چرا برخی مراکز علمی-کاربردی کارخانه‌های مهم البرز در حال تعطیلی هستند؟

پیمان دانش کار آراسته در گفت و گو با ایسنا، در خصوص سالگرد تأسیس دانشگاه علمی-کاربرد و اهداف آن گفت: دانشگاه جامع علمی کاربردی دانشگاهی است که بعد از انقلاب و بر اساس نیاز  کشور به آموزش‌های مهارتی تاسیس شد. مقاطع تحصیلی دانشگاه جامع علمی کاربردی عمدتاً کاردانی و کارشناسی ناپیوسته است و به دنبال اجرایی کردن این هدف متعالی است که خلأ تخصصی موجود بین سطوح مدیریتی، مهندسی و طراحی با بدنه اجرایی و کاری در محیط‌های صنعتی، تولیدی و خدماتی را پر کند.

وی ادامه داد: برنامه‌های درسی دانشگاه جامع علمی کاربردی عمدتاً عملی است. بیشتر از ۶۰ درصد واحدها عملی و مابقی نظری ارائه می‌شود. فارغ‌التحصیلان در کنار یادگیری جنبه‌های نظری و ارتقاء دانش پایه، با افزایش مهارت و کسب تجربیات لازم بدون نیاز به آموزش‌های مازاد در محیط کار، وارد بازار اشتغال می‌شوند.

این مسئول خاطرنشان کرد: در سطح استان البرز ۲۲ مرکز فعال در زمینه‌های صنعت، خدمات اجتماعی، فرهنگ و هنر  فعالیت دارند که در  شهرستان‌های کرج، فردیس و ساوجبلاغ مستقر هستند. متاسفانه هنوز در شهرستان‌های طالقان و اشتهارد مرکز علمی کاربردی نداریم. اما از تمامی مراکز صنعتی و تولیدی پیشگام و پیشرو برای راه‌اندازی مراکز جدید دعوت به عمل می‌آوریم. ۱۲ مرکز به واسطه وابستگی به دستگاه‌های اجرایی بر اساس بخشنامه شورای عالی اداری منحل شد که دانشجویان فعال آنها به مراکز معین منتقل شدند و پرونده‌های غیرفعال یا فارغ التحصیل آنها هم یا به مراکز معین منتقل شده یا در حال انتقال است.امسال  در ۱۹ مرکز در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته در ۱۶۰ کد رشته محل اقدام به جذب دانشجو کردیم که تا ۱۶ مهر ثبت نام انجام شد و اوایل آبان یا نیمه آبان هم کلاس‌ها برای دانشجویان جدیدالورود آغاز می‌شود.

آراسته در خصوص تأسیس مراکز جدید هم اعلام کرد: دانشگاه جامع علمی کاربردی با توجه به هویت آموزشی، پژوهشی، مهارتی و کارآفرینانه خود به دستگاه یا ارگان متقاضی که فعالیت نوآورانه داشته و امکان تاسیس مرکز را داشته باشد، خدمات لازم را ارائه می‌دهد. تا کنون نیز دانشگاه به دنبال تایید اساسنامه مراکز بوده و مراحل داخلی برخی انجام شده و مراحل خارجی که به اداره ثبت برمی‌گردد، در حال انجام است تا مراکز هویت خود را بدست آورند و علاوه بر فعالیت آموزشی فعالیت اقتصادی نوآورانه نیز داشته باشد. اگر ارگانی در حوزه خاصی فعالیت داشته و تمایل به ایجاد مرکز آموزش علمی کاربردی یا اجرای دوره‌های تک درس، مقطع‌دار و تک پودمان دارد، ما از آن استقبال می‌کنیم. اما اجرای دوره‌های علمی کاربردی و تاسیس مرکز آموزشی شرایط خاص خود را دارد.

وی افزود: مراکز آموزش علمی کاربردی وابسته به دستگاه‌های متقاضی در شاخه‌های صنعت، کشاورزی، خدمات و فرهنگ و هنر هستند و عملاً یک پیوستگی در ذات دانشگاه با محیط کار وجود دارد. لذا، ما به دنبال دفتر ارتباط با صنعت نیستیم چرا که در ذات این دانشگاه به صورت ماهوی وجود دارد و آموزش‌های ما در بستر صنعت انجام می‌شود. به دانشجویان مهارتی یاد داده می‌شود تا شغلی را کسب کنند یا  به استخدام دیگران در آیند یا کارآفرین شوند.

آراسته تصریح کرد: با توجه به اینکه بستر نوآوری و خلاقیت از طریق مراکز نوآوری و رشد فراهم است، دانشجویان خلاق می‌توانند ایده‌های خود را به ثمر رسانده و تجاری‌سازی نمایند و در مسیر کار آفرینی قدم بردارند. در مورد تاثیر آموزش‌های علمی کاربردی بر اشتغال و کارآفرینی دانشجویان چندین طرح‌ تحقیقاتی به اجرا درآمده که نظام علمی کاربردی را ارزیابی می‌کند، برخی خاتمه  یافته و برخی در حال اجرا است. به دنبال این هستیم که فرهنگ‌سازیِ مهارت‌آموزی را گسترش بدهیم. معتقد هستیم دوره مدرک گرایی سپری شده و جامعه نیز به این درک رسیده است.

وی در خصوص اقدامات انجام شده برای بهبود کیفی آموزش‌ها خاطرنشان کرد: به منظور کیفیت بخشی، کلیه برنامه‌های درسی دانشگاه در یک بازه دو تا سه ساله کلا مورد بازنگری قرار می‌گیرد و در صورت نیاز رشته‌های جدید توسعه می‌یابد، رشته‌هایی که زمان آنها سپری شده حذف و  برخی رشته‌ها مثل رشته‌های مرتبط با فناوری‌های نوین مداوما به روز می‌شوند. در بحث کیفیت‌بخشی آموزشی، سال گذشته طرح ساماندهی مدرسان در استان اجرا شد. مدرسانی که از مسیر جذبِ مورد تایید وزارت علوم، تخقیقات و فناوری عبور و کد مدرسی آنها ابقا شده بود، هویت مورد تایید وزارت عتف داشته و صلاحیت علمی و عمومی لازم برای تدریس را دارند.

وی افزود: برای ترمیم تخصصی مدرسان و تنوع بخشی به تخصص‌های مختلف به صورت دوره‌ای اقدام به فراخوان جذب مدرس می‌کنیم که در سالهای ۹۵، ۹۷ و ۹۸ با فراخوان‌هایی از تعدادی مدرسِ دارای صلاحیت علمی و تجربه شغلی دعوت به همکاری کردیم که بعد از طی مراحل متعارف آنان را  به خدمت گرفته‌ایم. در حال حاضر بحث فراخوان ۹۹ را برای ترمیم بخش دیگری از کمبود مدرسان داریم که ثبت‌نام در حال اجرا  است تا پایان سال اقدامات مربوطه انجام می‌شود و در سال آتی از حضور مدرسان جدید بهره‌مند می‌شویم.

آراسته گفت: با توجه به شرایط پاندمی کرونا و مسائل مربوط به بیماری کووید ۱۹ نیمسال تحصیلی گذشته و در سال تحصیلی جاری کلیه دروس نظری به صورت مجازی در بستر LMS دانشگاه برگزار می‌شود. از ۶۰ درصد واحدهای عملی دوره‌های آموزشی، آن بخشی که امکان آموزش در بستر مجازی را دارند به صورت مجازی آموزش داده می‌شوند که محتوای آنها در حال تهیه است. مابقی دروس عملی که امکان مجازی شدن را ندارند حتما باید در محیط‌های کارگاهی، آزمایشگاهی و کاری اجرا شوند و فقط برای دانشجویانی که در این نیمسال فارغ التحصیل می‌شوند با رعایت کامل شرایط بهداشتی در فضای آموزشی مناسب، با تعداد کم و  در شرایطی که وضعیت استان بحرانی نیست به صورت حضوری اجرا می‌شوند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه آغاز سال تحصیلی جدید در دانشگاه علمی کاربردی ۱۵ شهریور بود، قبل از آغاز مجدد این شرایطِ حاد، بخش عمده‌ای از کلاس‌های عملی برگزار شد و مابقی بواسطه ابلاغیه ستاد استانی کرونا در حالت تعلیق است که در موعد مناسب این آموزش‌ها به صورت حضوری ادامه یافته و خاتمه می‌یابد.

آراسته اظهار کرد: عمده فعالیت آموزشی به صورت مجازی انجام می‌شود و همه فعالیت‌های اداری که به حوزه دانشجویی ربط دارد، از قبیل خدمات انتخاب واحد، درخواست‌های آموزشی، فارغ التحصیلی و غیره به صورت  غیرحضوری و از طریق سامانه‌های ایجاد شده با کمترین حضور انجام می‌شود. حتی فعالیت‌هایی مثل کانون‌ها، انجمن‌های علمی و استارتاپ‌ها به صورت غیر حضوری صورت می‌گیرد. در نیم‌سال قبل و نیم‌سال جاری تعدادی استارت آپ مجازی برگزار شد، حتی تور مجازی برای دروس کاربینی و بازدیدهای تخصصی به صورت مجازی برگزار می‌کنیم.

وی در پاسخ  به اینکه چرا برخی مراکز علمی کاربردی مربوط به شرکت‌ها و کارخانه‌های مهم در البرز در حال تعطیلی هستند هم گفت: مأموریت گرایی و کیفیت گرایی اصلی‌ترین برنامه‌های محوری دانشگاه است. با توجه به اینکه هر مرکز  وابستگی به ارگان خاصی دارد که ممکن است متولی رشته خاصی از خدمات، صنعت، کشاورزی و هنر باشد، رشته‌های کاملاً مرتبط را به مراکز اختصاص می‌دهیم و هر مرکزی باید در حیطه تخصصی و ماموریت دستگاه خود فعالیت کند. به عنوان مثال، در مراکز مربوط به صنایع غذایی فقط رشته‌های خاص آن صنعت غذایی به آنان تخصیص داده شده است. تعدادی از مراکز ما هم وابسته به بخش خصوصی بودند که به دلایل مختلف از جمله اقتصادی درخواست توقف پذیرش دانشجو را داشتند و خواستند آموزش‌های مهارتی برای مدتی به حالت فریز در بیاید تا در دوره شکوفایی اقتصادی از نو فعالیت کنند. با توجه به سبقه خوبی که داشتند موافقت شد؛ ولی اگر مدت زمان تعلیق از یک بازه زمانی معین تجاوز نماید، ما مجبور به خاتمه همکاری خواهیم شد که در صورت تمایل به همکاری مجدد، باید فرآیند تاسیس را از نو آغاز کنند.  آموزش از هر نوعی سرمایه گذاری است ولی بار مالی هم دارد. مرکز علمی کاربردی یک بنگاه اقتصادی درآمدزا نیست بلکه یک بنگاه اقتصادی ذیل یک دستگاه متقاضی است که به امر آموزش می‌پردازد و در حوزه آموزش و پژوهش مهارتی سرمایه‌گذاری می‌کند.

وی در ادامه گفت: بسیار می‌شنویم که دانشگاه علمی کاربردی  از ریل خود خارج شده بود اما به مفهوم این نیست که ما مسیری را طی کردیم که نظام‌های دیگر آموزشی طی کردند یا به این معنا نیست که آموزش مهارتی به نظری تبدیل شده بود. تمامی دوره‌های موجود از ۸۰۰ دوره مقطع‌دار و به همین مقدار دوره‌های پودمانی و کوتاه مدت بلا استثناء عملی و مهارتی بوده و به همین واسطه مورد تایید و تصویب گسترش وزارت عتف واقع شده است. ما به هیچ عنوان دوره آموزشی صرفا نظری مشابه آنچه در دانشگاه‌های کلاسیک دایر است در این دانشگاه نداریم.

آراسته افزود: دو شرط اصلی تاسیس مراکز علمی کاربردی این است که اولا مراکز در حوزه دستگاه متقاضی خود اقدام به آموزش در رشته‌های خاص آن حوزه کنند. یعنی مأموریت گرا بودن رشته‌ها در مراکز دانشگاه جامع علمی کاربردی بسیار مهم است و دیگر اینکه مراکز در جوار دستگاه متقاضی باشند و دوره آموزش را در همان محل کار و در دل کارخانجات یا مجاور آن ارائه دهند تا ارتباط تنگاتنگ بین علم و مهارت برقرار باشد و این هویت که معتقدیم دانشگاه علمی کاربردی و صنعت ذات یکپارچه‌ای دارد، تحقق یابد. همه مراکز ما این دو ویژگی را داشتند و اگر به صورت انگشت شمار فاقد آن بودند در حال حاضر این خاصیت را دارند. این موضوع برگشت به ریل به اینجا بر می‌گردد که مراکز آموزش علمی کاربردی دیگر دوره‌های آموزشی غیر مرتبط با ماموریت خود را ندارند.

وی در خصوص اینکه در بعضی موارد گزارش شده که برخی در مصاحبه‌های کاری از قبول مدرک دانشگاه علمی کاربردی سرباز زده‌اند، هم گفت: مدرک دانشگاه جامع علمی کاربردی مورد تایید وزارت عتف است و مطابق با هر مدرک دیگری باید مورد توجه و ارزیابی قرار بگیرد و در استخدام‌ها ملاک مهارت و تحصیل محسوب شود. اگر ارگانی در این زمینه به صورت رسمی محدودیت ایجاد کند و مدرکی را نپذیرد، دفتر حقوقی ما وارد عمل می‌شود.

آراسته در پایان گفت: دانشگاه جامع علمی کاربردی به دلیل آموزش‌های شغلی خاص و دوره‌هایی که مختص این دانشگاه است، می‌تواند در رشد، شکوفایی تولید و جهش در آن با تربیت نیروهای ماهر در جهت تولید پرکیفیت در بنگاه‌های تولیدی نقش خود را ایفا ‌نماید.

ما در این دانشگاه فقط به دنبال فارغ التحصیل کردن دانشجو نیستیم بلکه فضایی فراهم شده که دانشجو بتواند با تحقق ایده‌ها و خلاقیت‌ها علاوه بر فارغ التحصیل شدن و گرفتن مدرک مهارتی با شغل خودش و تیم همراه خودش از دانشگاه خارج شود و یکی از فعالیت‌های دانشگاه، تیم‌سازی و توسعه واحدهای کوچک و نوآور است که بتوانند روی پا ی خود بایستند.