورهای پیشرفته جهان به طور مرتب واکسن هایی را در برابر بیماری های ویروسی مانند فلج اطفال دریافت می کنند. اما همچنان درمان های اندکی برای بیماری های ویروسی نسبت به بیماری هایی با منشا باکتری وجود دارند.

پس در آینده انسان چگونه از خود مقابل ویروس ها محافظت می کند؟ کارشناسان در حال بررسی و آزمایش روش هایی برای یافتن درمان های دارویی جدید و همچنین پیشگیری از سرایت بیماری در مراحل اولیه ظهور آن هستند.

عقب ماندگی در درمان بیماری های ویروسی

روند درمان بیماری های ویروسی به طور کلی نسبت به درمان بیماری های باکتریایی عقب افتاده اند. یکی از دلایل این مساله فعالیت دانشمندان برای کشف و معرفی درمان های ضد باکتریایی بوده است. در حقیقت، آگاهی و اطلاعات دانشمندان درباره بیماری های باکتریایی بسیار بیشتر از بیماری های ویروسی است.

ویروس ها نسبت به باکتری ها اندازه بسیار کوچک‌تری دارند و همچنین دارای ژن ها و یا پروتئین های کمتری برای هدف قرار گرفتن هستند. به گفته "درک گاترر"، پژوهشگر بیوانفورماتیک در دانشگاه لنکستر، ویروس ها اهداف دشواری برای پزشکی مدرن محسوب می شوند. آنها به طور کلی دارای ژنوم کوچکتر نسبت به باکتری ها بوده و از این رو مکان های کمتری برای یافتن شیوه مقابله با آنها وجود دارند. افزون بر این، ویروس ها بسیار سریع‌تر از باکتری ها جهش می یابند و معرفی هر شیوه درمانی ممکن است پس از مدت کوتاهی دیگر تاثیری نداشته باشد.

از سوی دیگر، باکتری ها سلول هایی زنده هستند و بسیاری از درمان های دارویی با اثرگذاری بر عملکردهای اساسی آن سلول ها مانند توانایی تکثیر کار می کنند. این در شرایطی است که ویروس ها از سلول ها شکل نگرفته و حتی دقیقا زنده نیستند - آنها از عملکرد سلول های میزبان برای تکثیر سود می برند - و از این رو دانشمندان نمی توانند عملکردها یا تکثیر ویروس را به روشی سنتی هدف قرار دهند. به بیان دیگر، هنگامی که در تلاش برای کشتن یک ویروس هستید در حقیقت برای کشتن سلول میزبان تلاش می کنید.

آنتی بیوتیک ها برای ویروس ها؟

معرفی نخستین آنتی بیوتیک ها در دهه 1940 به عنوان درمانی معجزه‌گر برای بیماری ها شناخته می شد. چند دهه بعد، دانشمندان داروهایی برای مقابله با ویروس ها معرفی کردند که به نام ضد ویروس ها شناخته می شوند. با این وجود، اگرچه طیف وسیعی از آنتی بیوتیک ها وجود دارند که یک تک دارو برای مقابله با چندین باکتری هستند، اکثر داروهای ضد ویروس برای یک نوع ویروس خاص - برخی از آنها برای مقابله با دو یا سه ویروس - کاربرد دارند.

برخی از موفق‌ترین داروهای ضد ویروس آنزیم خاصی به نام "ترانس کریپتاز معکوس" را مهار می کنند. برخی از داروهای ضد HIV به این شیوه کار می کنند. با این وجود، تنها ویروس های RNAدار مانند HIV و ابولا از ترانس کریپتاز معکوس استفاده می کنند و از این رو داروهای مقابله با این آنزیم برای ویروس های DNAدار کارایی ندارد. افزون بر این، ساختار ترانس کریپتاز معکوس با توجه به نوع ویروس می تواند بسیار متفاوت باشد و بر همین اساس است که ضد ویروسی که برای مقابله با HIV کاربرد دارد ممکن است در برابر ابولا کارایی نداشته باشد.

کشف داروهای جدید

خبر خوب این است که به لطف فناوری های جدید کشف داروهای ضد ویروس نسبت به گذشته آسان‌تر شده است. چند دهه پیش، پژوهشگران مجبور به آزمایش جداگانه داروهای بالقوه بودند و این می توانست به معنای مدت زمان سه تا شش ماه برای آزمایش 100 داروی بالقوه باشد. اما امروزه با به به کارگیری ربات ها فرایند خودکار شده و آزمایش 100 دارو تنها به چند روز زمان نیاز دارد.

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر