بورس، نمایشگاه نهم، ثامن الحججی ها و یک عذرخواهی تاریخی

در این نمایشگاه که در روز یکشنبه گذشته توسط اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی،رئیس کل بانک مرکزی ،رئیس بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گشایش پیدا کرده بود ، 351 بنگاه اقتصادی ایرانی و خارجی آخرین توانمندی های خود در صنعت مالی را برای عموم علاقه مندان به نمایش گذاشتند.

چون خبرهای برگزاری این رخداد سمبلیک در طول هفته سپری شده در رسانه های مختلف انتشار یافته در این نوشتار به آن نمی پردازیم اما این نمایشگاه چند دستاورد با اهمیت داشت که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

1.حضور مردم.نگارنده با توجه به این که در همه 9 دوره برگزاری نمایشگاه بازار سرمایه حضور داشته ام به واقع حضور مردم را در نمایشگاه نهم بیشتر از دوره های قبل احساس کردم.شاید بخش عمده ای از اقبال مردم به نمایشگاه بازار سرمایه به دلیل استفاده از ابزارهای کارایی همچون صندوق های با درآمد ثابت ، اوراق مشارکت و صکوک باشد که این روز ها قدری بالاتر از سیستم بانکی بازدهی بدون ریسک نصیب سرمایه گذاران می کند.در حال حاضر موجودی صندوق های با درآمد ثابت به 95 هزار میلیارد تومان رسیده است و این یعنی این که بورس فقط با یکی از ابزارهای نوین مالی خود توانسته حدود 10 درصد از نقدینگی جامعه را در این بخش مهار کند.مردمی که به نمایشگاه می آمدند دائما آمار صندوق ها را می گرفتند و بیش از هر چیز در غرفه هایی سرک می کشیدند که ابزارهای فاقد ریسک بیشتری را دارند.با برنامه ریزی های خاص هر روز گروهی از کودکان و نوجوانان هم به نمایشگاه بورس می آمدند و به طور نمادین سهامدار می شدند که در نوع خود کار جدیدی است.شاید این اتفاقات نقطه آغازی باشد برای رسیدن به دورانی که مثل کشورهای پیشرفته جهان و اهالی «ینگه دنیا» حتی خانم های خانه دار عادت کنند با پول خرد بعد از خرید روزانه خود اوراق بهادار بخرند...شاید!در مجموع آمار اولیه از بازدید 20 هزار نفر از نمایشگاه امسال حکایت دارد که دوبرابر نمایشگاه هشتم است!

2.جمع بزرگان جمع بود!وزیر امور اقتصادی و دارایی همیشه بلند پایه ترین مقام شرکت کننده در نمایشگاه های بورس بود اما در دوره نهم نفر دوم دولت به همراه تیم اقتصادی کابینه حسن روحانی در این رویداد نمایشگاهی شرکت کرده بود.حتی در اختتامیه نمایشگاه مسعود پزشکیان نائب رئیس مجلس شورای اسلامی هم حضور پیدا کرده بود.

در واقع نمایشگاه نهم پر طمطراق برگزار شد و شاید این رویداد را بتوان به عنوان نفوذ بازار سرمایه در مجموعه نظام تلقی کرد.روزگاری در همین مملکت مسئولی از تیم اقتصادی دولت های گذشته بورس را به قمارخانه تشبیه کرده بود و حالا این که این همه وزیر و مدیر ارشد مملکتی به نمایشگاه بازار سرمایه آمده اند،واقعا جای خوشحالی ندارد!؟

3.دو میلیارد دلار تامین مالی!نکته دیگر میدان دادن بیشتر به بازار سرمایه در تغییر و تحولات نظام بانکی بود که سیف از آن خبر داد.ظاهرا یقه سفیدان بانکی هم به ناتوانی بانک ها در تامین مالی واقف شده اند.در لابه لای حرف های مطرح شده در نمایشگاه شنیده شد که بازار سرمایه با انتشار اوراق شرکت ملی نفت و چند اوراق مشارکت و صکوک دیگر 2 میلیارد دلار از اسفند 94 تاکنون تامین مالی برای پروژه های مهم کشور داشته است در حالی که آمار کشتی به گل نشسته سیستم بانکی در تامین مالی و ارائه تسهیلات در خوش بینانه ترین حالت به یک پنجم این عدد هم نمی رسد.امیدواریم هر چه زودتر آمار و ارقام رسمی در این خصوص اعلام شود تا سره از ناسره بیشتر مشخص گردد.

4.پایان نسبی جنجال فیش های حقوقی و عذرخواهی تاریخی یک وزیر.برگزاری نمایشگاه بورس هم نتوانست منفی این روزهای بازار سهام را به طور کامل مثبت کند اما دستاورد مهمی که داشت حرف های تاثیر گذار علی طیب نیا وزیر اقتصاد و عذرخواهی از مردم به خاطر فیش های نجومی و برخی کاستی ها بود.او نه تنها جنجال فیش های نجومی را تا حد زیادی با حرف های خود آرام کرد بلکه به مدیران عالی رتبه دیگر هم عذرخواهی از مردم را یاد داد.در اختتامیه نمایشگاه بازار سرمایه نیز مسعود پزشکیان نیز حرف های مهمی زد.این که با وجود بورس نباید پدیده های دیگری مثل پدیده شاندیز یا ماجراهایی مثل ثامن الحجج به وجود بیاید.اشاره نائب رئیس مجلس شورای اسلامی به شفافیت بورس است و این که اگر بورس در دو ماجرای مزبور نقش ایفا می کرد،نتیجه چنین نمی شد.

5.آبروداری پیش خارجی ها.شواهد و قرائن حاکی از آن است که نمایشگاه نهم بازار سرمایه ایران 150 مهمان خارجی داشته است.یعنی 17 کشور خارجی که مهمترین آن ها امارات متحده عربی،یونان،کره جنوبی،سوئیس،آلمان،ژاپن،استرالیا و فرانسه است در نمایشگاه امسال شرکت کرده بودند و 10 کشور در این رخداد غرفه مجزا گرفته بودند.در همایش تخصصی- بین المللی بورس هم مدیران بورس کره جنوبی،آتن، مونیخ و سیدنی به همراه سفرای کشورهای سوئیس،نروژ و کره جنوبی شرکت کرده بودند. نیکلاس پورفیریس مدیر هلدینگ یونانی ATHEX GROUP و یکی از مدیران بورس آتن در گفت و گو با نگارنده تصور خود از صنعت مالی ایران را در نگاه اول بسیار کوچک عنوان کرد و گفت:سفر به ایران و بازدید از نمایشگاه بورس ایران تصور من را از ایران به کلی دگرگون کرد.او گفت:ایران بازاری بکر،جذاب و از همه مهمتر امن در خاورمیانه برای سرمایه گذاری است و بزودی هلدینگ یونانی ATHEX GROUP با طرف ایرانی صندوق قابل معامله ETF راه اندازی خواهد کرد تا سرمایه های یونانی-اروپایی در ایران بتوانند از مزیت های جذاب سرمایه گذاری بهره مند شوند.در این نمایشگاه از 843 کاریکاتور به نمایش گذاشته شده در نمایشگاه 57 اثر بین المللی بود.

6.پیوند فقها با بازار سرمایه.مطابقت معامله سهام و ابزارهای نوین طراحی شده مثل آتی سهام،اوراق مشارکت ، صکوک و ... با شریعت مقدس اسلام همواره یکی از نگرانی ها بوده است.در نمایشگاه نهم همایش سرمایه گذاری در بازار سهام از منظر فقهی با حضور چهره های شاخصی همچون آیت الله محمد علی تسخیری،حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم،آیت الله رحمانی قوچانی و حجت الاسلام روح الله حسینیان ،سید عباس موسویان و 25 روحانی دیگر از عالم تشیع برگزار شد که کلیه ابزارهای مالی بکار گرفته شده در بازار سهام را مطابق با شرع تلقی کردند.در این همایش علی صالح آبادی رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار هم حضور پیدا کرده بود،فردی که برگزاری 8 دوره نمایشگاه بازار سرمایه را در کارنامه خود دارد.

7.قول و قرار جدید با ثامن الحججی ها.سپرده گذاران موسسه ثامن الحجج که هم در افتتاحیه و هم در اختتامیه نمایشگاه مدیران ارشد اقتصاد کشور را غافلگیر کرده بودند در روز آخر توانستند از مسعود پزشکیان قول و قرارهای جدیدی را درباره رسیدن به پول خود بگیرند.پزشکیان جراح ماهر قلب باز که اکنون سال هاست در مجلس شورای اسلامی نمایندگی می کند و در مجلس فعلی کرسی نائب رئیسی اول را به دست آورده است در بدو ورود خود به اختتامیه نمایشگاه با شماری از سپرده گذاران پلاکارد به دست موسسه ثامن الحجج مواجه شد او بعد از سخرانی در مراسم اختتامیه با میل شخصی به میان ثامن الحججی ها رفت و به آن ها وعده داد از تریبون خانه ملت تلاش کند تا آن ها زودتر به پول خو برسند.او نیم ساعتی را با آن ها گذراند.

8.اعلام موجودیت استارتاپ های مالی.فین استارز نمایشگاه بورس بزرگترین رویداد استارتاپ های مالی ایران، خاورمیانه و شمال آفریقا بود. در این رویداد صاحبان استارتاپ ها، شتاب دهنده ها فرشتگان سرمایه گذار و صندوق های سرمایه گذاری خطر پذیر فرصت داشتند تا در فضای تعاملی به شبکه سازی ، معرفی فرصت آفرینی بپردازند.بخشی از نمایشگاه به فین استارز ها و استارتاپ ها اختصاص داشت که در بخش پنل تخصصی چهار نفره، مقوله ورود سرمایه گذار و حمایت ار استارتاپ ها و صندوق های جسورانه «ارزش آفرین سرآوا»، صندوق سرمایه گذاری جسورانه «پارتیان»، صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه «توسعه آرمانی»، صندوق «سلامت رویان پارسیان» و صندوق «یکم آرمان» نیز بررسی گردید.

در بازار چه خبر بود؟

بورس تهران در معاملات آخرین روز کاری هفته چهره بهتری را از خود به نمایش گذاشت. عواملی همچون جمع آوری صف فروش سایپا و برقراری تعادل نسبی در نمادهای گروه خودروسازی در کنار رشد نسبی قیمت ارز و بهبود سطح قیمت ها در بازارهای جهانی سبب شد تا از میزان فشار عرضه ها کاسته شده و شاهد بهبود تقاضا در کلیت بازار باشیم. قبلا هم گفتیم که شاخص اکثر گروه ها جا برای افت بیشتر ندارد و نهایت افتی را که می توان برای صنایع مورد توجه متصور بود ، بین 5 تا 10 درصد می باشد. لذا دیگر قیمت ها جذابیتی برای فروش و شناسایی زیان در نقاط فعلی ندارند. اما در هفته پیش رو دو تحول مهم خواهیم داشت. اول این که سیل عظیمی از نماد های بزرگ و مورد توجه بازار برای مجامع سالیانه متوقف خواهند شد و در سوی دیگر آهنگ انتشار گزارش های 3 ماهه ، سرعت بیشتری خواهد گرفت. لذا به احتمال زیاد ، برای هفته پیش رو هم بازاری محتاط و متعادل را داشته باشیم اما با برگشت نمادها از مجامع و خبرهایی که از دل این مجامع به بازار مخابره می شود ، در کنار عملکرد 3 ماهه شرکت ها ، احتمالا وضعیت بهتری را در معاملات مرداد ماه شاهد باشیم.

در هفته گذشته ارزش معاملات در دو بازار بورس و فرابورس به 2.059 میلیارد تومان رسید و ارزش معاملات خرد ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) هم برابر با 911 میلیارد تومان رقم خورد.

شاخص بورس تهران نیز در این هفته از 74.049 تا 73.763 واحد معادل 0.38 درصد افت را به خود دید، حال آن که شاخص فرابورس موسوم به آیفکس2.17 درصد منفی بود.

*روزنامه نگار و کارشناس بازار سرمایه