در دهه های اخیر شیوع بیماری ام.اس در ایران رشد فزاینده ای یافته به طوریکه میانگین شیوع این بیماری در ایران اکنون حدود 50 بیمار در 100 هزار نفر جمعیت می باشد.

متخصصان پزشکی ام.اس را یک بیماری ناتوان کننده، مرموز و عجیب با علائم هزار چهره معرفی می کنند که سیستم عصبی مرکزی، مغز و نخاع فرد را درگیر می کند.

بر اساس آمارهای ارائه شده، هم اکنون افزون بر دو و نیم میلیون نفر در جهان مبتلا به بیماری ام.اس یا Multiple sclerosis هستند که به گفته کارشناسان ، ایران با شیوع پنج بیمار در 100هزار نفر جمعیت، در گذشته جزو مناطق کم خطر از نظر ابتلا به بیماری ام.اس در جهان شناخته می شد.

اما در دهه های اخیر شیوع بیماری ام.اس در ایران رشد فزاینده ای یافته به طوریکه میانگین شیوع این بیماری در ایران اکنون حدود 50 بیمار در 100 هزار نفر جمعیت می باشد.

براساس آمارهای ارایه شده شیوع بیماری ام.اس در زنان ایرانی سه برابر مردان می باشد، در حالیکه این میزان در بین زنان سایر کشورها شیوع دو برابری دارد.

اختلالات حسی و حرکتی، کاهش دید و اختلالات بینایی، خواب رفتگی و مورمور شدن اندام ها، اختلال در راه رفتن،کاهش حافظه ، افسردگی و سرگیجه از جمله علائم متعدد بیماری ام. اس هستند.

اگرچه علل بروز بیماری ام. اس همچنان در جهان ناشناخته است، اما کمبود ویتامین دی که نور آفتاب در تشکیل آن دخیل است، سبک زندگی غلط، رژیم غذایی نامناسب ، زندگی ماشینی و صنعتی و افزایش آلاینده ها از عوامل احتمالی شیوع این بیماری بر اساس تحقیقات حاصله عنوان شده اند.

کنگره بین المللی ام.اس با حضور متخصصان مغز و اعصاب از داخل و خارج کشور به میزبانی بیمارستان فوق تخصصی رضوی مشهد هم اکنون در حال برگزاری است.

در این کنگره تازه ترین اطلاعات مربوط به تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری ام. اس توسط متخصصان داخلی و خارجی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

***چهار استان کشور بالاترین شیوع ام.اس را دارند

یکی از سخنرانان کنگره بین المللی ام.اس در مشهد با اشاره به رشد ابتلا به بیماری ام.اس در ایران گفت: بررسی ها نشان می دهد که ایران در دهه های گذشته با یک شیب افزایشی در آمار مبتلایان به این بیماری مواجه بوده که بخشی از آن به تسریع در روش های تشخیص مربوط می شود.

دکتر سید جواد حسینی نژاد افزود: هم اکنون استان های اصفهان، چهارمحال بختیاری، فارس و تهران به ترتیب بیشترین مبتلایان به ام. اس را در ایران به خود اختصاص داده اند.

وی با اشاره به ناشناخته ماندن عوامل بروز و رشد این بیماری در کشورمان، بیان کرد: تحقیقاتی که طی پنج سال اخیر انجام شده ، حاکی از آن است که استان اصفهان با نسبت حدود 94 بیمار در هر 100 هزار نفر جمعیت، بیشترین آمار مبتلایان به ام.اس را داراست.

این متخصص مغز و اعصاب اظهار کرد: استان های چهارمحال و بختیاری با حدود 93 بیمار و فارس با حدود 77 بیمار در 100 هزار نفر جمعیت رتبه های دوم و سوم را به لحاظ ابتلا به ام. اس در کشورمان تشکیل می دهند.

حسینی نژاد افزود: تهران نیز از نظر ابتلا به ام .اس چهارمین استان کشور است، به طوریکه از هر 100 هزار نفر جمعیت در این کلانشهر حدود 74 نفر به این بیماری مبتلا هستند.

وی میزان ابتلا به ام.اس در مشهد را 57 به ازای 100 هزار نفر جمعیت عنوان کرد و گفت: نسبت بروز ام. اس در زنان مشهدی در مقایسه با مردان قریب به 3.3 درصد است.

وی در ادامه بیان کرد: افزایش آمار مبتلایان به بیماری ام.اس در ایران از جهاتی می توان به بهبود روند تشخیص و تسریع در این بیماری، افزایش طول امید به زندگی مبتلایان و کاهش مرگ و میر در این افراد و ارتقای روش های درمانی مرتبط دانست.

** افزایش بیماری ام.اس در زنان ایرانی

مدیر گروه مغز و اعصاب بیمارستان رضوی مشهد با بیان اینکه شیوع ام.اس در زنان ایرانی سه برابر مردان می باشد، گفت: شیوع این بیماری در بین زنان کشورمان بیش از میانگین جهانی است، به طوریکه این بیماری در بین زنان سایر کشورها شیوع دو برابری نسبت به مردان دارد.

دکتر محسن حکاک افزود: در مجموع شمار زنان مبتلا به این بیماری در ایران در مقایسه با آمارهای خاورمیانه و محدوده مدیترانه به مراتب بیشتر است.

وی کمبود ویتامین دی را یکی از فرضیه های مطرح در زمینه ابتلای بیشتر زنان ایران به بیماری ام.اس ذکر کرد و گفت: کمبود این ویتامین که نور آفتاب در ایجاد آن نقش بسزایی دارد، یکی از علل احتمالی بیماری ام.اس شناخته شده است.

او اظهار کرد: بر اساس تحقیقات جهانی افرادی که نزدیک خط استوا زندگی می کنند، به دلیل نزدیک بودن به آفتاب کمتر به ام.اس مبتلا می شوند، درحالی که هر چه از استوا فاصله بگیریم ابتلا به این بیماری افزایش می یابد.

این متخصص مغز و اعصاب خاطر نشان کرد: شیوع ابتلا به بیماری ام.اس در کشور طی دو دهه گذشته رشد فزاینده ای داشته است.

حکاک افزود: این در حالی است که در گذشته ایران با شیوع پنج بیمار در 100 هزار نفر جمعیت، جزو مناطق کم خطر از نظر ابتلا به بیماری ام.اس در جهان شناخته شده بود.

وی میانگین فعلی شیوع بیماری ام.اس در ایران را 50 بیمار در 100 هزار نفر جمعیت عنوان کرد و گفت: هم اکنون اصفهان با بیش از 90 بیمار در100 هزار نفر جمعیت بالاترین شیوع بیماری ام . اس را در کشورمان داراست.

وی در ادامه گفت : بیماری ام.اس در سنین جوانی بروز می یابد، به طوریکه هم اکنون 90 درصد مبتلایان به ام.اس بین 20 تا 50 سال سن و 10 درصد این بیماران در سنین کمتر از 20 سال و یا بیش از 50 سال قرار دارند.

وی با بیان اینکه علل ابتلا به ام.اس همچنان ناشناخته است، افزود: کمبود ویتامین دی، نقش فاکتورهای محیطی در افرادی که استعداد ژنتیکی دارند، مواد سمی صنعتی و ابتلا به برخی از ویروس ها از جمله دلایل احتمالی ابتلا به این بیماری هستند.

وی ام. اس را بیماری هزار چهره دانست و افزود: علائم حسی و بینایی مهم ترین علام این بیماری هستند که با خواب رفتگی در اندام ها، مور مور شدن دست ها، بی حسی اندامها، کاهش بینایی، کاهش دید و اختلال در دیدرنگی تظاهر می یابند.

وی علائم و ضعف حرکتی، اختلال در راه رفتن، سرگیجه، اختلالات ادراری، کاهش حافظه و افسردگی را از دیگر علائم بیماری ام.اس عنوان کرد.

وی ادامه داد: ام.اس معالجه قطعی ندارد و درمان های رایج در راستای توقف سیر پیشرونده بیماری و کنترل و تسکین علائم بیماری انجام می شود.

به گفته وی 75 درصد بیماران مبتلا به ام.اس بعد از 15 سال همچنان زندگی شخصی و مستقل خود را حفظ می کنند.

*پیشرفت های ایران در تشخیص و درمان ام.اس

دبیر علمی نخستین کنگره بین المللی ام.اس نیز گفت: بیماری ام. اس با تاثیری که بر مغز و نخاع دارد، درصد متفاوتی از ناتوانی را در مبتلایان منجر می شود و به طور معمول به از دست دادن کنترل دید، تعادل و حواس می انجامد.

پروفسور علی گرجی افزود: ایران در سال های اخیر پیشرفت های خوبی در امر تشخیص و درمان بیماری ام.اس داشته است و تقویت پژوهش ها در این خصوص می تواند ایران را در زمره کشورهای رده اول در امر تشخیص و درمان این بیماری قرار دهد.

استاد دانشگاه 'مونستر' آلمان با اشاره به ناشناخته بودن عوامل بیماری ام اس، گفت: بیش از نیم قرن است که بر روی این بیماری و عوامل بروز آن مطالعات فراوانی صورت گرفته و فاکتورهای متعددی به عنوان عوامل بروز آن معرفی شده اند اما هنوز درمان قطعی برای این بیماری محقق نشده است.

وی هدف از برگزاری کنگره ام.اس به میزبانی بیمارستان رضوی مشهد را بهره مندی از تجارب بین المللی در زمینه این بیماری و تعامل موثر در کسب تجربیات موجود جهانی عنوان کرد.

** بیماری ام.اس در بین زنان جوان و افراد تحصیل کرده شیوع بیشتری دارد

مدیر عامل انجمن ام.اس خراسان رضوی گفت: هم اکنون سه هزار بیمار مبتلا به بیماری ام.اس در این استان وجود دارد که کمتر از یک هزار نفر از آنان را مردان تشکیل می دهند.

دکتر کریم نیکخواه افزود: ام.اس یک بیماری مرموز و عجیبی است که سیستم عصبی مرکزی، مغز و نخاع را گرفتار می کند و باعث اختلال در عملکرد اندام های مرتبط با سیستم مغز و اعصاب می گردد.

دانشیار گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: در این بیماری پلاک هایی در مغز نخاع ایجاد می شود که باعث تخریب مغز شده و بسته به تاثیر اندام های تحت تاثیر آن ناحیه دچار اختلال تعادل گشته و موجب ایجاد مشکلات حسی، نابینایی و فلج اندام ها می شود.

وی با بیان اینکه بیماری ام.اس اغلب در سنین 25 تا 35 سالگی بروز می یابد افزود: بررسی ها نشان داده است که اغلب افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند تحصیل کرده هستند.

به گفته وی 90 درصد بیماران مبتلا به ام.اس در استان خراسان رضوی تحصیلات بیشتر از دیپلم دارند.

این متخصص مغز و اعصاب اظهار کرد: علت اصلی ایجاد بیماری ام .اس شناخته شده نیست اما بر اساس تحقیقات انجام شده عواملی مانند زندگی شهری و صنعتی، تغذیه و نقص سیستم ایمنی بدن در ایجاد این بیماری نقش بسزایی دارند.

وی با اشاره به اقدامات دولت در درمان بیماری ام.اس گفت: هم اکنون 90 درصد هزینه داروهای مبتلایان به این بیماری که گران قیمت هستند از سوی بیمه پرداخت می شود.

نیکخواه نقش انجمن های ام.اس با حمایت های مادی و اجتماعی از بیماران و خانواده های آنان را در کنترل این بیماری موثر دانست.

*کمبود ویتامین دی و سبک غلط زندگی از عوامل موثر در ام.اس

یک پزشک متخصص مغز و اعصاب نیز گفت: سبک زندگی در بروز بیماری ام. اس یا وخامت آن موثر است، لذا تجدید نظر افراد نسبت به کیفیت رژیم های غذایی و عادات روزمره شان با هدف پیشگیری از ام. اس مورد تاکید می باشد.

دکتر جواد حسینی نژاد با اشاره به عوامل احتمالی در بروز ام.اس افزود: عامل اصلی بروز این بیماری ناشناخته است و نمی توان یک فاکتور قطعی را به عنوان مقصر اصلی در ابتلا به این بیماری معرفی کرد.

دکتر حسینی نژاد گفت: اما در عین حال بررسی هایی که طی سال های گذشته انجام شده، حکایت از آن دارند که عوامل محیطی، ساختارهای ژنتیکی متاثر از محیط، تغییر در سبک زندگی افراد، کمبود ویتامین D و حتی زیستن در محدوده مناطق صنعتی هم می تواند در رشد احتمال ابتلا به این بیماری موثر واقع شوند.

به گفته وی، نمونه تاثیر مناطق و آلاینده های صنعتی در بروز و ظهور این بیماری را می توان در شهرهای اصفهان و تهران مشاهده نمود.

*ایران می تواند بستر تحقیقات جدید بیماری ام.اس در جهان باشد

عضو گروه مغز و اعصاب دانشگاه مونستر آلمان نیز گفت: دلایل ابتلا به بیماری ام.اس در ایران و تحقیقاتی که در این خصوص انجام شده، می توانند بسترساز تحقیقات جدید و فرضیه های تازه ای در خصوص فاکتورهای موثر در بروز این بیماری باشد.

پروفسور 'سون میوث' افزود: موارد ابتلا به بیماری ام.اس در ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان کمتر است اما یکی از نکات جالب توجه نقش و تاثیر ویتامین دی در بروز این بیماری است. این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: در نقاط مختلف ایران با توجه به متفاوت بودن شیوع ابتلا به ام. اس، جای بررسی و کنکاش دارد.

وی با بیان اینکه علل سطوح متفاوت از کمبود ویتامین دی در یک پهنه جغرافیایی ثابت باید بررسی شود،گفت: پاسخ به این سوال، نقش فاکتور مذکور به عنوان عامل موثر در ابتلا به بیماری ام. اس در ایران را شفاف خواهد ساخت.

کنگره بین المللی بیماری ام.اس با حضور افزون بر 70 نفر از متخصصان داخل و خارج کشور به همت بیمارستان فوق تخصصی رضوی متعلق به آستان قدس رضوی از روز گذشته در مشهد آغاز شده و امروز به کار خود پایان می دهد.

منبع: ایرنا