آگاهی از اینکه چرخهٔ خواب‌تان چگونه عمل می‌کند به طور شگفت‌انگیزی کیفیت زندگی شما را بهبود می‌بخشد. آیا از ریتم و آهنگ چرخهٔ زیستی در جهان خبر دارید: از قارچ‌ها گرفته تا انسان‌ها؟ به نظر می‌رسد که هر موجود زنده‌ای حتی باکتری‌های بسیار ریز هم چرخهٔ زیستی دارند: فرآیند بیولوژیکی یا زیستی که حدود ۲۴ ساعت طول می‌کشد و نشانه‌ای از چرخهٔ حیات ماست. از اثرات این چرخهٔ زیستی چه و چقدر می‌دانید؟

1- چرخهٔ زیستی دیرزمانی است که وجود دارد. این گمان وجود دارد که اولین سلول‌های زنده روی کرهٔ زمین بر اثر اشعهٔ ماورای بنفش خورشید نابود شدند و سپس خود را طوری سازگار کردند که شب‌ها به بازسازی خود بپردازند.

2- شما تنها موجودی نیستید که دارای چرخهٔ زیستی هستید. درخت میموزا یا گیاه حساس نیازی به خورشید ندارد تا وقت باز شدن برگ‌هایش را بداند. هر گونه موجود زنده‌ای که انرژی خود را از نور خورشید بگیرد، نوعی چرخهٔ زیستی دارد، تا بهترین و بیشترین بهره را از روشنایی و تاریکی ببرد. تحقیقات نشان می‌دهد که برگ‌های درخت میموزا یا گیاه حساس حتی در تاریکی هم باز و بسته می‌شوند و از چرخهٔ زیستی خودشان تبعیت می‌کنند نه از خورشید.

3- چرخهٔ زیستی به نفع موجودات زنده است. حتی قارچ کوچک هم ساعت درونی دارد. چرخهٔ زیستی به موجودات زنده امکان پیش‌بینی و آمادگی برای رویداد‌هایی مثل شب و روز، زمستان و تابستان را می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا خود را برای این رویدادٰها آماده کنند.

4- شما یک زمان‌سنج اصلی دارید. ساعت اصلی گرینویچ را فراموش کنید، ساعتی که واقعاً برای بدن شما اهمیت دارد در هیپوتالاموس مغز شما قرار دارد این زمان‌سنج در هیپوتالاموس مغز شما قرار دارد و مانند رهبری در زمان‌های مختلف روز، پیام‌ها و سیگنال‌های هدایت‌کننده به سراسر بدن شما می‌فرستد.

5- شما زمان‌سنج‌های فرعی و جنبی هم دارید. بدن انسان بیشترین تلاشش را می‌کند تا همیشه هماهنگ و همزمان با خودش بماند. همهٔ اعضا و بافت‌های بدن‌تان ساعت‌های خاص خودشان را دارند که هماهنگ و هم‌زمان با زمان‌سنج اصلی مغز شما عمل می‌کنند.

6- شما در هر سلول بدن خود هم ساعت دارید. حتی تک‌سلولی‌ها ادراکی از زمان دارند. هر سلول بدن شما ظرفیت و توانایی ایجاد نوسان و چرخهٔ زمانی ۲۴ ساعته را دارد.

7- چرخه‌های سالانه. هر روز باید مقدار زیادی نور روز دریافت کنید تا سلامت بمانید با طولانی‌تر شدن ‌شب‌ها و بیشتر خوابیدن ما، مغز ملاتونین بیشتری ترشح می‌کند، هورمونی که تنظیم‌کنندهٔ خواب و بیداری است. بسیاری از جانوران، مانند گوزن، در برابر این تغییر با آمادگی برای جفت‌گیری یا زمستان‌خوابی واکنش نشان می‌دهند. بدن انسان‌ها در زمستان برای مبارزه با بیماری‌ها پادتن یا آنتی‌بادی‌های بیشتری تولید می کند.

8- نور روز شما را متعادل می‌کند. هر روز باید مقدار زیادی نور روز دریافت کنید تا سلامت بمانید. اگر در تاریکی قرار بگیرید، ساعت بدن‌تان تنظیم ۲۴ ساعتهٔ خود را از دست می‌دهد. حسگر‌هایی در چشمان شما قرار دارد که نور را شناسایی می‌کند و پیام‌ها و سیگنال‌هایی به بخشی از مغز که کار هماهنگی ساعت‌های بدن را انجام می‌دهد، می‌فرستد.

9- وقت خواب رسیده؟ چگونه می‌دانید وقت خواب است؟ از زمانی که صبح از خواب بیدار می‌شوید، میل به خواب دوباره شروع به شکل گرفتن می‌کند. هرچند به طور معمول تا پیش از اینکه ساعت زیستی بدن‌تان به شما بگوید اکنون زمان مناسب برای خوابیدن است، شما دوباره به خواب نخواهید رفت.

10- پرواز‌زدگی. وقتی از یک منطقهٔ زمانی به منطقهٔ دیگری می‌روید، کمی طول می‌کشد تا نظم خواب خود را دوباره به دست آورید. زمانی دچار پرواز‌زدگی می‌شوید که زمان‌سنج اصلی بدن‌تان در یک زمان و بقیه‌ قسمت‌های بدن‌تان مانند کبد، دستگاه گوارش، مغز و ماهیچه‌ها در زمان‌ دیگری باشند. وقتی از یک منطقهٔ زمانی به منطقهٔ دیگری می‌رویم، حدود یک روز برای هماهنگی بدن‌مان با زمان جدید لازم است.

11- جت‌لگ یا پرواز‌زدگی اجتماعی. وقتی ساعت زنگ می‌زند و می‌گوید "برو" و بدن ما می‌گوید "نه". کسانی که شیفتی کار می‌کنند و آنهایی که بین زمان زیستی بدن‌شان و زمان زندگی اجتماعی آنها هماهنگی و مطابقت وجود ندارد دچار "جت‌لگ یا پرواز‌زدگی اجتماعی" می‌شوند. این تفاوتی است میان ساعتی که بدن آنها مایل است بیدار شود و ساعتی که زنگ ساعت برای بیدار کردن فرد به صدا در می‌آید. تحقیقات نشان می‌دهد که این وضعیت معمولاً با افزایش خطر ابتلا به افسردگی، چاقی، بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان همراه است.

12- بگذارید نوجوانان خسته بیشتر بخوابند. کمبود خواب و نوجوانان بدخُلق، دو یارِ ندیم‌اند افزایش ناگهانی هورمون‌ها در دوران نوجوانی و بلوغ ساعت زیستی بدن را حدود دو ساعت عقب می‌اندازد. وقتی از نوجوانی می‌خواهید که ساعت ۷ صبح بیدار شود درست مثل این است که از فردی ۵۰ ساله بخواهید که ساعت ۵ صبح بیدار شود. بعد‌ها در زندگی، دوباره عادت‌های خواب و بیداری ما به دوران قبل از بلوغ بر‌می‌گردد منبع: بی‌بی‌سی