داستان نخستین خودرو در ایران (فیلم)

کیفیت پایین:

کیفیت خوب:

عصر ایران؛ محسن ظهوری ـ وقتی گلوله میرزارضا بر تن ناصرالدین‌شاه نشست، نوبت به مظفر‌الدین پسرش رسید که به تهران بیاید و تاج بر سر بگذارد. او هم مثل پدر شیفته سیاحت در غرب بود، پس بار و بُنه بست و عازم اروپا شد. وقتی برگشت با یک خودرو آمد؛ نخستین اتومبیلی که چرخ‌هایش در ایران چرخید.

سرگذشت این خودرو را در این قسمت از «ایران به روایت آثار» ببینید. مجموعه ویدئویی «ایران به روایت آثار» هر هفته شنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها در سایت عصر ایران منتشر می‌شود و قسمت بعدی آن را می‌توانید روز سه‌شنبه ۳۱ تیرماه ببینید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در قسمت قبل منتشر شد:

ایران به روایت آثار؛ قسمت هجدهم: وافور باستانی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

برای ایرانیان وسایل‌نقلیه به کالسکه و دلیجان و کجاوه و امثال آن‌ها خلاصه می‌شد؛ نه چیزی که بدون استفاده از حیوان، خودش راه برود. گرچه اهالی پایتخت خاطره قطار تهران به شهرری یا به قول خودشان «ماشین دودی» را در زمان ناصرالدین‌شاه در یاد داشتند، اما خودرو چیز دیگری بوده؛ آن‌ها که توانسته‌اند در آن روزگار از نزدیک آن را ببینند؛ احتمالا خیلی تعجب کرده‌اند.

مظفرالدین‌شاه وقتی به اروپا رفت، نمی‌دانست قرار است نامش به عنوان اولین خودروسوار در ایران ثبت شود. او زمانی وارد فرانسه شد که «لوئی رنو» دو سالی می‌شد ساخت خودروهای خود را آغاز کرده بود. سری «تیپ اِی» و «بی» را که دو نفره بودند ساخته و حالا در ۱۹۰۰ میلادی، اولین خودروی چهار نفره خود را با نام «تیپ سی» آماده کرده بود که ۴۰ کیلومتر در ساعت سرعت داشت. این باید همان خودرویی باشد که دل مظفرالدین‌شاه را برده. چرا که می‌دانیم رنوی شاه ایران چهارنفره بوده و رنوهای قبل از «تیپ سی» کوچک و دو نفره بودند. رنوی چهار نفره تیپ دی هم که بعدها و پس از سفر شاه ایران ساخته شده.

مظفرالدین‌شاه دو خودرو از رنو تحویل گرفت؛ می‌گویند یکی را به او هدیه دادند و برای دومی ۱۶ هزار فرانک هزینه کرد. هر دو را هم با راننده به ایران آورد؛ با قطار و کشتی از روسیه و دریای خزر به انزلی رسیدند و از آن‌جا راهی دارالخلافه قاجار شدند، اما جاده‌های کشور که خاکی و پر از چاله بود، یکی را بین راه چنان خراب کرد که هرگز به تهران نرسید.

دومی پایش به پایتخت رسید و چون دود می‌کرد، «کالسکه دودی» و «کالسکه آتشی» نام گرفت. اما خیابان‌های تهران هم مثل همه‌جای ایران، مناسب رانندگی نبود. پس گه‌گاه شاه ایران سوارش می‌شد و دوری می‌زد و تمام.

خودروی مظفری بعد از مرگ مظفرالدین‌شاه به محمدعلی پسر او رسید که با مشروطه‌خواهان سر ناسازگاری داشت. او بعدازظهر اوایل اسفندماه ۱۲۸۶ با این خودرو برای گردش به دوشان‌تپه می‌رفت، که با نقشه «حیدر عمواوقلی» از فعالان جنبش مشروطه ایران، دو بمب دست‌ساز به سمتش پرتاپ کردند. محمدعلی‌شاه آسیبی ندید اما می‌گویند خودرو برای همیشه از کار افتاد و قصه نخستین خودروی وارد شده به ایران تمام شد.

احمد آخرین‌ شاه قاجار هم بعدها خودروهایی خرید که یکی از آن‌ها «رولزرویس سیلور گوست» بریتانیایی بود با ۵۰ اسب بخار قدرت و حدود ۸۰ کیلومتر در ساعت سرعت. خودرویی که حالا آن را در موزه خودرو گذاشته‌اند، کنار این مرسدس بنز کا۵۰۰ که هیتلر به رضاشاه هدیه داد و با ۲۰۰ کیلومتر در ساعت سرعت، از نایاب‌ترین خودروهای جهان است.

تاریخ ورود خودرو به ایران در سال ۱۲۷۹ خورشیدی با رنویی قدیمی و در دروه قاجار شروع شد که این عکس تنها یادگار به‌جا مانده از آن است. یادگار چهارچرخ غریبی که دل مردم را برد و کم‌کم انواع آن به ایران آمد. حالا برای ما دیدن این کالسکه آتشین نه‌تنها عجیب نیست؛ که ندیدنش در یک روز عجیب است.

تماشاخانه

کشف اتاق مخفی میکل آنژ در کلیسای مدیچی / پیدا شدن طراحی‌های شگفت‌انگیز در زیر کلیسا (فیلم)

شکایت خانواده مالکوم ایکس از دولت آمریکا ؛ «آن‌ها می‌‌دانستند قرار است کشته شود» (فیلم)

فیلم های دیگر