سالانه چه میزان آب در ایران تبخیر می‌شود؟

در سطح جهان سالانه ۶۰ درصد از بارش‌ها به طور متوسط تبخیر می‌شود که در کشور ما به دلیل شرایط اقلیمی این رقم به بیش از ۷۰ درصد می‌رسد، اما آنچه موضوع مهمی است تبخیر از مخازن سدها و دریاچه‌های مصنوعی است که این رقم در دنیا به طور متوسط پنج درصد و در ایران حدود شش درصد تخمین زده می‌شود.

به گزارش ایسنا، در حالی که میزان تبخیر از مخازن ما در مقایسه با میانگین جهانی از نسبت چندان بالاتری برخوردار نیست، اما در برخی از مخازن سدها با توجه به حجم کم منابع ورودی، هندسه مخزن و شرایط اقلیمی منطقه این امر متفاوت و موضوع با اهمیتی است که از جمله آن می‌توان به وضعیت چاه نیمه‌های سیستان اشاره کرد.

امروزه روش‌های متعددی همچون استفاده از پنل‌های خورشیدی، روش‌های شیمیایی و بیولوژیکی برای کاهش تبخیر وجود دارد که عمدتا معطوف به سدهای کوچک است این روش‌ها در مقیاس کوچک توسط موسسات تحقیقات آب مورد بررسی قرار گرفته است که در نهایت مدیریت مخزن به عنوان بهترین روش برای جلوگیری از تبخیر آب سدها انتخاب شده و طبق گفته های رضا اردکانیان وزیر نیرو درصددیم با مدیریت مخزن مناطقی همچون چاه نیمه‌ها بتوانیم فعالیت‌های خوبی در زمینه کاهش تبخیر آب به سرانجام برسانیم.

وی با تاکید بر اینکه دستورالعمل بهره‌برداری در سناریوهای مختلف تهیه شده است، اظهار کرد: میزان تبخیر سدها در ایران نزدیک به شرایط جهانی است و با توجه به اینکه اغلب سدهای کشور ما در مناطق کوهستانی واقع شده میزان تبخیر این سازه‌های آبی حدود بین ۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰ میلیمتر در سال است، اما در منطقه سیستان با توجه به اینکه چاه نیمه‌ها به صورت گودال‌های طبیعی در منطقه‌ای متفاوت قرار گرفته‌اند و آب از دیرباز به صورت طبیعی روانه این مناطق می‌شود طبیعتا میزان تبخیر از آن‌ها به حدود ۴۵۰۰ میلیمتر در سال می‌رسد.

علاوه براین عمر مفید سد زمانی است که حجم سد از رسوب قابل توجهی پر می‌شود. میزان رسوب گذاری در جهان به طور متوسط سالیانه نیم درصد است که در اروپا این رقم به دو دهم درصد، در خاورمیانه به حدود ۱.۵ درصد، در چین به حدود ۲.۳ درصد و در ایران به حدود ۷۶ صدم درصد می‌رسد که از نظر رسوب‌گذاری سدها در شرایط نسبتا متعادلی به سر می‌بریم.

چاه نیمه‌ها به عنوان سازه‌های طبیعی در شرایط کلی میزان رسوب و تبخیری بیشتری نسبت به سایر سازه‌های آبی که طراحی و ساخته شده و جانمایی آن‌ها مطابق ضوابط بوده خواهند داشت و همچنان نیز دارند. هر چند در مقایسه به نسبت کلی این رقم عدد بالایی نیست، ولی در منطقه خشک و نیمه خشک شرق و جنوب شرق کشور مطمئنا این دو عامل بسیار تعیین کننده هستند و به این سبب در سال‌های اخیر جزو برنامه‌های اصلی وزارت نیرو بوده و به شکل مهمی این امر مورد توجه قرار گرقته است.

به طور کلی باید گفت که منطقه جنوب شرق کشور ما دست به گریبان چالش‌های متعددی از جمله کمبود منابع آبی است، ولی با این وجود این منطقه به مجتمعی تبدیل شده است که پیچیده‌ترین پدیده‌های مدیریت منابع آب در این منطقه شکل گرفته است که راه‌حل‌های آن در سطح ملی نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.