این روزها در بورس، نوسان گیری و فعالیت در سهم های کوچک که با خبر و شایعه راحت تر تکان می خورند بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد. این شرایط کوتاه مدت نگر شدن سهامداران را نشان می دهد

عصر ایران؛ علیرضا باغانی - شنیده اید که می گویند بورس دماسنج و ویترین اقتصاد کشور است؟ خیلی ها این نظریه را قبول ندارند و به دلیل اعمال نظرهایی که دولت و حقوقی های وابسته به آن در بازار می توانند داشته باشند معتقدند که بورس نمایشگر درستی از اوضاع و احوال اقتصادی کشور نیست.

نگارنده معتقدم برای تشخیص وضعیت اقتصاد کشور هر چند بورس تنها معیار و ملاک در دسترس نیست اما به طور قطع یکی از آن ها هست.به هر حال سهام نمایندگان 40 صنعت فعال در کشور در بورس و فرابورس معامله می شود و آنچه که در قالب نوسان قیمت سهام بیش از 600 شرکت در بازار سرمایه روزانه قابل رصد و ارزیابی است می تواند شرح حال نسبتا قابل اتکایی از فضای کسب و کار به ما نشان بدهد.

آنچه که این روزها بورس ما از شرایط اقتصادی کشور نشان می دهد حاکی از کاهش دید افقی و نگرش کوتاه مدت سرمایه گذاران است .این روزها در بورس، نوسان گیری و فعالیت در سهم های کوچک که با خبر و شایعه راحت تر تکان می خورند بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد. این شرایط کوتاه مدت نگر شدن سهامداران را نشان می دهد و این که از فعالیت در بازار سهام کسب سودی هر چند اندک را در پروسه کوتاه مدت دنبال می کنند و نه تامین مالی برای چرخه تولید کشور.

باری ؛ بورس ما نمونه ای از یک وضعیت کلی است همان طور که مشت نمونه خروار است.این که با وجود ریسک های سیاسی و اقتصادی افق اقتصادی کشور نامشخص است واقعیتی که این روزها تقریبا همه افراد اهل منطق پذیرفته اند و بدون تردید اجرای دقیق و درست اقتصاد مقاومتی به عنوان مهمترین راهکار برای گذر از شرایط کنونی به شمار می رود البته اگر اراده ای برای اجرای کامل آن وجود داشته باشد.

بورس در کمتر از یک ماه سپری شده از فصل زمستان 6 درصد بازدهی به سرمایه گذاران داده و متغیر مهم ارزش روزانه معاملات خرد بازار سهام در کانال 500 میلیارد تومانی سیر می کند.

گزارش های 9 ماهه عملکرد شرکت ها در حال انتشار است و در گذر از پیک تحریم ها در 13 آبان ، گزارش تولید ، فروش و صادرات شرکت ها نشان می دهد اوضاع آنقدرها هم که پیش بینی می شد وخیم نیست و جریان صادرات ، تامین مواد اولیه و تولید و فروش شرکت ها هر چند کمتر از قبل اما در سطح نسبتا مطلوبی در پائیز امسال برقرار بوده است.با فروریختن ترس اولیه از اثرات تحریم ها سرمایه گذاران این روزها رغبت بیشتری به خرید سهم به عنوان یک دارایی مبتنی بر ریال و البته پربازده را پیدا کرده اند.

در صورتی که روند گزارش دهی شرکت ها با مطلوبیت فعلی تا آخر دی ماه ادامه پیدا کند ، پیش بینی می شود بورس تهران روزهای گرمتری را در ادامه زمستان ، پیش رو داشته باشد.

بازار ارز هم یکی از متغیرهایی است که امید به رشد بازار سهام را پررنگ تر از قبل کرده است.

هفته گذشته خبر تشکیل بازار متشکل ارز به رسانه ها مخابره شد.آنچه که در خبرهای اولیه آمده است ، مدل کلی این بازار به نحوی طراحی شده که در فاز اول، معاملات نقدی (اسکناس) راه‌اندازی و سایر روش‌های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می‌یابد.

آن طور که اعلام شده : هدف این بازار ایجاد فضای معامله شفاف و کارآ بر‌اساس مکانیزم عرضه و تقاضا در مبادلات ارزی تعریف شده است. با توجه به مشکلات سامانه نیما در زمینه محدودیت مبادلات ارزی و نیز مسائل مربوط به تحریم، این احتمال وجود دارد که یک بستر جایگزین با پیروی از الگوی بازار آزاد جایگزین نیما شود. ضرورت این تحول، به ویژه با توجه به تهدید بیشتر مسیر مبادلات ارزی توسط آمریکا در سال آینده احساس می‌شود.

این رخداد از آن جهت برای بازار سهام با اهمیت تلقی می شود که به احتمال بسیار زیاد تشکیل بازار متشکل ارز که فرابورس به عنوان نماینده بازار سرمایه در میان موسسین آن حضور دارد می تواند زمینه ای باشد برای آزادسازی عرضه و تقاضای حواله ارز در بازار صادرات و واردات.این انتظار زمانی تقویت می شود که تورم ناشی از رشد قیمت ارز حالا در بیشتر کالاها تاثیرگذاشته و دغدغه های ناشی از آزادکردن فنر ارز در بازار حواله بسیار کمتر از چندماه گذشته است.این رخداد می تواند نرخ ارز مرجع برای صادرات و واردات را دست کم 20 تا 30 درصد افزایش دهد و احتمالا به منزله خداحافظی با سامانه نیماست.

بودجه سال آینده نیز با تورم انتظاری دست کم 20 درصد در مجلس در حال سپری کردن مراحل تصویب است ، در این بودجه هر چند توجه لازم به بازار سرمایه نشده و در بخش هزینه ای برنامه دولت برای مالیات ستانی از شرکت ها و سایر دریافت ها از شرکت های بزرگ بورسی چندان شفاف نیست ، اما به دلیل اثرات تورمی که دارد می تواند بازار سرمایه را دستخوش تکانه های مثبتی کند یا دست کم شیب ملایمی صعودی را در نرخ فروش بیشتر صنایع حاضر در بورس به نمایش بگذارد.

در بازارهای جهانی نیز بهبود قیمت نفت تا کانال 60 دلاری در کنار ترمیم قیمت فلزات اساسی موسوم به کومودیتی باردیگر سهام مرتبط با آن که در بورس تهران جزو سهام بزرگان به شمار می روند را مورد توجه معامله گران قرار داده است.دو روز پیش خبر آمد که معافیت خرید نفت ایران از 8 کشور به 5 کشور کاهش پیدا می کند و همین خبر روی قیمت نفت اثرگذار بود.بازار سهام ایران همواره از تحولات جهانی اثرپذیر است و برخی از سهم ها به طور مستقیم از نوسانات جهانی تغدیه می کنند.

جمع بندی متغیرهای بنیادی موجود حاکی از آن است صرف نظر از ریسک های غیراقتصادی ، بازار سرمایه در ماه های باقی مانده از سال 1397 شانس بیشتری در بین سایربازارهای سرمایه گذاری برای رشد دارد چرا که بیشتر بازارهای سرمایه گذاری این روزها با رکود تورمی مواجه بوده و معاملات چندان پرحجمی را شاهد نیستند.البته همواره افراد غیرحرفه ای بهتر است از طریق صندوق های سرمایه گذاری مشترک که ریسک کمتری دارند وارد بازار سرمایه شوند و ریسک سرمایه گذاری را از طریق سپردن سبد سهام یا خرید واحدهای سرمایه های صندوق های مشترک به اشخاص حرفه ای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار بسپارند.

*روزنامه نگار اقتصادی و کارشناس بورس