رشد 67 درصدی درآمد سرانه ایرانیان در 3 سال

HDI به معنای شاخص توسعه انسانی، کشورها را از نظر سطح توسعه یافتگی زندگی مردم بررسی و طبقه بندی می‌کند و در این طبقه بندی امسال ایران با یک پله صعود نسبت به سال گذشته، در رتبه 60 جهان در میان کشورهایی با توسعه انسانی بالا قرار گرفته است.

«طی سه دهه گذشته همه مناطق و گروه‌های انسانی جهان پیشرفت چشمگیری در توسعه داشته‌اند. نمره توسعه انسانی جهان در سال 2017، 0.728 بود که 21 درصد نسبت به سال 1990 بیشتر شده است. حالا در سراسر جهان، مردم بیشترعمر می‌کنند، تحصیلات بالاتری دارند و فرصت‌های بیشتری روبه‌رویشان است. جهش توسعه انسانی نیز تحت تأثیر تغییرات در سلامت، آموزش و درآمد بوده است.» بر اساس روایت سازمان ملل متحد، این یافته‌ها کلیدی‌ترین نکات گزارش HDI 2018 است. HDI به معنای شاخص توسعه انسانی، کشورها را از نظر سطح توسعه یافتگی زندگی مردم بررسی و طبقه بندی می‌کند و در این طبقه بندی امسال ایران با یک پله صعود نسبت به سال گذشته، در رتبه 60 جهان در میان کشورهایی با توسعه انسانی بالا قرار گرفته است.

روایت HDI2018 نشان می‌دهد که نروژ توسعه یافته‌ترین کشور جهان است و بعد از آن نیز سوئیس، استرالیا، ایرلند و آلمان قرار دارند. پایین‌ترین میزان توسعه یافتگی نیز برای نیجر، آفریقای مرکزی، سودان جنوبی، چاد و بروندی است. اما با وجود تمام تغییرات رو به جلویی که در جهان ایجاد شده است، سازمان ملل متحد در یکی از 6 یافته کلیدی این گزارش 121 صفحه‌ای می‌نویسد:«تنها کمیت اهمیت ندارد. کیفیت هم مهم است که نقص‌های زیادی در آن وجود دارد. مردم امروز طولانی‌تر زندگی می‌کنند، تحصیلکرده ترند و دسترسی بیشتری به خدمات دارند. اما طول زندگی بیشتر، به این معنا نیست که انسان‌ها لذت بیشتری هم از زندگی شان می‌برند.»

افزایش 67.5 درصدی درآمد سرانه ایران طی 3 دهه

ایران با نمره 0.798 رتبه 60 را از میان 189 کشور جهان به دست آورده است. طی سال‌های 1990 تا 2017 توسعه انسانی در ایران رشد قابل توجهی داشته و از نمره 0.577 به اینجا رسیده است که افزایشی 38.3 درصدی را نشان می‌دهد.

در این سال‌ها، شاخص امید زندگی نیز در ایران 12.4 سال افزایش یافته و به 76.2 سال رسیده است. سال‌های مورد انتظار برای تحصیل و حداقل زمان تحصیل نیز به ترتیب 5.6 و 5.7 سال افزایش یافته است. درآمد سرانه ایران نیز طی 28 سال، 67.5 درصد بیشتر شده و از 11 هزار و 420 دلار، به 19 هزار و 130 دلار رسیده است. درآمد سرانه در ایران نسبت به سه سال پیش نیز افزایشی بیش از 2 هزار و 500 دلار داشته است. در سال 2015، درآمد سرانه در ایران 16 هزار و 537 دلار بود و در سال 2016 به 18 هزار و 544 دلار رسید. در گزارش سازمان ملل متحد کشورهای جهان از نظر میزان توسعه انسانی به چهار گروه کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا، دارای توسعه انسانی بالا، دارای توسعه انسانی متوسط و کشورهای دارای توسعه انسانی پایین دسته بندی شده‌اند. این سازمان ایران را در دسته کشورهای دارای توسعه انسانی بالا جای داده است.

روایت ضریب جینی و شکاف جنسیتی از توسعه انسانی

درآمد سرانه در نروژ که بالاترین توسعه انسانی جهان را به خود اختصاص داده، 68 هزار و 12 دلار است اما مردم کشور کم جمعیت قطر با 116 هزار و 818 دلار بالاترین درآمد سرانه را در کل جهان دارند. بعد از آن نیز لیختن اشتاین با درآمد سرانه 97 هزار و 336 دلار قرار گرفته است. به‌طور کلی قطری‌ها رتبه 36 توسعه انسانی جهان را به خود اختصاص داده و کشور لیختن اشتاین نیز در جایگاه هفدهم جهان قرار دارد. اما در گزارش جدید سازمان ملل، ضریب جینی جایگاهی مهم‌تر از درآمد سرانه دارد. ضریب جینی شاخصی است که نحوه توزیع ثروت در میان مردم را نشان می‌دهد و هرچه عدد آن بالاتر باشد، از نابرابری بیشتری حکایت می‌کند. در حال حاضر تقریباً در تمام کشورهای جهان ضریب جینی بالای 20 قرار دارد. حتی ضریب جینی نروژ با بالاترین توسعه انسانی، 27.5 است. در ایران نیز این شاخصی که اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی را نشان می‌دهد، 38.8 است. با وجود این اختلاف طبقاتی در ایران کمتر از کشورهایی مانند امریکا، آرژانتین، برزیل و مکزیک است.

نابرابری در تمام زیر شاخه‌هایی که به شاخص اصلی توسعه انسانی رسیده، باعث شده تا ایران در شاخص GLL به معنای نابرابری جنسیتی با نمره 0.461 در رتبه 109 از میان 160 کشور جهان قرار بگیرد. در شاخص درآمد سرانه در ایران بین زنان و مردان تبعیض زیادی وجود دارد. در حالیکه سهم مردان از تولید ناخالص ملی کشور به 32 هزار و 17 دلار می‌رسد، سهم زنان 6 هزار و 94 دلار است.

بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در ایران 5.9 درصد از صندلی‌های پارلمانی سهم زنان است. در هر 100 هزار تولد، 25 زن به خاطر مسائل بارداری جانشان را از دست می‌دهند و مشارکت زنان در بازار کار نیز 16.8 درصد در برابر مشارکت 71.4 درصدی مردان است. این در حالی است که در عربستان سعودی سهم زنان از صندلی‌های پارلمانی 19.9 درصد و مشارکت اقتصادی شان نیز 22.3 درصد است.همچنین در کشورهای جنوب آسیا به‌طور متوسط، سهم زنان از صندلی‌های پارلمانی 17.5 درصد و مشارکت آنها در بازار کار نیز 27.9 درصد است. سازمان ملل متحد نابرابری و تبعیض جنسیتی را یکی از یافته‌های اصلی گزارش توسعه انسانی 2018 نام برده و درباره آن نوشته است:«توسعه انسانی در میان زنان 6 درصد کمتر از مردان بوده است. بیشترین شکاف به خاطر درآمد پایین‌تر و میزان تحصیلات زنان در بسیاری از کشورهاست. بیشترین شکاف جنسیتی نیز در جنوب آسیا با 16.3 درصد و کشورهای عربی با 14.5 درصد وجود دارد.»

تماشاخانه