«ما احتياج نداريم کنگره اين توافق را تأیید کند، ما فقط نیاز داریم کنگره آن را برهم نزند»؛ اين پاسخ سخنگوي كاخ سفيد است به سؤال خبرنگاري كه از او مي‌پرسيد «براي تأیید توافق با ايران به چند رأی در کنگره احتياج است؟» پاسخ سخنگوي كاخ سفيد بيشتر نوعي ازسربازكردن مي‌نمايد چون تحرك ديپلماتيك فراوان كاخ سفيد و اعضاي آن‌ و تلاش براي تأیید توافق هسته‌اي با ايران در كنگره آمريكا (مجلس نمايندگان و مجلس سنا) كم‌سابقه است.

به گزارش شرق، براي دو هفته‌، چند عضو كابينه اوباما به پاي ثابت و حاضر در مجلس نمايندگان تبديل شده بودند و ساعت‌ها به سؤالات آنها پاسخ مي‌دادند، اما بعد باراك اوباما تصميم گرفت به اين روند خاتمه دهد و در فراخواني عمومي از مردم خواست تا با نمايندگانش در مجلس تماس گرفته و تلاش كنند آنها را متقاعد كنند. اما بخش ديگر كنگره يعني اعضاي سنا و افكار‌عمومي هنوز هدف اصلي اقناع تيم دولت اوباما هستند.

نخستين دموكرات مخالف

راه اقناع سناتورها نيز هموار نيست. چاک شومر، سناتور دموکرات از نیویورک، روز گذشته با توافق هسته‌اي ايران و ١+٥ مخالفت كرد. او در بیانیه مفصلی که در مورد این توافق منتشر کرده، نوشته كه «مفاد این توافق مانع از دسترسی ایران به اسلحه اتمی نمی‌شود و خواسته است تا هرگونه اقدام دیپلماتیک برای حل این مسئله، پس از واردکردن فشار بیشتر بر ایران دنبال شود».

به گزارش بي‌بي‌سي، این سناتور دموکرات ضمن نامناسب و ناکافی‌دانستن توافق اخیر گفته است به جای آن «بهتر است تحریم‌های آمریکای برجا بماند و تشدید شود، تحریم‌های ثانوی در مورد کشورهایی که این تحریم‌ها را نادیده می‌گیرند اعمال شود و آنگاه راه دیپلماسی، ولو دشوار، یک بار دیگر پیموده شود». او گفته است که در نظر دارد در رأی‌گیری در مورد این توافق، همراه با سناتورهای جمهوری‌خواه به آن رأی منفی بدهد.

سناتور شومر نخستین عضو دموکرات سنای آمریکاست که رسما قصد خود از مخالفت با توافق هسته‌ای با ایران را اعلام می‌کند. پیش‌تر، الیوت انگل، عضو دموکرات مجلس نمایندگان کنگره، که او هم مانند سناتور شومر یهودی است، گفته بود که به توافق هسته‌ای رأی منفی خواهد داد.

وتو در وتو

يك ماه و ١٠ روز ديگر باقي ‌مانده تا اعضاي كنگره آمريكا به تصويب توافق ايران و كشورهاي ١+٥ بپردازند اما آنها تا آن‌زمان (١٧ سپتامبر، ٢٦ شهريور) فرصت دارند كه به بررسي توافق بپردازند. اين توافق بايد در سنا هم بررسي شود و به نظر مي‌رسد ماراتن تأیید توافق زودتر از اينها آغاز شود.

توافق هسته‌اي ايران و كشورهاي ١+٥ روز ٢٣ تيرماه در وين به دست آمد و يك هفته بعد به شكل قطع‌نامه‌اي در شوراي امنيت تصويب شد. نمایندگان حزب جمهوری‌خواه در کنگره كه در اکثریت قرار دارند، مخالف این توافق هستند، اما رئیس‌جمهوري آمریکا اعلام کرده است در صورت ردشدن آن در کنگره، از حق وتوی خود استفاده خواهد کرد.

درصورتی‌که همه جمهوری‌خواهان با توافق جامع هسته‌اي مخالف باشند، ‌اوباما برای عملی‌کردن وتوی خود به رأی ١٦٥ دموکرات از کل ١٨٨ رأی دموکرات نیاز دارد.برای خنثی‌کردن وتوی رئیس‌جمهور به رأی دو سوم نمایندگان کنگره احتیاج است.

مجلس نمايندگان آمريكا با ٤٣٤ عضو، تركيب شكننده‌اي از دموكرات‌ها و جمهوري‌خواهان است ١٨٨ عضو اين مجلس دموكرات و ٢٤٦ نفر آنها جمهوري‌خواه هستند. براي رد توافق بايد دوسوم آرا يعني ٢٩٠ رأي داشته باشند.

حداقل ٤٤ دموکرات در مجلس نمایندگان و ١٣ دموکرات در سنا باید به اوباما پشت کنند و در مخالفت با توافق‌نامه به جمهوری‌خواهان بپیوندند تا اکثریت؛ دو‌سوم اعضای مجلس نمایندگان و سنا برای غلبه بر وتوی اوباما حاصل شود. درحالي‌كه حزب جمهوری‌خواه بیشتر کرسی‌ها را در سنا و مجلس نمایندگان کنگره آمریکا در اختيار دارد، حمایت تمامی نمایندگان این حزب در کنگره، به‌سادگی می‌تواند مخالفت با توافق را تصویب کند.

حتي اگر اوباما بخواهد اين رأي را وتو كند، اگر دوسوم از نمایندگان هر دو مجلس کنگره با وتوی رئیس‌جمهوری مخالفت کنند، این مصوبه لازم‌الاجرا خواهد بود. در شرايطي‌كه اميدي به تغيير نظر جمهوري‌خواهان نیست، دولت اوباما مجبور است روي نمایندگان دموکرات سرمايه‌گذاري كند تا آنها براي لغو وتوی رئیس‌جمهوری با جمهوري‌خواهان هم‌نوا نشوند.

شومر مي‌تواند تأثيرگذار باشد

اگرچه تلاش‌هاي اخير باراك اوباما به‌ويژه سخنراني او در دانشكده امريكن، نظر ١٠ عضو بلاتكليف دموکرات کنگره را به اين توافق جلب كرد اما به نظر مي‌رسد اعلام مخالفت جدي «چاک شومر» با سناتورهاي دموكرات و يهودي، روي آراي ديگر اعضاي دموكرات كنگره هم تأثير بگذارد و تعداد بيشتري به مخالفان توافق بپردازند.

سناتور شومر، نخستین عضو دموکرات سنای آمریکاست که رسما قصد مخالفت با توافق هسته‌ای با ایران را اعلام می‌کند. پیش‌تر، الیوت انگل، عضو دموکرات مجلس نمایندگان کنگره که او هم مانند سناتور شومر، یهودی است، گفته بود به توافق هسته‌ای رأی منفی خواهد داد.

اما سناتور شومر در حالي لقب اولين سناتور مخالف را براي خود رقم زد كه سنا از روز گذشته به تعطيلات رفت و مجلس سنا و نمایندگان روز هشتم سپتامبر به واشنگتن بازمی‌گردند و احتمالا از همان زمان بررسي توافق را آغاز مي‌كنند.

نيويورك تايمز در مطلبي درباره بيانيه شومر نوشته «گفته‌ می‌شود پس از بررسی‌های گسترده درباره توافق و انجام چند دیدار با باراک اوباما، وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، شومر اعلام کرده از رد توافق حمایت می‌کند که این امر ممکن است بر برخی دیگر از دموکرات‌ها که هنوز تصمیمی در این‌باره اتخاذ نکرده‌اند، تأثیر بگذارد».

او در حالي از رد توافق حمايت كرده كه اوباما تاکنون با بیش از ٨٠ نماینده کنگره به صورت فردی یا به صورت گروه‌های کوچک درباره توافق هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرده است. گفته شده كه اوباما به‌زودي میزبان یک میهمانی در کاخ سفید با حضور صد نفر از دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا خواهد بود. به نظر مي‌رسد اين ميهماني بتواند نظر تعداد بيشتري از اعضاي كنگره را جلب كند.

باراک اوباما، در سخنراني اخيرش در دانشگاه امریکن در واشنگتن با دفاع از توافق هسته‌اي با ايران از نمایندگان کنگره آمریکا خواست که بدون درنظر‌گرفتن ملاحظات حزبی، به آن رأی دهند. اوباما هشدار داد که اگر کنگره این کشور جلو اجرای توافق جامع اتمی با ایران را بگیرد، نه‌تنها مهار برنامه اتمی ایران و نظام تحریم‌ها ازدست می‌رود، بلکه اعتبار آمریکا به‌عنوان رهبر دیپلماسی جهان نابود خواهد شد.

تماشاخانه