هزينه اوليه درست كردن جعبه كادويي ساده كاغذ اوريگامي با سايز 50 در 70 است. درست كردن 300 تا از اين جعبه‌ها، حدود 3تا 4ساعت زمان مي‌برد و هركدام از اين جعبه‌ها به قيمت 300 تومان فروخته می شود و روزي 40 هزار تومان سود خالص دارد؛ يعني ماهي يك ميليون و 200 هزار تومان.

محمد قهرمانی کوشان- در شرایط کنونی که امرار معاش به یکی از دغدغه های اصلی خانوار تبدیل شده است، کسب درآمد و راه اندازی یک کسب و کار در کنج خانه شاید مسکنی باشد برای درمان این درد. در حالی که مرکز آمار نرخ بیکاری در سال گذشته را 12.4 اعلام کرده است. در این گزارش امده است که نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است.

بر اساس این نتایج، نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است. در حالیکه شغل های کاذب در شهرهای بزرگ در میان زنان طرفداران بسیاری دارد اما با این تفاسیر زنان همچنان در صدر بیکاران قرار دارند. به همین دلیل مشاغل خانگی یکی از ابزارهای برطرف کردن این مشکل است. در سالهای اخیر با رشد مشاغل خانگی در کشور بسیاری از زنان وارد این عرصه شده اند.

بر اساس اعلام رسمی وزارت تعاون در پایان سال 95 نزدیک به 214 شغل خانگی شناسایی شده است که بیش از 90 درصد شاغلان آن را بانوان تشکیل می دهند. رشته های شناسایی شده در گروه‌های اصلی شغلی مانند کشاورزی، صنعت، فناوری اطلاعات و همچنین فعالیتهای اقتصادی فرهنگی قرار دارد. همچنین در خدمات کشاورزی، دامپروری و شیلات نیز ۱۸ رشته شناسایی شد که فعالیت های تولیدی نیز در صنعت ۴۱ رشته را به خود اختصاص داد. کسب و کارهای با گرایش فناوری اطلاعات نیز ۱۷رشته و خدمات هم ۷ رشته شغل خانگی را ارائه کرده است. در این میان صنایع دستی در صدر تولیدات بانوان شاغل در منزل را به خود اختصاص داده است. صنایع دستی که در هر 31 استان کشور سبک و سیاق خود را دارد به عنوان یکی از بخش های مهم تولید در کشور به شمار می رود.

خاتون جلوه فعال حوزه صنایع دستی در استان همدان می گوید« در روستاهای این شهر فرش های بسیار گران قیمت و صادراتی توسط زنان تهیه می شود اما این محصولات با قیمت بسیار اندک و ناچیزی توسط عده ای سوداگر خریداری شده اما در بازاهای معتبر به قیمت های گزافی به فروش می رسد.»

وی ادامه می دهد« موضوع دیگری که باعث اجحاف در حق بانوان فعال در عرصه صنایع دستی می شود نداشتن سرمایه کافی برای تهیه مواد اولیه است. برای مثال بافتن فرش و یا تهیه هر محصول دیگری نیاز به مواد اولیه دارد که عده ای سود جو در برابر تهیه مواد اولیه برای زنان روستایی محصول نهایی آنها را با قیمت های بسیار اندکی خریداری می کنند. برای مثال یک فرش دست باف شش متری که با نخ طبیعی تهیه می شود بیش از دو ماه زمان نیاز دارد. زنان با تلاش شبانه روزی و فعالیت بیش از 18 ساعت در روز این محصول را تهیه می کنند اما دستمزد متوسطی که از سوی پیمانکاران پرداخت می شود ماهیانه 200 تا 300 هزار تومان است. به همین دلیل زنان کارکردن در کارگاه ها و کارخانه ها با ماهی 800 هزار تومان را به اشتغالزایی در منزل ترجیح می دهند. »

زنان خانه دار در کنار انجام کارهاي روزمره، همسرداري و تربيت فرزندان به ساخت محصولات مختلف ازجمله سفال، سراميک، تراش شيشه و غيره مي پردازند و از اين طريق ماهانه بين 200 تا 800 هزارتومان نيز درآمد کسب مي کنند.

حتي برخي از آن ها در منازل خود، کارگاه هاي کوچک زودبازده راه اندازي کرده اند و در سطح گسترده تري به توليد محصولات متنوع مشغولند. البته در این میان دارندگان کارگاه های کوچک در کنج خانه از درآمد بیشتر و قابل قبول تری برخوردار هستند.
بیشتر این کارگاه ها در زمینه خیاطی، سفالگری، فرش وگلیم بافی و ... فعال هستند. به گفته مریم توحیدی خیاط ساکن در یکی از محله های شرق تهران راه اندازی یک کسب و کار ساده در منزل هزینه های اولیه زیادی دارد که هر کسی توانایی آن را ندارد.

وی ادامه می دهد« برای راه اندازی یک کارگاه خیاطی تک نفره نیاز به یک چرخ خیاطی 2 میلیون تومانی، قیچی برش 800 هزار تومانی، بسته کامل نخ 400 هزار تومانی، چرخ زیگزال 900 هزار تومانی و بسیاری از وسایل ریز است که نزدیک به ده میلیون تومان سرمایه نیاز دارد و هر بانوی خانه داری توان تهیه وسایل اولیه آن را ندارد. اما در صورت تدارک دیدن وسایل اولیه یک بانوی شاغل در خانه می تواند ماهیانه بین یک و نیم تا 2 میلیون تومان از خیاطی درآمد داشته باشد.»
آشپزی یکی دیگر از مشاغلی است که در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است. بسیاری از بانوان از فرصت به وجود آمده استفاده کرده و در منزل خود برای کسانی که فرصت آشپزی ندارند غذا تدارک می بینند.

بیشتر سفارشات مربوط به این افراد تهیه غذا برای میهمانی های مجلل خانوادگی است. البته ترشی، مربا، تهیه سبزی قرمه سبزی، باقالی پاک شده، نخود فرنگی پاک شده و ... از دیگر راه های کسب درامد در خانه است .

خدیجه صفدری بانویی است که دستپخت آن را می توان در بیشتر میهمانی های لوکس غرب تهران چشید. وی می گوید« پس از وفات همسرم کار خود را با تهیه ترشی خانگی شروع کردم و در سال 84 ماهیانه بین 120 تا 200 هزار تومان درآمد داشتم در حال حاضر با توسعه شغل خود تهیه غذای مورد نیاز مراسم های مختلف بانوان در غرب تهران را بر عهده دارم و با نیروی کار 4 نفره ماهیانه 3 تا 5 میلیون بسته به فصل های مختلف سال در امد دارم. حتی در ایام نوروز هم به فعالیت خود ادامه می دهیم. البته در فصل های مختلف سال تهیه ترشی و مربا، پاک کردن کرفس و سبزی قرمه سبزی هم بخشی است که به کسب درامدمان کمک می کند.»

منجوق دوزی و زینت ارایی کفش و لباس از دیگر مشاغلی است که در میان بانوان از طرفداران بالایی برخوردار است.

مه لقا گنجی می گوید« ازسال 89 تا کنون با یک تولیدی کفش در بهارستان قرارداد دارم و منجوق های روی کفش عروس می دوزم. بر اساس این قرارداد هر کفش 500 تومان دستمزد دریافت می کنم با توجه به اینکه روزانه می توان بیست عدد یاهمان ده جفت کفش را منجوق دوزی بکنم روزی ده هزار تومان دستمزد می گیرم. البته تمامی وسایل اولیه هم از سوی پیمانکار پرداخت می شود. به طور متوسط ماهیانه 300 هزار تومان دستمزد دریافت می کنم که با توجه به زمانی که می گذارم از ان رضایت دارم. روزانه بین دو تا سه ساعت زمان صرف این کار می کنم که محل درامدی برای من و کمکی برای خانواده است. اما شیرینی بیانی که منجوق دوزی بر روی لباس عروس و لباس های خاص را انجام می دهد می گوید« روزانه 10 تا 12 ساعت فرصت برای منجوق دوزی و زینت آرایی لباس ها زمان می گذارم که بر اساس قراردادی که پیمانکار دارم هر لباس بین 100 تا 120 هزار تومان دستمزد دریافت می کنم با توجه به ظرافت بالای کار به پایان رساندن هر کار بین 3 روز تا 5 طول می کشد و به طور متوسط ماهیانه یک میلیون تومان دستمزد دریافت می کنم.»

جعبه های سه بعدی که چند سالی جای کاغذ کادو را گرفته و بیشتر هدایا را در دل خود جای می دهد خلاقیتی است که از دل همین کسب و کارهای خانگی بیرون آمده است. این شغل از آن دسته مشاغلی است که بیش از هر چیز به یک ذوق هنری نیاز دارد. وسایل اولیه راه اندازی این کسب و کار مقدار زیادی کارتن، کاغذ رنگی، چسب، روبان، قیچی و... است. نرگس حسنی که بیش از ده سال سابقه فعالیت در این حوزه را دارد می گوید« به صورت کاملا اتفاقی روش ساخت جعبه را آموز دیدم و پس از تهیه و تولید حدود ده عدد جعبه آن را به دوستانم هدیه دادم پس از مدتی با تشویق دوستانم اقدام به تولید انبوه این محصلات کردم. در حال حاضر با چند طلا فروشی، سیسمونی فروشی، اساب بازی فروشی، لباس فروش عطر فروشی قرارداد دارم که بسته به میزان تعهد ماهانه بین 100 تا 150 عدد جعبه تولید می کنم.

وی ادامه می دهد«هزينه اوليه درست كردن جعبه كادويي ساده با کاغذ رنگی ، فقط همان خريد برگي 1200تومان كاغذ اوريگامي با سايز 50 در 70 است. با هر برگ اين كاغذها 7 تا 8تا جعبه در سايزهاي مختلف كوچك و بزرگ مي‌شود درست كرد. درست كردن 300تا از اين جعبه‌ها، حدود 3تا 4ساعت زمان مي‌برد. اگر هر روز همين مقدار زمان براي درست كردن اين تعداد از جعبه‌ها بگذاريم و هركدام از اين جعبه‌ها به قيمت 300 تومان هم فروخته شود، روزي 40 هزار تومان سود خالص دارد؛ يعني ماهي يك ميليون و 200 هزار تومان. البته اين رقم يك عدد ثابت و هميشگي نيست و بستگي به درخواست و سفارش مشتري‌هايتان دارد، اما جعبه های کادویی بزرگ هم زمان بر هستند و هزینه های بیشتری دارند که حدودا بین 10 تا 12 هزار تومان هزینه داشته و نزدیک به 20 هزار تومان به فروش می روند.»