عصر ایران - «پُرواضح است که کشور امروز نه نیازمند انتخابات مجدد است چون همه انتخابات سالم و قانونی برگزار شده اند، از جمله انتخابات ۸۸ و ۹۶ و نه نیازمند همه پرسی، چون هر از گاهی مانند ۲۲ بهمن امسال همه پرسی به صورت خود جوش و مردمی نیز انجام می شود. ضرورت ایران امروز همت همه دلسوزان در برخورد با تکفیر، نفاق، انحراف و برهم زنندگان آرامش و امنیت کشور و شهروندان است.»

این جملات، بخشی از واکنش آقای دکتر عباس علی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان به نامه اخیر آقای احمدی نژاد است.

دلیل واکنش ایشان هم روشن است. اتهام «مهندسی انتخابات توسط شورای نگهبان» که پیش از این از زبان هیچ اصول‌گرایی – حتی خود احمدی نژاد- شنیده نشده بود.

از این منظر طبیعی است که سخنگوی شورای نگهبان به این اتهام پاسخ دهد و از نهاد متبوع خود دفاع کند. هر چند که اگر دیگری چنین سخنی گفته بود چه بسا کار به شکایت هم می رسید.

منتها مشخص نیست که چرا سخنگوی شورای نگهبان به موضوعات دیگری نیز اشاره کرده و انتخابات را کنار همه پرسی گذاشته و راه پیمایی را همه پرسی دانسته است؟

سخنگوی شورای نگهبان قانون اساسی که در عین حال حقوق‌دان است به قاعده بهتر از هر کس می‌داند که رفراندوم یک راهکار پیش‌بینی شده در قانون اساسی است و چند و چون آن هم مشخص است.

بهتر بود آقای کدخدایی پاسخ حقوقی می‌ داد اما از منظر یک فعال سیاسی کوشیده هم ایده احمدی نژاد را رد کند و هم پیشنهاد روحانی را تا توازن برقرار شود. درست مانند کاری که حمید رسایی کرده است. به بهانه انتقاد از احمدی نژاد از رقیب او در سال 88 هم انتقاد کرده است.

معلوم نیست که آقای کدخدایی از چه موضعی می گوید «نه نیازمند همه پرسی». چرا که وظیفه شورای نگهبان تعیین عدم مغایرت با شرع و قانون اساسی است نه اعلام نیاز یا بی نیازی به موضوعی.

پیش تر هم نوشتیم و دوباره می‌توان تأکید کرد که بر سر واژه رفراندوم سوء تفاهم وجود دارد و منظور رییس جمهوری موضوعی است که بر سر آن اختلاف وجود دارد و چون همه مردم درگیر آن هستند نمی توان به مصوبه مجلس بسنده کرد. مثل ادامه یا قطع پرداخت یارانه نقدی. یا مثل استقراض خارجی یا اجاره دادن بنادر و مانند اینها.

نگاهی به مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی در سال 1358 نشان می دهد بر خلاف امروز هیچ حساسیتی در قبال این واژه نداشته اند.

کما این که وقتی بحث در می گیرد که قید کنند تهران، مرکز حکومت است یا نه و نمایندگانی مانند ابوالحسن بنی صدر مخالفت می کنند که امکان تغییر در صورت ضرورت را در آینده از بین می برد موافقان می گویند هر وقت لازم باشد رفراندوم برگزار می کنند و مشکل حل می شود و تا کلمه رفراندوم از زبان برخی نمایندگان خبرگان قانون اساسی خارج می شود بقیه اعتراض نمی کنند و هیچ کس نمی گوید منظورتان این است که اصل نظام را به همه پرسی بگذارند. معلوم است که موضوعی مانند تغییر پایتخت را نمی توان صرفا در مجلس تعیین تکلیف کرد و از مواردی است که قابل همه پرسی است.

شخصیت حقوقی باید از ادبیات حقوقی استفاده کند. در ادبیات حقوقی راه پیمایی همان همه پرسی نیست. اساسا منظور روحانی از رفراندوم درباره کل و اصل نبود تا با راه پیمایی مقایسه شود زیرا در راه پیمایی چنان که صدا و سیما هم نشان می دهد بحث کلی مطرح است. شخصیت سیاسی می تواند از این تمثیل استفاده کند ولی از شخصیت حقوقی پذیرفتنی نیست.

آقای کدخدایی در پایان نیز 6 ضرورت برشمرده اند که هر چند به عنوان یک شهروند و صاحب نظر باید شنید و احترام گذاشت اما تعیین ضرورت ها هم به شورای نگهبان ربطی ندارد.

هر چند رییس جمهوری سابق ایران بیش از هر رییس جمهوری دیگری در تاریخ ایران مورد علاقه شخص دبیر محترم شورا بود تا جایی که در وصف نامه او به جرج بوش پسر در خطبه نماز جمعه سخن گفتند و برای معرفی وزیر کار او شخصا به وزارت کار رفتند و بر ضرورت اصلاح قانون کار در همان معارفه تأکید ورزیدند اما اتفاقا یکی از دلایلی یا بهانه هایی که سبب شده رییس جمهوری سابق ایران این لفظ را درباره شورای نگهبان به کار برد این واقعیت یا تصور است که این نهاد گستره خود را مدام گسترده تر و گسترده تر می کند و بهترین پاسخ این بود که تنها اتهام وارده را رد کند و به نیاز و بی نیازی و همه پرسی کار نداشته باشند.