عصرایران؛ مازیار آقازاده- دونالد ترامپ دیروز در دیدار با همتای کره جنوبی خود در کاخ سفید از احتمال تعویق و حتی لغو دیدار دوجانبه خود با " کیم جونگ اون" رهبر کره شمالی خبر داد.

پیش از این اظهارات ترامپ، روزنامه نیویورک تایمز آمریکا به نقل از منابعی از تردید مشاوران ترامپ درباره مذاکرات دوجانبه 22 خرداد – 20 روز دیگر- او با رهبر کره شمالی خبر داده بود.

ظاهرا و بر اساس آن گزارش، پس از انتشار بیانیه چهارشنبه هفته گذشته دولت کره شمالی درباره احتمال لغو دیدار دوجانبه در صورت تاکید و اصرار آمریکا به خلع سلاح یکجانبه کره شمالی، ترامپ و مشاوران او درباره احتمال شکست مذاکرات آتی با رهبر کره شمالی دچار تردیدهای جدی شده اند و در حال بررسی گزینه تعویق و یا حتی لغو این مذاکره هستند.

ترامپ طی روزها و هفته‌های گذشته آن قدر با مذاکره دوجانبه برگزار نشده! خود با رهبر کره شمالی " عکس یادگاری!" گرفته بود که انتظارات را از این مذاکرات بسیار بالا برده بود. او و بسیاری از اعضای کابینه‌ و مشاورانش هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده این مذاکره را دستاورد دیپلماسی "زور و فشار مدارانه" خود دانسته و بارها مذاکره در پیش‌روی خود با رهبر کره شمالی با موضوع خلع سلاح هسته‌ای را همانند "پتکی" بر سر برجام به عنوان دستاورد دیپلماسی چندجانبه دولت سابق آمریکا کوبیده بود.

دیدار وزیر امور خارجه آمریکا با رهبر کره شمالی در پیونگ یانگ/ عکس: خبرگزاری رسمی کره شمالی

ترامپ دیروز اما توپ را به زمین همتای چینی خود انداخت و مدعی شد رهبر کره شمالی پس از دومین دیدار خود با رییس جمهوری چین نظر و لحنش تغییر کرده است.

هنوز معلوم نیست که دیدار دوجانبه ترامپ با کیم جونگ اون که در روزها و هفته های گذشته در بوق و کرنای طرف آمریکایی بود، سر موعد پیشین برگزار خواهد شد یا نه!

ظاهرا مقامات کره شمالی "ان قلت"‌هایی را در کار آورده‌اند و چند دلیل می‌تواند در تغییر لحن و عقب نشینی طرف کره شمالی موثر بوده باشد.

نخست آنکه ممکن است اظهارات نسنجیده "جان بولتون" مشاور امنیت ملی ترامپ درباره خلع سلاح کره شمالی با فرمول "لیبی" دست و دل مقامات دولت پیونگ یانگ را لرزانده باشد.

کره شمالی چندین کلاهک هسته‌ای دارد و موشک‌هایی دارد که می‌توانند هر نقطه‌ای از خاک ایالات متحده آمریکا را هدف قرار دهند. دولت اقتدارگرای کره شمالی این دو را مهم‌ترین داشته و دستاورد خود می‌بیند و انتظار دارد در ازای خلح سلاح امتیازهای دندان‌گیری از طرف آمریکایی و جهان غرب بگیرد، در حالی که ظاهرا مقامات آمریکا می‌گویند بدون خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی نه تحریمی لغو می‌شود و نه امتیاز اقتصادی قابل توجهی به پیونگ یانگ داده خواهد شد!

هر عقل سلیمی چنین چیزی را نمی‌پذیرد؛ چه برسد به دولت پیونگ یانگ که به دلیل بسته بودن درهای کشورش و انزوای چند دهه‌ای، همه عالم و آدم را دشمن بالقوه و بالفعل خود می‌بیند و اعتمادی به جهان خارج آن هم کشوری مثل آمریکا ندارد. اگر آمریکا با خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی زیر قول و قرارهای خود زده و به سمت سیاست تغییر رژیم پیونگ یانگ درغلتد، آن وقت رژیم پیونگ یانگ در صورت خلع سلاح از چه اهرم بازدارنده‌ای استفاده خواهد کرد!

با وجودی که کاخ سفید پس از مصاحبه اخیر بولتون تلاش کرد اظهارات او را تصحیح کرده و لیبیایی کردن کره شمالی را فرضی مردود بشمارد، اما ناگفته پیداست با وجود افرادی چون بولتون و پمپئو و شخص ترامپ در کاخ سفید، دولت کره شمالی اعتماد چندانی را به حسن نیت طرف آمریکایی ندارد و پیش از ورود به مذاکرات و یا در جریان مذاکرات خلع سلاح قطعا به دنبال دریافت تضمین‌های عینی خواهد بود.

نکته دیگر اینکه دولت چین نقش مهمی در تنظیم رویکردهای دولت کره شمالی دارد. چین مهم‌ترین حامی دولت پیونگ یانگ در عرصه بین‌المللی است و به طور طبیعی نصایح و توصیه‌های طرف چینی به گوش مقامات کره شمالی می‌نشیند. چینی‌ها طی سال‌های گذشته از کارت کره شمالی در بازی استراتژیک خود در قبال آمریکا و دیگر کشورهای شرق آسیا – ژاپن و کره جنوبی- نهایت بهره را برده‌اند و به طور طبیعی دو مرتبه دیدار کیم جونگ اون با رییس جمهوری چین طی یک ماه گذشته خود گواه این است که نقش چین در هرگونه تصمیم‌گیری درباره خلع سلاح کره شمالی بی‌بدیل خواهد بود.

شاید هم آن طور که ترامپ گفته چینی‌ها که زیروبم نحوه مذاکره و طرف شدن با آمریکایی ها را به خوبی می‌دانند، به رهبر جوان – 35 ساله- کره شمالی توصیه‌های لازم را کرده‌اند که "کلاه خود را سفت بچسبد" و بدون دریافت تضمین‌های لازم و تنظیم جدولی گام به گام و مرحله به مرحله از دریافت امتیاز در ازای خلع سلاح، اقدام به امتیازدهی یک طرفه به آمریکایی‌ها نکنند.

نکته سوم اما می‌تواند در تاثیر اقدام اخیر ترامپ در خروج از برجام در تردید افکنی در دل مقامات پیونگ یانگ باشد. ترامپ احتمالا با این پیش فرض که خروج یکجانبه او از برجام نشانگر عزم و جدیت او در مذاکره خلع سلاح با کره شمالی باشد حتی چند روز زودتر از موعد تصمیم گیری و به رغم مخالفت‌های همه متحدان اروپایی آمریکا، در یک سخنرانی اعلام کرد که از برجام خارج می‌شود و تحریم‌های هسته‌ای سابق ایران را برمی گرداند و علاوه بر آنها تحریم‌های افزون‌تری را نیز به تهران تحمیل خواهد کرد.

شاید ترامپ همان طور که بولتون اذعان کرده هدفش این بوده که با این کار "ضرب شستی" به پیونگ یانگ پیش از مذاکره دوجانبه نشان دهد و جدیت خود را اثبات کند، اما این اقدام می‌توانسته و می‌تواند تاثیرات جانبی دیگری نیز داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آنها حساس و محتاط کردن مقامات کره شمالی است.

کره شمالی هم‌اینک می‌بیند که ترامپ از یک توافق بین‌المللی خارج شده که کمتر از 2 سال پیش دولت سابق آمریکا خود آن را به شورای امنیت برده و به تصویب رسانده است ولی حالا با گذشت بیش از دو سال و تعویض دولت در واشنگتن، ورق برگشته و زیر توافق زده است.

این مساله می‌تواند در آستانه مذاکره دوجانبه سران آمریکا و کره شمالی مثل یک دافعه جدی در اعتماد به دیپلماسی آمریکایی عمل کند؛ امری که ناظران بین‌المللی ماه‌هاست نسبت به آن هشدار می‌دهند.

نکته آخر اما در "فوت و فن‌های" دیپلماسی نهفته است؛ در مذاکراتی در این سطح و حساسیت دو طرف می‌کوشند دست خود را پُرتر نشان داده و از موضع بالا پشت میز بنشینند. کره شمالی هفته‌هاست شاهد مانورهای تبلیغی آمریکا با کارت خلع سلاح کره شمالی است و با بیانیه چهارشنبه هفته گذشته خودی نشان داد و "تَشَری" به آمریکایی‌ها زد که میل به مذاکره پیونگ یانگ را بیش از این به "تسلیم و وادادگی" کره شمالی تعبیر و تفسیر نکنند.

احتمال دارد مقامات پیونگ یانگ با این ترمز خواستند ترامپ و مشاوران او را از خواب خوش بیدار کرده و تاکید کنند که دستکم موفقیت نیمی از نخستین و شاید مهم‌ترین دستاورد دیپلماتیک در شرف وقوع ترامپ، به نحوه همکاری دولت پیونگ یانگ بستگی دارد و بنابراین قباله این فتح الفتوح دیپلماتیک – نه به دار و نه به بار- را از هم‌اکنون به نام خود نزنند و بدانند که رژیم پیونگ یانگ همان طور که نزدیک به 7 دهه گذشته سرسخت‌ترین موضع را در قبال سخت‌ترین فشارها و انزوای بین‌المللی داشته و با این حال موفق به ساخت بمب هسته‌ای و توسعه برنامه موشکی خود شده، می‌تواند هر وقت اراده کند، زیر میز مذاکره زده و دستاورد دیپلماتیک ترامپ را برای او به یک "افتضاح سیاسی" بدل کند.

به هر روی و جهت، روند تحولات و وقایع نشان می‌دهد که چه مذاکره دوجانبه – بین سران آمریکا و کره شمالی- در 22 خرداد (در سنگاپور) برگزار شود و چه به زمان دیگری موکول شود، مقامات کره شمالی کمی محتاط‌تر و دست به عصاتر شده‌اند و ظاهرا طرف‌هایی خارجی و یا مشاورانی داخلی به رهبر جوان کره شمالی هشدارهایی داده‌اند که مراقب اوضاع باشد و مهم‌ترین داشته استراتژیک خود را به "ثَمَن بَخس" با ترامپ معامله نکند.

تماشاخانه