محققان ایرانی با بهره‌گیری از نانوذرات، نمونه‌هایی آزمایشگاهی از پارچه‌های پشمی ضدمیکروبی ساخته‌اند که خاصیت خود را تا 5 بار پس از شستشو حفظ می‌کند. نانوذرات به کار رفته در ساخت این پارچه‌ها به روشی کم هزینه و با استفاده از مواد دوستدار محیط زیست تولید شده است.

ویژگی ضدباکتری نانوذرات نقره موجب شده تا علاقه‌ زیادی به استفاده از ‌آن‌ها در حوزه‌های مختلف ایجاد شود. با توجه به ساختار شیمیایی و فیزیکی کالاهای پشمی که محل مناسبی برای رشد و تکثیر میکروب‌هاست، به کارگیری این نانوذرات می‌تواند به ایجاد خواص ضد میکروبی در کالا کمک کند. از طرفی استفاده از ترکیبات گیاهی زیست سازگار جهت تولید نانوذرات نقره، گامی مؤثر در ایمن سازی فرآیند و کاربرد نهایی محصول خواهد بود.

به گفته‌ دکتر مجید نصیری برومند مجری این طرح، هدف از انجام این کار دستیابی به روشی دوستدار محیط زیست برای ساخت و استفاده از نانوذرات نقره در صنعت قالیبافی بوده است تا بتوان ویژگی ضد باکتری را در محصول تولید شده‌ نهایی به وجود آورد. نکته‌ جالب این طرح استفاده از پوست انار به عنوان ماده‌ احیا کننده در فرایند ساخت نانوذرات نقره بوده است.

وی در ادامه افزود: «نتایج نشان داد که رنگزای استخراج شده از پوست انار قابلیت سنتز نانوذرات نقره را دارد. لذا استفاده از این روش می‌تواند کاهش استفاده از احیاکننده‌های شیمیایی در سنتز این نانوذرات و طبیعتاً کمک به جلوگیری از آلودگی زیست محیطی را موجب شود. از آنجا که نانوذرات سنتز شده پس از بارگذاری بر نمونه‌های الیاف پشمی، ویژگی ضدمیکروبی خوبی را ایجاد کرده‌اند، بنابراین قالی‌های بافته شده از چنین الیاف پشمی ضد میکروب بوده و باکتری بر سطح آن‌ها رشد نخواهد داشت.»

با انجام آزمایش‌های تکمیلی و دستیابی به تولید انبوه چنین پارچه‌ها و الیافی، می‌توان از آن‌ها در صنعت فرش دستبافت و نیز ساخت منسوجات پزشکی استفاده کرد.

نصیری برومند در توضیح تکمیلی‌ موارد بررسی شده در این تحقیق عنوان کرد: «همانگونه که اشاره شده در مطالعات صورت گرفته عصاره‌ رنگزای طبیعی پوست انار به عنوان احیاکننده و پایدارکننده و نیترات نقره به عنوان پیش ماده در سنتز نانوذرات نقره استفاده شد. در این راستا انتخاب عوامل بهینه در سنتز نانوذرات بر اساس حصول ویژگی ضد میکروبی نیز انجام شد. نانوذرات سنتز شده به روش‌های UV-Vis، TEM و DLS مورد ارزیابی قرار گرفتند. فعالیت ضدباکتری آن‌ها نیز در مقابل باکتری اشرشیاکولی بررسی شد. پارچه‌های پشمی خام و رنگرزی شده با رنگزاهای طبیعی با نانوذرات سنتزی به روش رمق کشی بارگذاری شده و ساختار آن‌ها تحت آزمون‌های SEM و EDX بررسی شده است.»

طبق نتایج، پارچه‌های عمل شده با نانوذرات نقره سنتز شده با نسبت کم رنگزا ویژگی ضد باکتری داشته و اثر محسوسی روی رنگ نمونه‌ها نداشته است. از طرفی نمونه‌های پارچه حتی پس از 5 بار شستشو خواص ضدباکتری خود را به خوبی حفظ کرده بودند. همچنین کاهش pH و افزایش دمای محیط سبب بهبود رمق کشی نانوذرات نقره سنتز شده روی پشم شده است.

این تحقیقات حاصل همکاری دکتر مجید نصیری برومند، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دکتر مجید منتظر، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و همکارانشان بوده است که نتایج آن در مجله‌ Applied Surface Science (جلد 346، سال 2015، صفحات 477 تا 483) منتشر شده است.

منبع: ایسنا