«آزادراه» مستندی است که یک سوال را پیگیری میکند: چرا پروژه آزادراه تهران-شمال بعد از این همه سال هنوز افتتاح نشده است؟ برای رسیدن به جواب این سوال سراغ خیلیها هم میرود. از مدیر کارگاه یکی از قطعات آزادراه گرفته تا روستاییانی که روستایشان در مسیر جادهسازی قرار گرفته تا کسبه جاده چالوس و مدیرشرکت آزادراه تهران-شمال و تصاویر آرشیوی متعددی از دهه پنجاه تا سال ۹۲ و نیز نمایندگان مجلس.
به گزارش هنر و تجربه، عبدالوحید فیاضی نماینده مردم نور و محمودآباد در مجلس شورای اسلامی یکی از کسانی است که جلوی دوربین مستندساز قرار گرفته و درباره این پروژه صحبت کرده است. عبدالوحید فیاضی در شب افتتاحیه فیلم موسوم به آیین دیدار نیز شرکت کرده بود. از او درباره این مستند، کارکرد مستند برای نشان دادن تصاویر عینی و اطلاعات دادن به مسئولین و نیز خود موضوع مناقشه یعنی تاخیر چندین و چند ساله در افتتاح این جاده سوال کردیم.
دیدن مستندها، به خصوص مستندهای پژوهشی-انتقادی چه تاثیری در تصمیمگیریهای مسئولین میتواند داشته باشد؟
مستندها چون مجهز هستند به یک سری اسناد و یک سری وقایع عینی، بنابراین بهترین محل اتکا و دریافت اطلاعات برای مسئولین و مدیران و کارگزاران میتوانند باشند. تصمیمگیری درست، اقدام به موقع و شایسته و در واقع همه جانبه، همه با داشتن اطلاعاتی فشرده و موجز در مدت زمان یک فیلم تسهیل میشوند. من اعتقاد دارم که در واقع مستندها خدمت بزرگی میتوانند به جامعه اجرایی کشور بکنند. ساخت مستندهایی در مقولههای مختلف، بستگی به دغدغههای مستندساز دارد. اینکه مستندش از نوع اجتماعی است یا فرهنگی یا سیاسی، هرکدام میتوانند در حوزه خود، یک ابزار کمکی برای تصمیمگیران باشند.
این ارتباط الان بین مستندسازان و مجلس وجود دارد؟
هنوز به آن صورت برقرار نشده. در واقع، این تازه آغاز راه است. در مجموع در کشور ما هنوز مستند را جدی نگرفتهاند. به نظرم حالا حرکتهایی دارد صورت میگیرد که مستند مورد توجه و اعتنای بیشتری واقع شود. البته این توجه و اعتنا همیشه بسته به قوت مستندسازان و فیلمهاست . هرچقدر فیلمها قویتر باشند، بیشتر میتوانند مورد توجه واقع شوند و نگاه دیگران را به سمت خود جلب کنند. در گذشته این توجه به مستند کمتر بوده و حالا که گروه هنر و تجربه هم ایجاد شده و کارهای موفقی ارائه کرده که جای تقدیر هم دارد، زمانی است که باید به سینمای مستند توجه کنیم. در جشنواره امسال هم کارهای مستند خوب و قابل تقدیری دیدیم.
حالا واقعا چرا آزادراه تهران-شمال افتتاح نشدهاست؟
…این قصه که سر دراز دارد. مثل خود این اتوبان که طولانی است، داستان آن هم طولانی شده. حکایتهای متعدد، برداشتهای متعدد، سلایق متعدد، تفاوت برداشتها بین تهران و شمال… هنوز خیلیها این باور را ندارند که این آزادراه یک ضرورت است. البته یک دلیلاش که در مجلس هم قبلا طرح کرده بودم این است که این آزادراه حتی اگر افتتاح هم بشود، مشکلات متعددی در شمال میسازد و حتی مشکلات اضافه هم میشود. زیرساختهای شمال آماده برای ورود این همه جمعیت مسافر تهرانی نیست. گرچه همین الان هم این اتفاق دارد میافتد و در روزهای تعطیل از سه چهار محور شمال و استان مازندران مثل هراز و فیروزکوه و چالوس ما سیل جمعیتی را داریم که به سمت شمال میآیند. زندگی در شهر شلوغی مثل تهران مشکل شده و بخشی از این مشکل به شمال منتقل میشود.
به تعبیر من مازندران تبدیل شده به منطقهای از شمال تهران. فشار در تهران وقتی زیاد میشود، بخشی از این جمعیت به سمت مازندران میآید و شاید حتی خانوادههای افراد در شمال ساکن میشوند. در روزهای تعطیل که ترافیک در تهران کم میشود و تنفس راحتتر میشود، دلیلش این است که این ترافیک به شمال منتقل شده است. ما باید هم آزادراه و هم بسترهای توسعه استانهای شمالی را آماده کنیم. شما الان وقتی وارد چالوس میشوید، تا برسید به شهرستان نور فقط نیم ساعت راه است، ولی گاه تابستانها یا در ایام عید فقط در منطقه رویان یک ساعت و نیم معطل میشوید. چرا؟ برای اینکه کمربندی آن درست نشده. بار آزادراه میریزد در جادهها و خیابانهای مازندران و باعث ترافیک شدید و سلب آسایش مسافران و مجاورین میشود و هردو را اذیت میکند. بالاخره کار دشواری است و ضمن اینکه باید نگاه کلان و صدساله و پنجاه ساله داشت، نه نگاه کوتاه مدت. این آزادراه باید سالها پیش ساخته میشد.