مشعل‌ها و توسعه یافتگی

رکود و توقف سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت نفت برای کشور یک چالش جدی شده است واین امر سبب گردیده که مسئله خاموشی فلرها در اولویت نخست این صنعت نباشد.

عصر ایران؛ سجاد بهزادی- بیش از صد سال از توسعه نفت وگاز در کشور ما می گذرد.هر پالایشگاهی به مرحله بهره برداری می رسد مشعلی را همراه خود به اهتزار در می آورد و شعله ای زبانه می کشد. نائب رئیس کمیسیون برنامه مجلس می گوید " روزانه ۱۷۷ میلیون یورو و سالانه ۶۴ میلیارد یورو گاز در مشعل ها می‌سوزد."

آیا این مشعل ها نشان از توسعه یافتگی صنعت نفت وگاز کشور را دارد؟

هر چه هست زمستان سخت سوزان است و مشعل های پالایشگاه های گازو پتروشیمی های کشور به نشانه تولید حداکثری همچنان در اهتزاز هستند. در مورد پالایشگاه های گاز گفته می شود وقتی یک پالایشگاه در تولید حداکثری است فلر های آن کمتر می سوزد و تمام گازهای دریافتی تصفیه می شوند.

اما در برخی میادین نفت وگازی کشور چنین نیست و در منطقه ای مانند عسلویه تمام شب با شعله های سرکش مشعل ها روشن می ماند. زمستان ویا تابستان هم فرقی ندارد.

یک زمانی این مشعل ها هر کدام به تنهایی یک نشان توسعه بود که همگان به آن افتخار می کردند؛ اما امروز گویی موضوع برعکس است. چرا دانش مهندسی ما هم تراز با تولید انرژی ما آنچنان رشد نکرده است که اینقدر شاهد مشعل سوزی وفرصت سوزی در پالایشگاه های گاز کشور نباشیم.چند پالایشگاه بدون مشعل سوزی در کشور وجود دارد؟

دولت "اعتدال" در برهه ای از زمان تلاش کرد تا رشد بخش‌های مختلف نفت، گاز و پتروشیمی همواره بدون آلایندگی باشد وحتی نخستین مشعل پالایشگاه های پارس جنوبی نیز توسط یکی از مدیران آن مجموعه خاموش شد اما این روند متوقف ماند.

وزارت نفت جایزه ملی زیست محیطی را گرفت اما هرگز نسبت به خاموش شدن دیگر مشعل های خود اهتمام جدی به خرج نداد و زنگنه در حسرت وعده های داده شده در مورد خاموشی مشعل های وزارت نفت، این وزارتخانه را ترک کرد.

قرار بود براساس برنامه‌ ارائه شده تا سال ۹۸ همه فلرها در پارس جنوبی جمع‌آوری ‌شود واین مساله نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و ارتقای کیفیت زندگی کارکنان و ساکنان عسلویه داشته باشد؛ اما این شعار هرگز رنگ واقعیت به خود نگرفت تا همچنان خبرهای ناگواری از اثرات مشعل سوزی و بوی بد گاز؛ توسعه نفت وگاز کشور را زیر سوال برده است.

همین مدتی پیش بود که دادستان عمومی و انقلاب شهرستان عسلویه‌ طی نامه ای به دادستان کل کشور گفت " در پی انتشار بوی نامطبوع گاز در عسلویه، پرونده قضائی تشکیل شده و مدیر پالایشگاه مربوطه باید پاسخگو باشد."

حالا وزیر نفت دولت سیزدهم خبر از مصوبه ۱۰۰ میلیون دلاری برای خاموش‌سازی مشعل پالایشگاه‌های گاز پارس جنوبی داده است؛ اما به راستی دانش فنی این کار کجاست؟اگر می خواهیم مشعل های شرکت های مستقر در عسلویه را نشانه توسعه یافتگی صنعت عظیم نفت وگاز بدانیم، راهی جزء کاهش مشعل سوزی و عمل به مسئولیت های اجتماعی نیست.

کشور ما همچنان وابسته به فروش نفت و سرمایه گذاری در حوزه های نفت وگاز است. رکود و توقف سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت نفت برای کشور یک چالش جدی شده است واین امر سبب گردیده که مسئله خاموشی فلرها در اولویت نخست این صنعت نباشد.

صنعت نفت در چند دهه گذشته و زمانی که همچنان در اوج تولید بوده آسیب های زیادی هم به محیط پیرامون وارد کرده است واثرات ونشانه های این آسیب نیز پیش چشم ما قرار دارد.

عسلویه در استان بوشهر مصداق واقعی این قصه تلخ است که اگر چه مشعل های پالایشگاه های گاز در بزرگ ترین میدانی گازی کشور به نشان تولید حداکثری زبانه می کشند اما آلودگی ها ضمن اینکه سبب شده است جامعه میزبان احساس از خودبیگانگی با ثروت ملی داشته باشند، چهره توسعه را نیز زشت وزننده کرده است.

مشعل سوزی در صنایع ایران به این دلیل خاموش نمی شود که توسعه پروژه ها مبتنی بر مدل مدیریتی سوات (SWOT) نیست. بزرگ ترین ضعف صنایع و پروژه های بزرگ در کل ایران بی توجهی به مدل مدیریتی است که مبتنی بر SWOT است.

بر اساس فرمول SWOT برای توسعه صنایع؛ کدام یک از شرکت های نفت وگاز کشور از ابتدا و حتی قبل از راه اندازی به Strengths (نقاط قوت)، Weaknesses (نقاط ضعف)، Opportunities (فرصت‌ها) و Threats (تهدید‌ها) پروژه های خود فکر کرده اند؟

ما در توسعه صنایع، تهدیدهای پروژه را مدنظر قرار نمی دهیم و نسبت به آسیب های آن بی توجه هستیم. ما به خاطر اینکه پروژه ها را بدون آنالیز و در نظر داشتن نقاط قوت و ضعف محیطی آن اجرا می کنیم، تهدیدها را تحت کنترل نداریم و امروز به جای اینکه مشعل ها نشانه توسعه و افتخار صنعت ما باشد، نشانه ای از ضعف دانش و تهدیدی برای جان انسان هاست.