چنان عمل کردیم که جملات قصار سعدی هم زیر سوال رفته است؛ مگر نه اینست که "نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود..." ما که عمری است رنج کشیدیم، پس چرا گنجی حاصل نمی شود!

عصر ایران؛ سجاد بهزادی*- جهانگیری معاون اول رئيس جمهور كه به تازگي سفري به خوزستان داشته؛ در برابر دردها ومصيبت هاي اين استان گفته است "فکر می کنید نمی دانیم مردم ما از چه مسائلی رنج می برند؟" او البته مطابق يك رويه منسوخ شده، بسياري از اين رنج ها را به تقصير دشمن انداخت و گفت"حق ایران است که کشور توسعه یافته بزرگی باشد و مردمش در بهترین امکانات رفاهی زندگی کنند.اما دشمنان نمی گذارند آب خوش از گلوی ما پایین برود."

بايد به معاون اول گفت كاش از رنج هاي ما بي خبر بوديد. مردم مي پرسند اگر درد را مي دانيد چرا درمان نمي كنيد؟صاحبنظران توسعه وجامعه شناسان، مدت هاست از رنج هاي بي امان جامعه مي گويند اما درماني نيست. تا كي مي خواهيم دردها ورنج هاي دروني جامعه را به عامل بيروني نسبت دهيم؟شما به رنج هاي ما نگاه كنيد؛ كدامين آنها ريشه داخلي و كدام خارجي دارند؟اگر رنج های داخلی ما ریشه های خارجی داشته باشند، کدام جریان نمی خواهد مانند همه دنیا، ما نیز خردگرایی و تعامل را پیشه کنیم و ارتباط خود را با دیگر دولت ها و قدرت ها عادی کنیم؛ شاید که اندکی از رنج ها کاسته شود؟

امان از رنج بي امان؛ وقتی به قول فرشاد مومنی اقتصاددان وصاحبنظر امور توسعه مي گويد "۸۹ درصد فقرای ایران کسانی هستند که شاغل و بازنشسته هستند!!" یعنی برخی با اینکه کار کرده اند و رنج کشیده اند و شاغلند اما فقیرند و از هزینه های زندگی شان بر نمی آیند. آن طبقه اي از جامعه كه شغل ودرآمدي ندارند چقدر در رنج وعذابند.

امان از رنج بي امان؛ سخت زندگی می کنیم و خیلی ساده می میریم.بدون یک ذره دل خوشی.فاصله طبقاتی مان روز بروز بیشتر مي شود.حاصل همه عرق ریختن ها و رنج های یک طبقه از جامعه، به زحمت یک وعده غذای ساده است اما در گوشه ای دیگر از همین مملکت " دبیرکل بنکداران مواد غذایی گفته بود بیسکویت‌های وارداتی یک‌میلیونی در کشور مورد استقبال قرار گرفته است و خبر از ورود بیسکویت‌های یک‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومانی به کشور داد."

امان از رنج بی امان؛ این همه رنج را به دوش کشیدیم ولی معلوم نیست روشنی و ارزانی کی فرا می رسد و رنج ها و آلام ها از کی کاسته می شود. تازه به ما می گویند منتظر تورمی باشید که تاکنون آن را تجربه نکرده‌اید. نایب رییس اتاق بازرگانی ایران در مطلبی هشدار آمیز نوشته است:"طبق آمار بانک مرکزی میزان نقدینگی از ۳۷۰۰ هزار میلیارد عبور کرده و نسبت به دو سال پیش ۲ برابر شده.اگرچه طی ماه‌های گذشته نسبت به عواقب افزایش نقدینگی براقتصاد و تورم هشدار داده شده امادریغ ؛ با این روند در ماه‌های آینده دولت با تورمی رو به رو خواهد شد که هیچگاه درکشور تجربه نشده است."

امان از رنج و درد بی امان. دختر کم سن و سال این مملکت به جای اینکه در لذت کودکی خود غرق باشد به ازدواج تن می دهد.مرکز آمار ایران گزارش رسمی منتشر کرده است که " بیش از ۷۳۰۰ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله در پاییز ۹۹ ازدواج کرده اند." فریاد این رنج را به کجا باید گفت.

امان از رنج بی امان؛ به استناد داده های مرکز آمار ایران و براساس نتایج آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی ایران در سال ۱۳۹۹، متوسط هزینه‌ سالانه‌ یک خانوار شهری حدود ۶۲ میلیون تومان بوده است؛ این رقم برای خانوارهای روستایی ۳۴ میلیون تومان اعلام شده است.

حالا خودتان و انصاف تان را قاضی کنید. اول اینکه هزینه های سالانه یک زندگی ساده در ایران بسیار بالاتر ازاین ارقام است و حتی در روستاها نیز هزینه ها دست کمی از شهر ندارد و اختلاف آنقدر که مرکز آمار منتشر کرده نیست.دوم اینکه اگر همین داده های مرکز آمار ایران را هم مبنا قرار دهیم چند درصد خانوارهای ایرانی صاحب این درآمد در سال هستند؟

وقتی بیکاری و تورم در بالاترین حد خود طی سالهای اخیر قرار دارد؛ یک ایرانی چقدر باید صاحب درد و رنج شود تا نیمی از این درآمد را در طی سال بدست آورد؟

ضمن اینکه بحران‌های اقتصادی باعث شده است که بهای اجاره مسکن تصاعدی شود. وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است که ۶۴ درصد از متوسط درآمد خانواده‌ها در تهران و دیگر کلان‌شهرها به اجاره‌بهای مسکن اختصاص می‌یابد. بر اساس براورد این وزارتخانه، در سال ۱۳۹۹ اجاره ماهیانه یک واحد مسکونی ۷۵ متری در تهران، حدود پنج میلیون تومان بوده؛ در حالی که متوسط درآمد خانواده‌ها در این سال حدود هشت میلیون تومان براورد شده است.

به گزارش سایت انتخاب، در دیگر شهرها نیز که بیش از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارند، ۵۹ درصد متوسط درآمد خانواده برای پرداخت اجاره‌بهای مسکن صرف می‌شود و در شهرهایی که جمعیت آن‌ها زیر ۲۰۰ هزار نفر است، تا حدود ۴۹ درصد متوسط درآمد خانواده به اجاره مسکن اختصاص پیدا می‌کند.

امان از رنج بي امان؛ ما و دنیا با هم گرفتار رنج بیماری کرونا شدیم.بسیاری از آنها از این رنج رها شدند اما ما همچنان از این ویروس رنج می بریم.تا کنون ۴ موج ویرانگر این ویروس؛ بسیاری از ما را یا کشته است و یا تا آستانه مرگ برده است.اکنون نیز سایه مرگ در موج پنجم، بر کل کشور سنگینی می کند.وضعیت به گونه ای است که اصلا معلوم نیست چقدر از این رنج باقی مانده است و چه جمعیتی خواهیم مرد.

امان از رنج بی امان؛ توافق برجام انجام شد و کمی از رنج هاي ما کاسته شد. احساس خوشحالي و خوشبختي مي كرديم كه ناگهان ترامپ در آن سوي جهان و دلواپسان در همین نزدیکی، برجام را آتش زدند.به ما گفتند برجام توافق بدی است و رنج های ما دوباره شدت گرفت. عرصه زندگی بر ما تنگ تر شد و رنج ها بر ما مضاعف تر؛ تا جایی که قدرت خریدمان به پایین ترین حد خود از بعد ازانقلاب رسید.

به ما گفتند برجام خوب نیست و راهی جزء تحمل رنج بی امان هم نیست. حالا همان نماینده و گروهی که برجام را در آتش زدند حالا می گویند" قطعا دولت آینده نمی‌گوید، چون برجام ناموفق بوده من برجام را رها خواهم کرد. قطعاً نه سیاست نظام جمهوری اسلامی این است و نه دولت جدید این سیاست را خواهد داشت، بلکه دولت جدید اتفاقاً مدعی ادامه برجام است."

امان از رنج بی امان؛ افراد مختلفی از طبقات جامعه كه نخواستند بیش تر از این رنج و درد را تحمل کنند، کشور را ترک كردند. از پرستار گرفته تا سرمايه دار تا دانشجو تا زنان و دختران مجرد. گفته مي شود مهاجرت در ایران خاکستری یا زنانه شده و طی سال‌های اخیر تعداد زیادی از زنان و دختران مجرد به کشورهای اروپایی یا آسیایی مهاجرت کرده‌اند. يك جمعیت شناس دانشگاه تهران به تازگی گفته است "ایران از نظر مهاجرت دانشجویی رتبه اول را در جهان دارد و از لحاظ توده‌ای، رتبه چهارم مهاجرت را در جهان به خود اختصاص داده است."

حالا ما مانده ايم ورنجي كه در جامعه ريشه دوانده است.رنج هاي ما تمامي ندارد و ما نيز ناگزير با آن خو گرفته ایم و زندگی سخت و نجیبانه ای با آن داریم. شاید بدترین حالت ممکن برای یک جامعه، همین وضعیت باشد.

وقتي كه جامعه با بدبختي و رنج بی امان عادت مي كند و به قول دبیرکل حزب موتلفه اسلامی، " چرخ زندگی اين جامعه در گل و لای گرانی ها و بی عرضگی ها گیرمي كند"ديگر قامت آرزوهايش هم مي ميرد وتمام دغدغه هايش مي شود آب ولقمه اي نان.

اين جامعه حتي گاهی آرزوی مرگ مي كند. به قول خسرو شکیبایی "کاش می‌شد آدمی، گاهی فقط گاهی به اندازه نیاز بمیرد؛ بعد بلند شود وآهسته آهسته خاک‌هایش را بتکاند، اگر دلش خواست برگردد به زندگی؛ دلش نخواست، بخوابد تا ابد..." اگر مرگ این طور بود بسیاری از ما آن را امتحان می کردیم.شاید از رنج و درد زنده بودن بهتر باشد.

مديريت كشور بعد از ۴۲ سال به گونه اي پيش رفته است كه رئيس جمهور مي گويد كشور پر از "گردنه‌ها و تکانه‌هایی مشکل‌زاست. از جنگ اقتصادي گرفته تا كرونا." ما مردم به چه جرمي بايد اين همه "تكانه وگردنه" را تحمل كنيم ودر رنج باشيم. به راستی جامعه ما چقدر و تا کی" برای دوری از رنج" باید در کنشی نابرابر با محیط پیرامون باشد؟! رسیدن به خوشبختی پیش کش؛ اما امان از رنج که تمامی ندارد!

آنتونی رابینز جمله ای دارد که در بسیاری از کتاب های روانشناسی تکرار شده است و آن اینکه " تمامی رفتارهای فرد در جامعه یا برای رسیدن به لذت است یا دوری از رنج."

سخن رابينز روانشناس آمریکایی دقيق است اما واي بر ما كه همه تلاش مان براي دوري از رنج است و لذتي بدست نمي آيد. کاش به جای این همه رنج، كمي هم نارنج بودیم. غصه ها کم تر میشد، رنگ ها زيباتر وزندگي هم شيرين تر. چنان عمل کردیم که جملات قصارسعدی هم زیر سوال رفته است؛ مگر نه اینست که "نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود..." ما که عمری است رنج کشیدیم، پس چرا گنجی حاصل نمی شود!

*دانشجوي دكتري جامعه شناسي