در این روش که برای اولین بار در دنیا مورد استفاده قرار گرفته است، یک اورگانوید را ایجاد می کنیم. یعنی ارگانویدهای کوچک را از بیمار گرفته و روی آن داروهای مختلف را قبل از آنکه به بیمار بدهیم تست می کنیم و بعد اگر اثر بخشی دارو ثابت شد، برای بیمار تجویز می شود.

محققان در یک شرکت هلندی توانستند با یک روش ابداعی، ارگانی شبیه ارگان بدن بیمار را در محیط آزمایشگاه کشت دهند تا بدین واسطه اثربخش ترین دارو برای بیمار تجویز شود.

کشت ارگانی شبیه ارگان بدن بیمار با سلول بنیادی

دکتر رابرت وریز(Robert Vries)، مدیرعامل شرکت فناوری اورگانوید هوبرخت در اوترخت هلند گفت: صد درصد کسانی که این تست را داشته اند و اورگانوید تشخیص داده بود که کدام دارو روی آنها تاثیر دارد، وقتی از دارو روی مریض استفاده شد ۱۰۰درصد دقیق و درست بوده است.

وی گفت: با تکنولوژی ابداعی گروه ما در این شرکت، ارگانی شبیه به ارگانِ مریض شخص بیمار درمحیط آزمایشگاه کشت می دهیم و داروهای در دسترس را روی آن امتحان می کنیم تا اثربخش ترین دارو را برای بیمار تجویز کنیم.

این محقق هلندی افزود: ما در حال تحقیق بر روی توسعه اورگانویدها در بانک های زیستی زنده هستیم که یک روش انقلابی در درمان محسوب می شود.

وی با بیان اینکه سلول های بنیادی را از بیمار می گیریم و در یک محیط آزمایشگاهی رشد می دهیم تصریح کرد: در این روش که برای اولین بار در دنیا مورد استفاده قرار گرفته است، یک اورگانوید را ایجاد می کنیم. یعنی ارگانویدهای کوچک را از بیمار گرفته و روی آن داروهای مختلف را قبل از آنکه به بیمار بدهیم تست می کنیم و بعد اگر اثر بخشی دارو ثابت شد، برای بیمار تجویز می شود.

رابرت وریز در تشریح روش کار گفت: در این روش نوین، سلول های بنیادی را از بافت بیمار استخراج می کنیم و با تزریق فاکتورهای رشد، آن را کشت می دهیم. اورگانوید تشکیل شده از نظر عملکرد و ساختار، شبیه ارگان اصلی است.

وی افزود: تنها درحدود ۴۰ درصد موارد بیماران به داروها پاسخ درمانی مناسب می دهند و اگر داروها را دسته بندی کنیم با روش درمانی نوین، می توانیم بگوییم کدام مریض به داروی گروه A نیاز دارد و کدام بیمار به داروی B و تلاش داریم داروهایی که در درمان بیماری های سخت موثر هستند را برای افراد شناسایی کنیم.

مدیرعامل شرکت فناوری اورگانوید هوبرخت افزود: چیزی که در ۴یا ۵ سال اخیر در هلند اختراع شده این است که این بانک زنده است؛ یعنی سلول ها از فرد گرفته می شوند و تبدیل به اورگانویدهایی می شوند که قابل تکثیر هستند، به همین دلیل هم می شود تست های مختلفی روی آنها انجام داد.سلول ها حتی قابل فریز هم هستند و می توان بعد از فریز دوباره آنها را تکثیر کرد.

وی گفت: مهمترین مطلب درباره این تکنولوژی این است که می شود سلول را از ارگانِ مریض شخص بیمار گرفت، مانند اینکه با بیوپسی که از بیمار می گیریم از تومور سلول بگیریم و کشت دهیم و روی آن در آزمایشگاه یک سری دارو را تنها و با همدیگر تست کنیم و بعد هم می توان گفت که براساس جواب این تست، کدام ترکیب برای این بیمار جوابگو است. آزمایش هایی هم که تا کنون کار شده نشان می دهد که هر بیمار به یک ترکیب دارویی خاص نیاز دارد.

رابرت وریز در پاسخ به اینکه این تکنولوژی تا کنون در چه بیماری هایی آزمایش شده گفت: این تکنولوژی الان در بیماری فیبروز سیستیک ریه که بیمار بعد از ۳۵ سالگی به آن مبتلا می شود مورد استفاده قرار گرفته است؛ به این صورت که از مریض بیوپسی گرفته و بانک زنده مریض را درست می کنیم و اورگانوید های فیبروز سیستیک را درست کرده و داروهایی که وجود دارند را روی آن امتحان می کنیم .

وی ادامه داد: در حال حاضر برای این نوع بیماری خاص، سه نوع دارو وجود دارد که حدود ۴۰ درصد بیماران این داروها رویشان کار می کنند اما قبلا از روی پروفایل موتاسیون آنها نمی دانستیم کدام نوع دارو روی کدام بیمار کار می کند. با توجه به اینکه دارو بسیار گران است و هر بیمار در طول زندگی حدود ۲۵۰هزار یورو باید هزینه درمان این نوع خاص بیماری کند و این امکان هم وجود دارد که همین دارو، روی وی اثری نگذارد وحتی عوارض جانبی هم داشته باشد، بااین روش هم در هزینه بیمار صرفه جویی می شود و هم هدف درمانی انجام می دهیم.

وی در خصوص حمایت بیمه ها از این تست ها گفت: الان هلند در سیستم درمان از این تست برای تشخیص بیماران فیبروز سیستیک استفاده می کنند و بیمه های درمانگر نیز هزینه های آن را متقبل شده اند و بیماران سرطانی نیز فازهای آخر کارآزمای بالینی را می گذراند.

این محقق در خصوص میزان دقت این تست گفت: صد درصد کسانی که این تست را داشته اند و اورگانوید تشخیص داده بود که کدام دارو روی آنها تاثیر دارد، وقتی از دارو روی مریض استفاده شد ۱۰۰ درصد دقیق و درست بوده است.

رابرت وریز درباره اینکه آیا این تست ها برای بیماران سایر کشورها هم به اندازه مردم هلند قابل اتکا است گفت : در ایران، آمریکا و یا هر کشور دیگری نیز می توان برای بیماری های شایع و داروهای مختلفی که برای آن بیماری در دسترس است از این تکنولوژی استفاده کرد. اصولا این یک روشی است که به موتاسیون های مختلف بستگی ندارد و می توان از هر بیماری، اورگانوید درست کرد.

وی افزود: این روش خیلی هزینه بر نیست و در عوض پاسخی که می گیریم بسیار مناسب است. در ایران هم بیماری های مخصوصی وجود دارد که موتاسیون های مخصوصی دارد. مانند پلیپ روده که ایرانی ها بیشتر درگیر آن هستند لذا می توان از روده شخص بیمار سلول های بنیادی را جداسازی کرد و این اورگانوید را رشد داد و داروهای مختلف را تست کرد.

منبع: مهر