اقدام حرفه‌ای کیهان در یادکرد کیهان 57

با این که کیهان حسین شریعتمداری نه به کیهان مصباح‌زاده شباهت دارد نه کیهان چپ 57 و نه حتی به کیهان دورۀ دکتر یزدی و خاتمی اما از وجه رسانه‌ای و پیشینۀ خود غافل نیست و امروز عکس کیهان دربارۀ دیدار با همافران را با نام عکاس به مثابۀ سند انقلاب بازنشر کرده است

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - یکی از انتقادات حرفه‌ای به روزنامه‌های کیهان و اطلاعات این بوده که چرا در سالگرد پیروزی انقلاب مطالب خودشان در آن دوران را نقل نمی‌کنند.

بله، در ماه‌های پرالتهاب انقلاب 57 اکثر قریب به اتفاق مدیران و تحریریۀ کنونی در کیهان و اطلاعات نبودند و گرایش مذهبی و حتی لیبرال در بین آنها کمتر بود و غالبا به گروه‌های چپ گرایش داشتند و اگر چنین نبود بعدتر در چند مرحله تغییر نمی‌کردند. البته اگر آن بافت حفظ شده بود هم بعد 43 سال پا به سن گذاشته یا از دنیا رفته بودند اما حذف و اخراج و به اصطلاح آن زمان پاک‌سازی ربطی به افزایش سن نداشت تا مثل فوتبال جوان‌گرایی کنند!

کما این‌که روزنامۀ اطلاعات در بهمن 1360 و در سومین سالگرد انقلاب در ضمیمه‌هایی که منتشر کرد و به عنوان اصل روزنامه گاه نمایش داده می‌شود برخی از مطالب و تصاویر را تغییر می‌داد و به عنوان مثال یک چهارم سمت راست صفحۀ اول روزنامۀ «امام آمد» در نسخۀ سال 1357 به شرح همراهان امام مانند بنی‌صدر و قطب‌زاده و دکتر یزدی و دکتر حبیبی اختصاص دارد ولی در آن ضمیمه‌ها تغییر کرده است. البته با این توجیه که تعداد صفحات ضمیمه کمتر است و عینا نمی توانسته اند تکرار کنند اما آشکار است که کدام مطلب تغییر کرده اند. تازه این اطلاعات است با روحیۀ مداراجوی آقای دعایی.

کیهان کنونی اما حتی منتقد کیهان دوره دکتر یزدی (58 تا 59) و دورۀ آقای خاتمی (از 59 تا 67) است چه رسد به دورۀ پیش از انقلاب که در اختیار مالک آن بود و در بعد انقلاب هم شاید از دورۀ مهدی نصیری به بعد را به عنوان پیشینۀ خود قبول داشته باشد و بر خلاف اطلاعات که برای نودمین سالگرد انتشار ویژه‌نامه منتشر کرد سن خود را یادآور نمی‌شود و از سالگرد انتشار خود بی هیچ اشارتی به تاریخچه می‌گذرد.

نه تنها به پیشینه نمی‌بالد که سناتور مصباح‌زاده مالک و مدیر کیهان پیش از انقلاب را از کارگزاران و وابستگان رژیم پهلوی می‌داند و مقالات مربوط به یادکرد عبدالرحمان فرامرزی سردبیر مشهور کیهان پیش از انقلاب را هم باید در ویژه نامۀ مجلۀ بخارا بخوانیم یا حق استاد فقید روزنامه‌نگاری ایران - زنده یاد علیرضا فرهمند- دبیر سرویس خارجی کیهان در ماه‌های پر التهاب انقلاب، چندان که شایسته بود ادا نشد و اگر هم خُردکی یاد کردند به لطف اشارۀ رهبری به کتاب «ریشه‌ها» با ترجمۀ او بود.

در ماه‌های انقلاب البته کیهان را تحریریه آن اداره می‌کردند نه مالکان و خود دکتر مصباح‌زاده اما تحریریه دل درگرو همکار فقید خود خسرو گلسرخی داشتند و از این منطر با انقلاب همراه بودند مثل علی حسینی مجری تلویزیون که 29 بهمن 57 با شوق خبر از پخش مدافعات او در 6 سال قبل داد.

گرایش تحریریه کیهان چنان بود که دو سه روز مانده به پیروزی انقلاب عکس زنان بی‌حجاب و مسلح چریک‌های فدایی خلق یا نهایتا مجاهدین خلق را به عنوان قهرمانان فتح پادگان‌ها در صفحه اول آوردند. بعد‌تر نیز سخنان مسعود رجوی در اسفند 1357 در دانشگاه تهران با تأکید بر انحلال ارتش با تیتر درشت و عکس در صفحۀ اول آن نشست و اطلاعات سخنرانی او در میدان شهرداری رشت با تأکید بر انبوهی جمعیت پوشش داد.

با این همه حرفه‌ای بودند و «حملۀ شدید امام به روشنفکران» را هم با فونت درشت تیتر کردند. اینها البته تاریخ انقلاب است و چرا تصاویر آن را مردم باید از شبکۀ من و تو ببینند در حالی که سه روزنامۀ کیهان، اطلاعات و آیندگان مهم‌ترین سندهای آن دوران‌اند و به همین خاطر نویسندۀ این سطور چندی پیش اعتصاب 65 روزۀ آبان تا دی 57 را از حیث اخلال در اطلاع رسانی نادرست توصیف کرده بود.

با این نگاه مشخص است که کیهان کنونی نه تنها هیچ شباهتی به کیهان پیش از انقلاب و دورۀ مصباح زاده ندارد که به کیهان چپ‌گرای زمستان 57 هم و به کیهان دورۀ مهدیان و یزدی و خاتمی نیز بسیار کمتر و حتی مواضع کنونی آقای مهدی نصیری هم با آقای حسین شریعتمداری کاملا متفاوت است.

با این همه امروز اما کیهان سراغ کیهان قبل از پیروزی انقلاب رفته و نوشته است:

«عکس دیدار همافران با امام خمینی(ره) در جریان انقلاب، یکی از معروف‌ترین تصاویری بود که در روزهای منتهی به فروپاشی رژیم پهلوی منتشر شد. مرحوم حسین پرتوی، عکاس پیشکسوت انقلاب، با عکسی که روز 19 بهمن ماه 1357 از دیدار همافران با امام خمینی گرفت، نامش برای همیشه در تاریخ عکاسی ایران به ثبت رسید. این عکس جدا از جنبه خبری خود، جنجال‌های بسیاری به وجود آورد و به عنوان یک سند برای یکی از مهم‌ترین اتفاقات انقلاب در تاریخ عکاسی ماندگار شد.»

به زبان ساده‌تر: کیهان حسین شریعتمداری اگرچه هیچ علاقه و شباهتی به کیهان مصباح‌زاده و دوران انقلاب که به دست خود روزنامه‌نگاران افتاده بود یا حتی به کیهان دورۀ دکتر یزدی و خاتمی ندارد اما از وجه رسانه‌ای و پیشینۀ خود غافل نیست و عکس کیهان در 43 سال قبل را به مثابۀ سند بازنشر می‌کند. منتها کاش به این عکس بسنده نکند و مطالب دیگر را هم بیاورد.

کما این که نویسندۀ این سطور مثل بسیاری از هم نسلان و قبل‌تری‌ها هنوز تیتر کیهان (نزن سرباز) در 10 بهمن سال 57 یا کاریکاتور مشهور جواد علیزاده در صفحۀ آخر (The End) شماره‌ای دیگر را به خاطر دارد و کاش موعد انقلاب که می‌شود جدای همۀ احتلافات بعدی آن حس و حال تازه و به عکس دیدار و اعلام همبستگی همافران محدود و منحصر نشود.