هم زمان با سالروز کودتای ۲۸ مرداد که در جریان آن سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و امریکا نخست وزیر وقت ایران را در سال ۱۳۳۲ سرنگون کردند، سفیر ایران در انگلیس خطاب به دولت لندن پرسید؛ آیا هنوز وقت عذرخواهی و جبران گذشته فرا نرسیده است؟

به گزارش ایرنا، «حمید بعیدی نژاد» روز سه‌شنبه در توئیتی نوشت: ۶۷ سال از کودتای آمریکا علیه دولت ملی دکتر مصدق در ایران می‌گذرد. انگلیس نقش موثری در این کودتا ایفا کرد که اسناد متعدد آن‌هم منتشر شده است.

وی افزود: دولت انگلیس تا امروز حتی از یک عذرخواهی رسمی ساده از ملت ایران نیز خودداری کرده است. آیا هنوز وقت عذرخواهی و جبران گذشته فرا نرسیده است؟

۲۸ مرداد یادآور کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرایی سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (اس‌آی‌اس) و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و با همراهی ارتش شاهنشاهی ایران و کمک طرفداران محمدرضا پهلوی و پشتیبانی مخالفان محمد مصدق با هدف سرنگونی دولت قانونی محمد مصدق در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ رخ داد.

با ملی شدن صنعت نفت در ایران، ‌انگلیسی ها سلطه انحصاری خود را بر نفت ایران از دست دادند. دولت انگلیس به منظور بازگرداندن وضعیت قبل از ملی شدن نفت، تصمیم گرفت از راههای مختلف مصدق را زیر فشار قرار دهد. انگلیس به منظور وادار کردن دولت ایران به قبول شرایط خود در مساله نفت، ‌می کوشید از لحاظ اقتصادی وسیاسی بردولت ایران فشار وارد کند.

دولت انگلیس، ازهمان ابتدای ملی شدن نفت، اقدام های مختلفی را به منظور تضعیف دولت مصدق انجام داد. ابتدا کوشید با فرستادن هیاتهایی ازراه گفتگو مساله را حل کند، ‌اما پس از شکست گفت وگوها، سعی کرد با توسل به مراجع بین المللی مساله را به نفع شرکت نفت انگلیس و ایران، حل نماید. دولت انگلیس، ‌همواره می کوشید، اقدام دولت ایران را یک اقدام غیرقانونی قلمداد کند و ملی کردن را در حکم تصرف اموال شرکت سابق بداند.

در این زمان، به رغم اینکه آمریکایی ها معتقد بودند که باید اختلاف های بین دولت ایران و شرکت سابق را از طریق گفت وگو حل کرد، انگلیسی ها عقیده داشتند که رسیدن به توافق با مصدق امکان پذیر نیست و کنار آمدن با مصدق سیاست ناشی از ناامیدی است، دولت انگلیس، گفت وگو با مصدق را بی فایده و تنها راه حل مساله نفت را، کاربرد نیروی نظامی می دانست.

بدین ترتیب، دولت انگلیس تنها راه حل مساله نفت را سرنگون ساختن مصدق و جایگزین کردن دولتی دیگرکه موافق با سیاست های بریتانیا باشد، می دانست. کوشش مداوم برای براندازی دولت مصدق، تحریم نفت و ایجاد پاره ای مشکلات اقتصادی علیه ایران، ازجمله تلاش هایی بود که بریتانیا در مقابله با مصدق به کاربرد.

چندی پیش سندی منتشر شد که نشان می‌دهد «الیزابت دوم»، ملکه انگلیس نقشی مهم اما بنابر ادعای مطرح شده ناخواسته در این کودتا ایفا کرده است.

تماشاخانه