دانشمندان یک تقویم شیمیایی را در هیپوفیز شناسایی کرده اند که بدن را از تغییر فصل آگاه می کند.
بر کسی پوشیده نیست که با تغییر فصل و تغییر طول روز در بدن موجودات مختلف تغییرات قابل توجهی رخ می دهد.با تغییر فصل یا به عبارت دیگر تغییر مدت روشنایی در روز، بدن موجودات مختلف دچار تغییر می شود.
ترشح هورمون های مختلف و ریتم سوخت و ساز تغییر می کند تا بر حسب فصل گرمای بیشتر یا کمتری تولید شود یا برای خواب زمستانی آماده شود، آماده تولید مثل و زاد و ولد یا مهاجرت شود.
دانشمندان حتی به تازگی متوجه شده اند که برخی ژن های سیستم ایمنی انسان در فصل سرما بیشتر فعال می شوند تا بدن بهتر بتواند با بیماری هایی مثل سرماخوردگی مبارزه کند.
این تغییرات که به صورت دوره ای -روزانه و سالانه رخ می دهد وابسته به طول روز و مدت روشنی هوا هستند.
با تغییر طول روز یکی از مهمترین پیام ها را غده پینه آل (صنوبری) با تغییر میزان ترشح هورمون ملاتونین (هورمون خواب)صادر می کند.
ملاتونین بروی سلول های خاصی در غده هیپوفیز تاثیر می گذارد که تولید هورمون تیروئید را کنترل می کنند.تغییر در میزان ترشح هورمون تیروئید بیشتر تغییرات فصلی را در بدن باعث می شود.
اما دانشمندان می خواستند مکانیسم این تغییرات را بهتر بشناسند و بفهمند این تغییرات را چه سلول یا بافت هایی کنترل می کنند.
پروفسور اندرو لودون از دانشگاه منچستر گفت: مدتها است که می دانیم که ملاتونین در این چرخه ها نقش مهمی دارد، اما اینکه این هورمون چه تاثیری بر کجا می گذارد تا به حال روشن نبوده است.
آنچه محققان دانشگاه های منچستر و ادینبورو دریافتند و در نشریه زیست شناسی منتشر کردند نشان می دهد که سلول های تقویم، حدود 17 هزار سلول، در غده هیپوفیز این تغییرات را کنترل می کنند.
ملاتونین تاثیر خود را بر سلول های تقویم با خاموش و روشن کردن دیجیتال (مثل سیستم صفر و یک کامپیوتر) ژن های خاصی اعمال می کند.
بر حسب اینکه سلول های تقویم در چه حالتی قرار بگیرند، در وضعیت زمستانی باشند یا تابستانی، دو نوع هورمون ترشح می کنند، هورمون تابستانی یا زمستانی و این تفاوت یکی از مهمترین ساز و کارهایی است که بدن را به حالت زمستانی یا تابستانی می برد.
نسبت تعداد سلول های زمستانی به تابستانی در طول سال بر حسب اینکه در چه فصلی هستیم تغییر می کند و به این ترتیب، تغییرات فصلی با گذر از یک فصل به فصل دیگر بتدریج اتفاق می افتند.
تنها در چله زمستان یا تابستان است که همه این سلول ها در یک حالت قرار می گیرند.
پروفسور اندرو لودون می گوید: 'به نظر می رسد در مقطع کوتاهی در وسط زمستان و تابستان تمام سلول ها در یک حالت هستند'، یعنی همه زمستانی یا تابستانی هستند.
محققان در نهایت به این نتیجه رسیده اند که تغییرات فصلی در بدن ممکن است تحت تاثیر مکانیسم های دیگری هم باشد اما آنها فکر می کنند یکی از مهمترین مکانیسم ها را شناسایی کرده اند.
با این حال حتی وقتی طول روز هم تغییر نمی کند، تغییرات فصلی در بدن موجودات دیده می شود و دانشمندان هنوز نمی دانند وقتی بعضی از سلول های تقویم در حالت زمستانی هستند و برخی دیگر در حالت تابستانی، بدن چگونه می داند که واقعا چه فصلی است.
پروفسور دیو برت از دانشگاه ادینبورو می گوید: قدم بعدی این است که بفهمیم این سلول ها چگونه تغییر فصل را شناسایی می کنند.
منبع: ایرنا